άποψη Πρόσφατα εμφανίστηκε στις ειδήσεις ένας αξιωματικός της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, ο οποίος έκανε την εξής εντυπωσιακή πράξη: Καθώς βρισκόταν σε περιπολία μόνος, βρήκε 35.000 δολάρια ξεπλυμένο χρήμα από ναρκωτικά, τα μάζεψε γρήγορα και… τα παρέδωσε ως πειστήρια! Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας έπεσαν πάνω σε αυτή την αναπάντεχη ιστορία. Οι δημοσιογράφοι πατούσαν ο ένας τον άλλο για το ποιος θα προλάβει να επαινέσει την τιμιότητα του αστυνομικού. Τέλος, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης αποφάσισε και αυτός να τον τιμήσει, σε μια περίοδο όπου πολλά και διάφορα λέγονται εις βάρος της αστυνομίας και της διαφθοράς που επικρατεί στους κόλπους της. «Το γεγονός αυτό με χαροποίησε και εμένα», γράφει ο συγγραφέας και ψυχολόγος Λου Μαρινώφ, ο οποίος φέρνει στο προσκήνιο και μιαν άλλη πολύ ενδιαφέρουσα διάσταση του όλου θέματος. «Έχοντας ακούσει τόσα πολλά για αστυνομικούς που χρηματίζονται», προσθέτει σε άρθρο του, «θέλησα να πληροφορηθώ ποια εξήγηση έδωσε και ο ίδιος ο αστυνομικός για την πράξη του. Ιδού λοιπόν πώς εξηγεί ο ίδιος γιατί έκανε αυτό που έκανε. Σκέφτηκε να κρατήσει τα χρήματα, όπως ο ίδιος ομολόγησε, μα μετά συνειδητοποίησε ότι η σύνταξή του άξιζε πολλά περισσότερα. Είπε πως δεν ήθελε να διακινδυνεύσει τη σύνταξή του, σε περίπτωση που τον έπιαναν. "Γιατί να διακινδυνεύσω την οικονομική μου ασφάλεια για τριάντα πέντε χιλιάδες δολάρια;" σκέφτηκε. Αυτό με έβαλε σε σκέψεις. Αναρωτιέμαι τι θα έκανε ο ίδιος αστυνομικός εάν έβρισκε ένα ποσό που θα άξιζε περισσότερα από τη σύνταξή του. Εάν ακολουθούσε τη δική του λογική, θα τα είχε αρπάξει χωρίς δεύτερη σκέψη. Εάν ο δήμαρχος ήθελε να μοιράσει μετάλλια, θα έπρεπε να έχει χαράξει "ειλικρίνεια" και όχι ακεραιότητα στο μετάλλιο του συγκεκριμένου αξιωματικού. Ο αστυνομικός αυτός είχε τουλάχιστον το θάρρος να πει την αλήθεια.Μα αυτός ο ηθικός τρόπος σκέψης δεν είναι κάτι που θα κρατούσα για τα παιδιά μου. Γιατί στην ουσία έλεγε: "Θα υπακούωστο νόμο όσο κερδίζωπερισσότερα υπακούοντάς τον από όσα θα κέρδιζα εάν δεν τον υπάκουα". Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν είναι καν το ανησυχητικό μέρος της ιστορίας. Αυτό που με ανησύχησε ήταν ότι κανείς άλλος δεν φάνηκε να αντιλαμβάνεται το λάθος στα λόγια του αστυνομικού. Φάνηκα να είμαι ο μόνος που το κατάλαβε και ο μόνος που τον απασχόλησε το γεγονός ότι το να κάνεις τη σωστή πράξη για λάθος λόγο δεν φανερώνει άτομο με ακεραιότητα. Τόσο τα κίνητρα όσο και οι πράξεις πρέπει να είναι τίμια. Η ακεραιότητα περιλαμβάνει απεριόριστη αφοσίωση και προσήλωση στις αρχές, όχι ψυχρό υπολογισμό και σκοπιμότητα. Το να πάρει κανείς χρήματα που ανήκουν σε κάποιον άλλο είναι λάθος, ανεξάρτητα από το ποσό. Αυτή η ιστορία αφορούσε έναν μελλοντικά διεφθαρμένο αστυνομικό του οποίου απλά δεν είχε βρεθεί η τιμή του. Δεν θέλω να τον δυσφημήσω τελείως, αφού τελικά παρέδωσε τα χρήματα.Με πιο επιεική διάθεση, θα έλεγα ότι ίσως έδωσε μια αδέξια εξήγηση στον Τύπο. Μα θα πρέπει να μας απωθούν τα χαμηλά ηθικά κριτήρια που έχουμε φτάσει να αποδεχόμαστε. Οκανόνας που αναφέρεται εδώ -ου κλέψεις- είναι βασικός και θα έπρεπε να είναι ευρύτερα κατανοητός στην κοινωνία γενικότερα, συμπεριλαμβάνοντας και τους αστυνομικούς και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Παρ’ όλα αυτά, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας ήταν περισσότερο από έτοιμα να τον προβάλουν, χωρίς καν να λάβουν υπόψη την ουσία αυτών που είπε και έκανε. Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να σας βοηθήσει να κατανοήσετε και να εφαρμόσετε το δικό σας σύστημα δεοντολογίας. Όταν θα έχετε τα δεκαπέντε λεπτά δόξας σας, θέλω να είστε ικανοί να δώσετε μία ακαταμάχητη απάντηση στην ερώτηση: "Τι περνούσε από το μυαλό σας όταν αποφασίσατε να το κάνετε αυτό;" Με πιο απλά λόγια, ποια η διαφορά μεταξύ ενάρετης συμπεριφοράς και ηθικής σε θεωρητικό επίπεδο; Κατά την άποψή μου, και όχι μόνον τη δική μου προφανώς, η ηθική αναφέρεται σε μια θεωρία ή σύστημα που περιγράφει τι είναι καλό και τι, κατ’ επέκταση, είναι κακό. Η μυθολογία και η θεολογία είναι οι παλαιότερες πηγές των ηθικών κωδίκων, αν και τα φιλοσοφικά συστήματα συζητιούνται περισσότερο σήμερα. Η ενάρετη συμπεριφορά αναφέρεται στους κανόνες που μας λένε τι είναι σωστό να κάνουμε και τι όχι. Αυτή χωρίζει τις πράξεις σε σωστές και λάθος. Αυτή μάς προσφέρει κριτήρια συμπεριφοράς που οδηγούν σε αξιολογικές κρίσεις. Ο μεγάλος Iμμάνουελ Καντ έλεγε: «Τίποτε δεν είναι δυνατό να γίνει αντιληπτό στον κόσμο, ούτε και έξω από αυτόν, που να μπορεί να χαρακτηρισθεί καλό χωρίς επιφύλαξη, εκτός από την καλή θέληση…» του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου Tο να κάνεις τη σωστή πράξη για λάθος λόγο δεν φανερώνει άτομο με ακεραιότητα. Τόσο τα κίνητρα όσο και οι πράξεις πρέπει να είναι τίμια Εδώη ηθική, εκεί η ηθική, ποια ηθική; 66 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=