Χρήστος Χαρπαντίδης Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Παπαστράτος Έχουμε την τόλμη να αλλάζουμε DANIEL DOMSCHEIT-BERG ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΗΕλλάδα επιστρέφει και χτίζει βάσεις για το μέλλον Οσυν-δημιουργός τωνWikileaks για τη διαφάνεια και την ιδιωτικότητα ΕΛΕΓΚΤΙΚΕΣ Οι «φύλακες» τουεπιχειρείν ΙΣΧΥΡΟΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Oι μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα DIRECTION BUSINESS NETWORK T Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Τ Ω Ν B U S I N E S S L E A D E R S • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 9 • # 1 1
ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΛΙΝΑ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ-ΞΕΝΟΥ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ ΛΙΛΗ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ MΑΡΙΑ ΓΚΟΥΡΤΣΙΛΙΔΟΥ MΕΛΙΝΑ ΚΑΤΣΑΛΟΥΛΗ ΑΘ. Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ ΒUSINESS DEVELOPMENT MANAGER KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΒUSINESS UNIT MANAGER ΜΕΜΑ ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΜΑΡΙΑ ΤΣΩΝΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΓΙΩΤΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΥΜΙΑΝΟΣ CREATIVE DIRECTOR ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ART DIRECTOR ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΟΥΛΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ - ΣΚΙΤΣΑ ΦΩΤΗΣ ΦΩΤΙΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ετήσια συνδρομή: 200 ευρώ (περιλαμβάνεται ΦΠΑ 6%) ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ISSN 2585-3929 PRESS POST ΚΩΔΙΚΟΣ: 210153 Μικράς Ασίας 43 152 33 | Χαλάνδρι T: 210.77.12.400 | F: 210.77.13.343 e-mail: info@direction.gr www.direction.gr editorial Η επιστροφή της χώρας σε πορεία ανάπτυξης είναι προφανώς πολύπλοκο και εξόχως απαιτητικό εγχείρημα, που απαιτεί χρόνο. Οι βάσεις, όμως, φαίνεται να έχουν μπει… Κάτι δείχνει να αλλάζει O Mark Twain είχε πει πως «τo μυστικό για να πας μπροστά είναι να ξεκινήσεις». Ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας του 19ου αιώνα, φυσικά, δεν αναφερόταν σε κάποια οικονομική κρίση, αλλά η ρήση του δείχνει να έχει απόλυτη εφαρμογή στη σημερινή ελληνική οικονομία και αγορά. Μπορεί ακόμη να απαιτείται αρκετή προσπάθεια και επιμονή για να μπορούμε να μιλάμε για επιστροφή στην ανάκαμψη, αλλά σίγουρα κάτι δείχνει να αλλάζει.Μετά από αρκετά χρόνια δυσκολιών και έντονων προκλήσεων, φαίνεται πως μπορούμε να κοιτάζουμε το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Σε αυτή την κατεύθυνση σημαντικές είναι οι πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης, που μέσα σε μικρό διάστημα, από τις εκλογές του Ιουλίου μέχρι σήμερα, έχει κάνει αρκετά βήματα προς τα εμπρός. Aρχικά, η άρση των capital controls, για την οποία μπορείτε να διαβάσετε και τις σχετικές τοποθετήσεις των φορέων της αγοράς στις επόμενες σελίδες, αποτελεί άκρως θετική εξέλιξη για την οικονομία και τις επιχειρήσεις, που απαλλαγμένες από αυτό το «βαρίδι», μπορούν να προχωρήσουν ακόμη πιο δυναμικά. Στη βελτίωση της κατάστασης θα βοηθήσουν, οπωσδήποτε, και οι αλλαγές πουφέρνει το αναπτυξιακό νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει βελτίωση του πλαισίου για τις στρατηγικές επενδύσεις, απλοποίηση αδειοδοτήσεων και fast track διαδικασίες με τη συμμετοχή ιδιωτικών ελεγκτικών επιχειρήσεων, αλλαγές στα Επιχειρηματικά Πάρκα και στο ΓΕΜΗ. Η χώρα χρειάζεται επενδύσεις για να επιστρέψει στην ανάπτυξη και η Πολιτεία δείχνει επιτέλους να το έχει αντιληφθεί και να έχει θέσει την προσέλκυσή τους σαν απόλυτη προτεραιότητα. Όπως θα διαβάσετε στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, η Ελλάδα διεκδικεί πλέον με όλο και μεγαλύτερες αξιώσεις άμεσες ξένες επενδύσεις και με την κατάλληλη αρωγή και υποστήριξη από τον κρατικό μηχανισμό, μπορούν να επιτευχθούν πολλά. Οι δε ελεγκτικές επιχειρήσεις, όπως προκύπτει και από τις τοποθετήσεις των επικεφαλής των μεγαλύτερων «παικτών» του κλάδου στο αφιέρωμα που ακολουθεί σε επόμενες σελίδες του περιοδικού, παρουσιάζονται έτοιμες να συνεισφέρουν από τη δική τους πλευρά στη σημαντική εθνική προσπάθεια. Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει ρυθμίσεις όπως ο Ψηφιακός Χάρτης και το Μητρώο Υποδομών και το Παρατηρητήριο Γραφειοκρατίας, που θα αλλάξουν άρδην τις γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες, που καθυστερούν αυτήν τη στιγμή τις επενδύσεις. Οι κινήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τη δρομολογημένη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, στο 24% για τα κέρδη του 2019 και την περικοπή του φόρου στα μερίσματα κατά 50%, θα λειτουργήσουν, αδιαμφισβήτητα, ευεργετικά για το επιχειρείν στη χώρα μας και για τη γενικότερη ανάπτυξη της οικονομίας. Χρειάζεται τόλμη για να αλλάζεις, όπως αναφέρει και ο Χρήστος Χαρπαντίδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, που μας παραχωρεί αυτήν τηφορά την κεντρική συνέντευξη του τεύχους και φιλοξενείται στο εξώφυλλό μας. Η χώρα πρέπει να αλλάξει και επιτέλους φαίνεται πως έχουμε βρει την τόλμη να το κάνουμε. Αυτό δείχνουν, τουλάχιστον, τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης. Για να πας μπροστά πρέπει να ξεκινήσεις, και η Ελλάδα φαίνεται πως, επιτέλους, το συνειδητοποίησε… Βαγγέλης Παπαλιός ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 HΗΓΕΣΊΑ στην πρώτη σελίδα
06 news: Εξελίξεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό 28interview: O Βασίλης Καμινάρης της EY Ελλάδας για την ελληνική αγορά ελεγκτικών υπηρεσιών 30interview: Ο Χάρης Συρούνης της KPMG για τον τρόπο που η τεχνολογία αλλάζει το ελεγκτικό επάγγελμα 35events: Ταξίδι στα 50 χρόνια της Yamaha στην Ελλάδα 39events: H παραμυθένια εκδήλωση της Amuse για την AB Bασιλόπουλος 54business files: Υπάρχει η δυνατότητα το Brain Drain να γίνει Brain Gain; 58infographic: Πόσο αμείβονται οι κορυφαίοι CEOs; 60auto: Καλοκαίρι για πάντα 63events: 45 χρόνια Rodos Palace 64business insider: Ό,τι γίνεται και ό,τι ακούγεται στην ελληνική αγορά 66άποψη: Ο Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος μας θυμίζει πως πρέπει να μαθαίνουμε Μια ακόμη σημαντική δωρεά ΑΛΙΚΗ ΠΕΡΡΩΤΗ interview: O Daniel Domscheit-Berg για την ιδιωτικότητα, τη διαφάνεια και ταWikileaks 36 startup focus: Η FlexCar θέλει να «πειράξει» τα δεδομένα στη σχέση ανάμεσα στον Έλληνα και στους αγαπημένους του τέσσερις τροχούς 10 business files: Oι ελεγκτικές επιχειρήσεις και ο ρόλος τους 22 business unusual: H 18χρονη Μαρία Κοκάλα μας μίλησε για την επιχειρηματικότητα και το μέλλον που βλέπει στην Ελλάδα 08 interview: O Γιώργος Βυτόγιαννης για τη συνεχώς ανοδική πορεία της Foodrinco 48 investments: Η Ελλάδα δείχνει πως μπορεί και επιστρέφει… 50 business files: H άρση των capital controls σηματοδοτεί την επιστροφή της οικονομίας σε τροχιά 32 the list: Οι CEOs με την καλύτερη παρουσία στα social media 11 awards: Οι «Πρωταγωνιστές της Ελληνικής Οικονομίας» για 5η συνεχή χρονιά 40 business files: Σημαντική βελτίωση για τις 1.000 μεγαλύτερες και τις 200 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στη χώρα 44 18 cover story: Ο Χρήστος Χαρπαντίδης μας μιλάει για τη συνεχή πορεία της Παπαστράτος «προς το καλύτερο» ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 57 H ΗΓΕΣΊΑ στην πρώτη σελίδα index
H ΝΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΦΕ Σχεδιασμένη για ανεκτίμητες στιγμές έμπνευσης, απόλαυσης και φιλοξενίας. N E S P R E S S O M O M E N T O Φ Τ Ι Ά Ξ Τ Ε Τ Ο Ν Ι Δ Ά Ν Ι Κ Ο Κ Ά Φ Ε Σ Τ Ο Γ Ρ Ά Φ Ε Ι Ο Σ Ά Σ , Ο Π Ω Σ Τ Ο Ν Ε Π Ι Θ Υ Μ Ε Ι Τ Ε . Ά ν α κ α λ ύ ψ τ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α σ τ ο w w w . n e s p r e s s o - p r o . g r ή κ α λ έ σ τ ε σ τ ο 2 1 0 6 7 1 1 0 0 7
Τη Νέα Μονάδα Ενέσιμων Βραδείας Αποδέσμευσης εγκαινίασε πρόσφατα ο Όμιλος Pharmathen. Η νέα πρωτοποριακήμονάδα είναι μια από τις πλέον σύγχρονες μονάδες παραγωγής φαρμάκων παγκοσμίως και αποτελεί μέρος του εργοστασίου που λειτουργεί η Pharmathen στις Σάπες του Νομού Ροδόπης από το 2010, με συνολική ετήσια παραγωγή που φτάνει τα 3 δισ. δισκία και τα 2 δισ. κάψουλες. Πρόκειται για επένδυση ύψους 50 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη διεθνή παρουσία της Pharmathen, τα προϊόντα της οποίας έχουν παρουσία σε περισσότερες από 85 χώρες και στις 6 ηπείρους, αντιπροσωπεύοντας το 1% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας. Προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ηγετικής της θέσης σε παγκόσμιο επίπεδο, η εταιρεία έχει αποφασίσει να υλοποιήσει επενδυτικό πλάνο συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώγια την επόμενη πενταετία, σε συνέχεια μάλιστα του επενδυτικού πακέτου των 200 εκατ. ευρώπου έχει ήδη διαθέσει η εταιρεία σε έρευνα και ανάπτυξη τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αξίζει δε να σημειωθεί πως από τα περίπου 300 εκατ. ευρώ του νέου επενδυτικού πλάνου, τα 100 αναμένεται να αφορούν πάγιες επενδύσεις, ενώ 200 εκατ. θα κατευθυνθούν στο κομμάτι της έρευνας και της ανάπτυξης. Με τη νέα μονάδα ενέσιμων βραδείας αποδέσμευσης η Pharmathen στοχεύει σε μια παγκόσμια αγορά 12 δισ. ευρώ και προσδοκά πως σε βάθος χρόνου θα αυξήσει σημαντικά τον κύκλο εργασιών της, ο οποίος υπολογίζεται πως σταδιακά μπορεί να αγγίξει τα 500 εκατ. ευρώ (από τα 200 σήμερα). Φυσικά, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αναμένεται πως θα διαδραματίσει και η παρουσία της Pharmathen στην αγορά των ΗΠΑ, καθώς σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας, μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες αναμένεται να λανσαριστούν τα πρώτα προϊόντα της στην απέναντι πλευρά τουΑτλαντικού. Παράλληλα, η Pharmathen εδώκαι δύο περίπου χρόνια πραγματοποιεί στοχευμένες και προσεκτικές κινήσεις για την είσοδό της στην Κίνα, με τα στελέχη της να παρουσιάζονται αποφασισμένα να κατακτήσουν και αυτή την αγορά. news InBrief ΑΒΒασιλόπουλος: Δημιουργεί την ΑΒ του μέλλοντος Η ΑΒ Βασιλόπουλος επισφραγίζει τη μεγάλη διαδρομή των 80 χρόνων της και δημιουργεί σήμερα την ΑΒ του αύριο. Μέσα από μια επετειακή εκδήλωση για τους προμηθευτές, τους δικούς της ανθρώπους και τους συνεργάτες της, οΠρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Βασίλης Σταύρου ανακοίνωσε τη νέα αγοραστική εμπειρία ΑΒ, που σηματοδοτεί τον τρόπο με τον οποίο η εταιρείαφροντίζει τους 2,5 εκατομμύρια πελάτες της. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η ΑΒ εξελίσσει το πρόγραμμα πιστότητας AB Plus, ώστε να αναπτύξει προσωπική ποιοτική επαφή με κάθε πελάτη ξεχωριστά, ενώ αναπτύσσει νέα concepts και νέες προϊοντικές κατηγορίες. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζει στα καταστήματά της τον ειδικό χώρο με υγιεινές επιλογές «Αρμονία», Juice bar, ειδικά διαμορφωμένους χώρους για τα Έτοιμα Γεύματα ΑΒ, καθώς και section Grab &Go αλλά και το La Fromagerie, με μεγάλη ποικιλία από εκλεκτά τυριά από όλο τον κόσμο. Ακόμη, στα καταστήματα τοποθετούνται νέες τεχνολογικές εφαρμογές όπως κιόσκια (ψηφιακά σημεία πληροφοριών), ψηφιακές οθόνες, αυτόματα ταμεία αλλά και η Pepper, τοφιλικό ρομπότ που θα υποδέχεται και θα εξυπηρετεί εκείνους που εμπιστεύονται τα καταστήματαΑΒ Ελληνικό και ABΜακεδονία. Τέλος, ηΑΒ Βασιλόπουλος δεσμεύτηκε να περιορίσει τόσο τη σπατάλη τροφίμων όσο και το πλαστικό κατά 50% μέχρι το 2025. Pharmathen: Επενδύει στην Ελλάδα με στόχο τη διεθνή κυριαρχία Deal 178,6 εκατ. ευρώστον τουρισμό Σε μια εξέλιξη που σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για την αναπτυξιακή προοπτική του τουρισμού της Ελλάδας. η Blackstone Real Estate Partners Europe (Blackstone) έχει έρθει σε συμφωνία με τη Louis Group, έναν από τους κορυφαίους ξενοδοχειακούς ομίλους στηΜεσόγειο, για την εξαγορά πέντε ξενοδοχειακών μονάδων στην Ελλάδα, σε μια συναλλαγή που αποτιμάται στα 178,6 εκατ. ευρώ (enterprise value). Οι πέντε ξενοδοχειακές μονάδες βρίσκονται σε ελληνικά νησιά, από τις οποίες δύο βρίσκονται στην Κέρκυρα (Corcyra Beach και Grand Hotel), δύο στη Ζάκυνθο (Zante Beach και Plagos Beach) και μία στην Κρήτη (Creta Princess). Συνολικά διαθέτουν 1,464 δωμάτια. Τα ξενοδοχεία θα συνεχίσει να διαχειρίζεται η Louis Group υπό τη διοίκηση της HIP, εταιρείας hospitality, ιδιοκτησίας κεφαλαίων που διαχειρίζεται η Blackstone. Η HIP είναι ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ξενοδοχείων στη Νότια Ευρώπη και με την εξαγορά αυτή επεκτείνει το δίκτυό της και στην Ελλάδα. Μέσω της HIP, η Blackstone θα επενδύσει επιπλέον κεφάλαια για την ανακαίνιση και την επανατοποθέτηση στην αγορά των ξενοδοχείων. H Louis Hotels διατηρεί και διαχειρίζεται τις υπόλοιπες 21 ξενοδοχειακές της μονάδες στην Ελλάδα και την Κύπρο, ενώη καθαρή τιμή πώλησης και το λογιστικό κέρδος που θα προκύψει θα υπολογιστούν κατά την ολοκλήρωση της πώλησης, που αναμένεται να λάβει χώρα κατά ή περί το τέλος του 2019, μετά το διαχωρισμό των πωληθεισών δραστηριοτήτων μέσω μερικής διάσπασης. Cisco: Κέντρο Καινοτομίας στηΘεσσαλονίκη Στο πλαίσιο της 84ης ΔΕΘ, ο Αντώνης Τσιμπούκης, Γενικός Διευθυντής της Cisco για τις χώρες Ελλάδα, Κύπρο, Πορτογαλία και Μάλτα, ανακοίνωσε την πρόθεση της εταιρείας να συνεργαστεί με την Ελληνική Κυβέρνηση, για τη δημιουργία Διεθνούς Κέντρου Καινοτομίας και Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων στηΘεσσαλονίκη. Συγκεκριμένα, ο κ. Τσιμπούκης αναφέρθηκε στην προθυμία της αμερικανικής εταιρείας να επενδύσει 10-12 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία Κέντρου Καινοτομίας στηΘεσσαλονίκη, αρκεί η κυβέρνηση να της εξασφαλίσει ένα κτίριο περίπου 1.000 τετραγωνικών για τη στέγασή του. Ηαπόφαση αυτή εντάσσεται στη στρατηγική της Cisco για την προώθηση της καινοτομίας στην Ελλάδα και στην πεποίθηση ότι μέσω της τεχνολογικής καινοτομίας θα ενισχυθεί η οικονομία της χώρας και κατ’ επέκταση η ανάπτυξη. Το κέντρο θα είναι διασυνδεδεμένο με τα υπόλοιπα 15 κέντρα καινοτομίας που διαθέτει η Cisco σε όλο τον κόσμο, με σκοπό τη μεταφορά τεχνογνωσίας, καλών πρακτικών και λύσεων από και προς την Ελλάδα. Θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για καινοτόμους τεχνολογικές λύσεις που θα αναπτύσσει ηCisco με το οικοσύστημα των συνεργατών της, με νεοφυείς επιχειρήσεις και με εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, σε τομείς όπως ποιότητας ζωής των πολιτών (π.χ. έξυπνες πόλεις), υγείας, αγροτικής ανάπτυξης, τουρισμού, προστασίας του περιβάλλοντος, πολιτικής προστασίας και πολλούς άλλους, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. H διοικητική ομάδα της Pharmathen με την ηγεσία του Yπουργείου Ανάπτυξης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
Η παγκόσμια πλατφόρμα ψηφιακών πληρωμών Stripe, μια από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες τεχνολογικές εταιρείες στον κόσμο, ήρθε επίσημα στην Ελλάδα. Η Stripe διαχειρίζεται δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για εκατομμύρια επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων νεοσύστατων start-up και μεγάλων επιχειρηματικών κολοσσών όπως η Google, η Amazon, η Uber και το Shoppify. Ήδη εταιρείες όπως η Eventora καθώς και φορείς όπως η Greenpeace, χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της Stripe στην Ελλάδα, προσφέροντας τις δικές τους υπηρεσίες σε πελάτες ανά τον κόσμο. H Stripe ιδρύθηκε το 2010 από τα αδέρφια Πάτρικ και Τζον Κόλισον. Η ιδέα για τη δημιουργία της πλατφόρμας προέκυψε από τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν στις ψηφιακές τους πληρωμές. Σήμερα, η Stripe απασχολεί περισσότερα από 2.000άτομα και τα γραφεία της βρίσκονται στο Σαν Φρανσίσκο. Η αξία της εταιρείας αγγίζει τα 22,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώέχει λάβει χρηματοδοτήσεις ύψους 785 εκατομμυρίων δολαρίων. Μερικοί από τους συνεργάτες της Stripe είναι εταιρείες όπως η Sequoia Capital, η Andreessen Horowitz, η General Catalyst, η Capital G, ο ElonMusk και ο Peter Thiel, καθώς και μερικοί από τους πιο σημαντικούς παίκτες του οικονομικού οικοσυστήματος όπως η Visa και η American Express. Up & down O Victor Crespo είναι ο νέοςΠρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος στην JTI Ελλάδας έχοντας, με βάση την Αθήνα, την ευθύνη επίσης των αγορών της Κύπρου και τηςΜάλτας. Από το 2011 έως το 2015, ήταν Γενικός Διευθυντής της JTI Πορτογαλίας, ενώ από τότε και έως σήμερα κατείχε τηθέση του Διευθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας στις ΚανάριεςΝήσους. O Hiroto Saikawa παραιτήθηκε από τη θέση του CEO της Nissan Motor Co., Ltd. Η Επιτροπή Διορισμών της Nissan αναμένεται να επιλέξει το διάδοχό του μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Οελληνικής καταγωγής AlexMyers είναι ο νέος Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Αndromeda Seafoods, πουδραστηριοποιείται κυρίως στην τσιπούρα, το λαβράκι και τον κρανιό και αναμένει την έγκρισηαπό τις αρμόδιες αρχές για την προτεινόμενη ενοποίησημε τις εταιρείες Νηρέας Α.Ε. και Σελόντα Α.Ε. Κατά τηδιάρκεια της 35χρονης διεθνούς επαγγελματικής του σταδιοδρομίας έχει αναλάβει υψηλές θέσεις σε πολυεθνικές εταιρείες όπως η Carlsberg και η Unilever. NewEntry H Stripe ήρθε επίσημα στην Ελλάδα #Νumbers Μερικές -πολύ μεγάλες- «επιχειρήσεις» έχουν εντελώς διαφορετική μορφή από αυτήν που θα περιμέναμε. Τα νούμερα της Pollster για τα έσοδα τωνMetallica από τις συναυλίες τους το πιστοποιούν… H Stripe ιδρύθηκε το 2010 από τα αδέρφια Πάτρικ (αριστερά) και Τζον (δεξιά) Κόλισον 1,4 δισ. δολάρια είναι τα συνολικά έσοδα των Metallica από τα lives που έχουν πραγματοποιήσει από το 1982 έως σήμερα. 22,1 εκατομμύρια εισιτήρια έχουν πωληθεί όλα αυτά τα χρόνια για συναυλίες των Metallica. 48 διαφορετικές χώρες και όλες οι ήπειροι (συμπεριλαμβανομένης και της Ανταρκτικής) έχουν φιλοξενήσει εμφανίσεις του συγκροτήματος. 125 εκατομμύρια δίσκοι του συγκροτήματος έχουν πωληθεί μέχρι στιγμής σε όλον τον κόσμο. 250 εκατ. δολάρια και παραπάνω είναι τα έσοδα μόνο της τελευταίας περιοδείας της μπάντας. 125 εκατ. δολάρια έχει εισπράξει το συγκρότημα από πωλήσεις merchandising στη Βόρεια Αμερική από το 1991 έως σήμερα. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
businessunusual Η 18χρονη που «έκλεψε» τις εντυπώσεις στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ μίλησε στο Business News Magazine για την επιχειρηματικότητα, την οικονομική κρίση αλλά και το πώς βλέπει το μέλλον στην Ελλάδα. Γράφει η Μαρία Γκουρτσιλίδου Η 18χρονη Μαρία Κοκάλα από τη Σφενδάμη Πιερίας είναι το νέο «αίμα» του ελληνικού επιχειρείν. Με το μικρόβιο της επιχειρηματικότητας να έχει «ανθίσει» μέσα της από πολύ μικρή ηλικία, έχει ήδη καταφέρει να αποσπάσει σημαντικές βραβεύσεις αλλά και τον τίτλο της «ηγετικής προσωπικότητας». Αν λοιπόν η χώρα μας αποφάσιζε να «επενδύσει» στις νεότερες γενιές και να ενθαρρύνει τα ταλέντα και τις ικανότητές τους, τότε η Μαρία Κοκάλα θα έπρεπε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Και ίσως τότε η Ελλάδα να ατένιζε το μέλλον με νέες προοπτικές. Η 18χρονη παραχώρησε συνέντευξη στο Business News Magazine και μίλησε για την επιχειρηματικότητα, την οικονομική κρίση αλλά και το πώς βλέπει το μέλλον στην Ελλάδα. Κερδίσατε την πρώτη υποτροφία του ΣΕΝ/Junior Achievement Greece. Μιλήστε μας για το project με το οποίο συμμετείχατε και τι αποκομίσατε από αυτή την εμπειρία. Μ.Κ.: Το 2016, η ομάδα μου και εγώ συμμετείχαμε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα «Εικονική Επιχείρηση» του ΣΕΝ/JA Greece. Κληθήκαμε να δημιουργήσουμε μια δικήμας επιχείρηση και να κατασκευάσουμε ένα καινοτόμο προϊόν. Καθότι γνωρίζαμε για τα χαμηλά ποσοστά της ανακύκλωσης στη χώρα μας, προτιμήσαμε να εργαστούμε στον τομέα της οικολογίας. Έτσι, ιδρύσαμε τη Smileybin, μια εταιρεία που παράγει έξυπνους και χρηστικούς κάδους ανακύκλωσης, με στόχο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών μέσω της ανταποδοτικότητας. Ουσιαστικά, κάθε φορά που ο χρήστης ανακυκλώνει, του πιστώνονται πόντοι ανάλογα με το βάρος του ανακυκλώσιμου υλικού και σε συνεργασία με τους δήμους ή ιδιωτικές επιχειρήσεις επιβραβεύεται με κάποια μείωση στα δημοτικά τέλη, εκπτωτικά κουπόνια αγορών, δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα κτλ. Κερδίζοντας τον πανελλήνιο διαγωνισμό και εκπροσωπώντας την Ελλάδα στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό, που διεξήχθη στη Λουκέρνη της Ελβετίας τον Ιούλιο του 2016, αποκόμισα γνώσεις και εμπειρίες που με βοηθούν ακόμα και σήμερα. Γνώρισα τον επιχειρηματικό κόσμο, έμαθα να συνεργάζομαι και να πιστεύω στις ικανότητές μου. Έμαθα ότι οι αποτυχίες είναι κομμάτι της επιτυχίας και πλέον έχω το θάρρος να ρισκάρω και να πειραματιστώ. Βραβευθήκατε από το Junior Achievement Eυρώπης ως «ηγετική προσωπικότητα». Ποια στοιχεία σας θεωρείτε ότι σας οδήγησαν σε αυτήν τη διάκριση; Τι πιστεύετε ότι είναι εκείνο που κάνει μια ηγετική προσωπικότητα να ξεχωρίσει; «Θυμάμαι όταν έγινε η απονομή του βραβείου, τόνισαν πόσοώριμη ήμουν για την ηλικία μου. Πιστεύωηωριμότητα, σε συνδυασμό με το δυναμισμό και την αποφασιστικότητά μου, ήταν τα στοιχεία που με βοήθησαν να διακριθώ. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και θεωρώότι δεν είναι συγκεκριμένα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν έναν ηγέτη. Είναι η επιρροή της οικογένειας, ο κοινωνικός περίγυρος, οι εμπειρίες, οι γνώσεις. Όταν γνώρισα για πρώτηφορά τον επιχειρηματικό κόσμο, γοητεύτηκα τόσο πολύ από αυτόν, που αποφάσισα ότι είναι το επάγγελμα που θέλω να κάνω στη ζωή μου. Για μένα είναι ένας τομέας που σου δίνει τη δυνατότητα να υλοποιήσεις κάθε σου ιδέα και να δώσεις λύση σε ποικίλα προβλήματα οικονομικά ήμη. Ξεκινώντας την κατασκευή του κάδου ανακύκλωσης, αντιμετωπίσαμε πολλές δυσχέρειες εξαιτίας της έλλειψης πόρων. Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά δεν υποκύψαμε και στο τέλος καταφέραμε να δούμε το όραμά μας να γίνεται πράξη. Πιστεύωκάτι αντίστοιχο συμβαίνει στις περισσότερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα σήμερα. Η οικονομική κρίση τις έχει οδηγήσει σε αδιέξοδα, αλλά υπάρχουν τρόποι να βγουν από αυτά. Χρειάζεται κυρίως θέληση και προσπάθεια. Σε πολλές χώρες του κόσμου στις οποίες δεν υπάρχει οικονομική κρίση, μεγάλες ή μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ανάλογες προκλήσεις, αλλά με επιμονή καταφέρνουν να τις ξεπεράσουν. Αυτό πρεπει να κάνουν και οι επιχειρήσεις στη χώρα μας». Πώς βλέπετε το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι νέοι εγκαταλείπουν την Ελλάδα; «Ανήκωστη γενιά που μεγάλωσε στην περίοδο της κρίσης και βλέπωσυγγενείς και φίλους μου να φεύγουν από τη χώρα μας στην πιο παραγωγική τους ηλικία. Φεύγουν, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, καλύτερο εργασιακό περιβάλλον, ανώτερες σπουδές, περισσότερες ευκαιρίες και γενικότερα αναζητώντας αυτά που δεν μπορεί να τους παράσχει η Ελλάδα. Θλίβομαι γι’ αυτήν την κατάσταση, γιατί υπάρχουν ικανοί άνθρωποι και δυνατά μυαλά, που μπορούν να μας βγάλουν από τα σημερινά αδιέξοδα. Δεν είμαι κατά του ναφεύγουν προσωρινά για να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, να αποκτήσουν νέες εμπειρίες και να γνωρίσουν τον κόσμο έξω από την Ελλάδα. Είμαι κατά του να μην έχουν το κίνητρο να επιστρέψουν. Πιστεύω ότι οι ευκαιρίες υπάρχουν ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες, αρκεί να υπάρχει θέληση και επιμονή. Το ελληνικό κράτος χρειάζεται να δίνει ευκαιρίες στους νέους ανθρώπους και να τους βοηθά να ακολουθήσουν τα όνειρά τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αξιοκρατία, την ειλικρίνεια και τις ίσες ευκαιρίες για όλους. Επιπλέον, το σχολείο οφείλει να γίνει πάλι χώρος μάθησης και δημιουργίας και όχι διαμετακομιστικός σταθμός για Μαρία Κοκάλα To νέο «αίμα» του επιχειρείν Πιστεύωότι οι ευκαιρίες υπάρχουν ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες, αρκεί να υπάρχει θέληση και επιμονή 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι μαθητές δεν πρέπει να απογοητεύονται και να εξαντλούνται μέσωαυτού, αλλά να μαθαίνουν να προσαρμόζονται στις δυσκολίες και να επιμένουν για την κατάκτηση των στόχων τους». Το μήνυμα της Γενικής Συνέλευσης 2019 του ΣΕΒ ήταν «το αύριο σήμερα». Πώς πιστεύετε ότι θα έρθει το «αύριο σήμερα»; Τι έχετε κρατήσει από τη συμμετοχή σας στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ; «Το "αύριο σήμερα" θα έρθει αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε μεθόδους του χθες. Και αυτό αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Πιστεύω ότι υπάρχει τεχνολογικός αναλφαβητισμός ακόμα και το 2019. Τα περισσότερα σχολεία δεν είναι εξοπλισμένα με αρκετούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, προτζέκτορες, ηλεκτρονικά βιβλία, διαδικτυακά εγχειρίδια και εργαλεία. Οι νέοι σήμερα είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και τα επιτεύγματά της πιο πολύ από ποτέ άλλοτε. Είναι σημαντικό να εξοικειωθούν και οι εκπαιδευτικοί ώστε να μπορέσουν και κάνουν το μάθημα βιωματικό και να προσελκύσουν έτσι το ενδιαφέρον των μαθητών. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις καλό θα ήταν να έχουν την απαραίτητη βοήθεια ώστε να επενδύσουν στις νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις για να καταφέρουν να αυξήσουν την παραγωγή, να ακολουθήσουν τους ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης των προηγμένων χωρών και να γίνουν πιο εξωστρεφείς. Στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ ακούστηκε η φράση "το ήθος παράγει πλούτο". Για να φτάσουμε στον πλούτο, υλικό ή πνευματικό, θα πρέπει πρώτα να έχουμε ήθος. Η Ελλάδα χρειάζεται να επενδύσει στους ανθρώπους και στις αξίες της, γιατί αυτά είναι ο πλούτος της». Τι όνειρα κάνετε για το μέλλον; Φέτος έδωσα πανελλήνιες εξετάσεις και πέρασα στο Τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του ΟικονομικούΠανεπιστημίου Αθηνών. Θεωρώότι έχει εξαιρετικό πρόγραμμα σπουδών και το αντικείμενό του ταυτίζεται απόλυτα με τις επιθυμίες μου. Όταν πάρω το πτυχίο μου, θέλω να ασχοληθώ με κάποιες μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Με ενδιαφέρει πολύ η τεχνολογία και η πληροφορική, οπότε θέλω να ειδικευτώ σε αυτά. Επίσης, θα ήθελα να μάθω και άλλες ξένες γλώσσες και ίσως να ασχοληθώκαι με ένα δεύτερο μουσικό όργανο. Η μαθήτρια από το χωριό Σφενδάμη της Πιερίας, Μαρία Κοκάλα, πρόσφατα κέρδισε την πρώτη μαθητική υποτροφία του ΣΕΝ/JA Greece ύψους 20.000 ευρώ. Η ταλαντούχα μαθήτρια που πρόσφατα ολοκλήρωσε την Γ’ Λυκείου στο ΓΕΛ Κορινού, ευχαρίστησε θερμά το ΣΕΝ/JA Greece και δήλωσε ευτυχής που στο πρόσωπό της επιβραβεύονται -όπως είπε- όλα τα μικρά σχολεία της περιφέρειας. Στα 15 της χρόνια, το 2016, ήταν Γενική Διευθύντρια της Μαθητικής «Εικονικής Επιχείρησης» Smileybin στο Γυμνάσιο Αλωνίων Πιερίας. ΗΜαρία Κοκάλα ξεχώρισε τόσο για τις ικανότητές της, όσο και την προσωπικότητά της, ανάμεσα σε 420.000 μαθητές από όλη την Ευρώπη και βραβεύτηκε με το «Βραβείο Ηγετικής Προσωπικότητας» στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό του Junior Achievement το 2016. ΗΜαρία -άριστη και πολυτάλαντη μαθήτρια- έδωσε φέτος πανελλήνιες εξετάσεις και πέρασε στο Τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ίδια σε δηλώσεις της ανέφερε ότι η υποτροφία τής προσφέρει ένα πολύ δυνατό κίνητρο για να πετύχει τους στόχους της. Who is who Το «αύριο σήμερα» θα έρθει αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε μεθόδους του χθες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας H Μαρία Κοκάλα στην τελευταία Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ. 9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
startupfocus Η εταιρεία που θέλει να «πειράξει» τα δεδομένα στη σχέση ανάμεσα στον Έλληνα και στους αγαπημένους του τέσσερις τροχούς. Γράφει ο Πέτρος Αντωνάκης Η ιδιοκατοίκηση και η αγορά αυτοκινήτου αποτελούν από… αρχαιοτάτων χρόνων τα δύο απόλυτα όνειρα για τον Έλληνα, που μοιάζει να ζει αποκλειστικά για να τα κάνει πραγματικότητα. Μπορεί η κρίση να μείωσε τους δείκτες και να πάτησε φρένο στις επιθυμίες, ωστόσο οι δύο αυτές αγορές μοιάζουν να είναι συνυφασμένες με το DNA του Έλληνα. Στον οποίο Έλληνα η FlexCar θέλει να βάλει στο μυαλό τη δική της προχωρημένη αντίληψη περί «μίσθωσης αυτοκινήτου». Ένα φαινομενικά «Mission Impossible», αλλά είναι γνωστό πως τα δύσκολα είναι για τους ικανούς. «Μέσω της FlexCar καταφέρνουμε να συνδυάσουμε τις μοναδικές υπηρεσίες του παραδοσιακού leasing με την απόλυτη ευελιξία, ενώ παράλληλα δίνουμε στον καταναλωτή τη δυνατότητα να αγοράσει ανά πάσα στιγμή το αυτοκίνητο που χρησιμοποιεί. Άρα μπορούμε να πούμε πως συνδυάζουμε όλα τα θετικά της μίσθωσης ενός οχήματος, δίνοντας παράλληλα την αίσθηση και το δικαίωμα ιδιοκτησίας του οχήματος ανά πάσα στιγμή». Ο Κωνσταντίνος Δάβαρης ίδρυσε μαζί με τον Γιώργο Δεσύλλα (και οι δύο φοιτητές του London School of Economics) μια εταιρεία που θέλει να αλλάξει τον τρόπο σκέψης του Έλληνα, έτσι όπως άλλαξε ο δικός τους όταν βρέθηκαν στο εξωτερικό. Εκεί που άναψε το φωτάκι της έμπνευσης. «Πίσω από κάθε λύση υπάρχει μια ανάγκη. Έχοντας ζήσει και εργαστεί στο εξωτερικό, ήταν σαφές ότι ο σύγχρονος καταναλωτής αναζητά λύσεις στις καθημερινές του ανάγκες χωρίς δεσμεύσεις και χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες. Η ανάγκη του Έλληνα καταναλωτή για χρήση και απόκτηση αυτοκινήτου, σε συνδυασμό μέ την απόλυτη ευελιξία και το πλήρες πακέτο υπηρεσιών που προσφέρει η FlexCar, ήταν ακριβώς η λύση που έψαχνε μέχρι σήμερα ο Έλληνας καταναλωτής». Ευελιξία: Ξανά και ξανά Θα έχετε ήδη παρατηρήσει πως τα της «απόλυτης ευελιξίας» τονίζονται ιδιαίτερα. Και αυτό γιατί χωρίς μακροχρόνια κλειστά συμβόλαια με ρήτρες και δεσμεύσεις, ούτε μεγάλες προκαταβολές, ο ενδιαφερόμενος απλά επιλέγει αυτοκίνητο online και μέσα σε ελάχιστες ημέρες το παραλαμβάνει (μέσος χρόνος παράδοσης είναι οι 10ημέρες, αλλά έχει κατέβει και στις 2). Το κρατά όσο καιρό θέλει, το επιστρέφει όποτε θέλει χωρίς καμία χρέωση αλλά και το αγοράζει όποτε θέλει. Φυσικά, όσο περισσότερο καιρό κρατήσει το αυτοκίνητο τόσο πιο οικονομικά θα το αγοράσει. «Αγοράζουμε μόνο αυτοκίνητα σε άριστη κατάσταση είτε κατευθείαν από τις εισαγωγικές είτε από μεγάλους dealers. Στο site μας, www.flexcar.gr ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει από μια πλούσια γκάμα, που αποτελείται από μερικά από τα πιο εμπορικά αυτοκίνητα που υπάρχουν στην Ελλάδα, τα οποία προσπαθούμε να ανανεώνουμε συνέχεια». Τα αυτοκίνητα της εταιρείας -τα πρώτα μοντέλα έχουν κυκλοφορήσει εδώ και λίγους μήνες στους δρόμους της Αθήνας- περιλαμβάνουν όλο το πακέτο leasing, δηλαδή τέλη κυκλοφορίας, μεικτή ασφάλεια, service, επισκευές, ελαστικά, λάδια - ουσιαστικά τα πάντα εκτός από τη βενζίνη. Παράλληλα, η εταιρεία δίνει το δικαίωμα να αλλάζεις εντελώς δωρεάν αυτοκίνητο κάθε δύο χρόνια έτσι ώστε αυτό να ταιριάζει πάντα με τις ανάγκες σου. Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν κάλλιστα να απαντούν και στο ερώτημα ποιες είναι οι μεγαλύτερες διαφορές των υπηρεσιών που προσφέρει η FlexCar από το κλασικό leasing. «Σίγουρα το εγχείρημά μας δεν είναι το εγχείρημα μιας τυπικής start-up. Σίγουρα, τα κεφάλαια που απαιτούνται για την ανάπτυξη της εταιρείας είναι αρκετά και σίγουρα είμαστε πολύ χαρούμενοι που σύμμαχό μας σε αυτή την προσπάθεια έχουμε δύο από τα μεγαλύτερα ελληνικά Venture Capitals, το Venture Friends και το Uni.Fund. Αυτό που πιστεύουμε είναι πως χτίζοντας μια βάση πολύ ικανοποιημένων πελατών και έχοντας δημιουργήσει το brand FlexCar, θα δημιουργηθεί το εφαλτήριο για ακόμα περισσότερα κεφάλαια που θα εισρεύσουν μελλοντικά στην εταιρεία, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν τόσο για την περαιτέρω ανάπτυξη της πορείας μας στην ελληνική αγορά, αλλά και για την εξάπλωση της FlexCar σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές». Ενάμισι εκατ. ευρώσήκωσε η FlexCar από Venture Friends και Uni.Fund, η μεγαλύτερη χρηματοδότηση που έχει αντλήσει ελληνική εταιρεία σε τέτοιο στάδιο ωριμότητας και παράλληλα μια ξεκάθαρη κίνηση εμπιστοσύνης σε μια επένδυση που θέλει να αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες δεκαετιών. Το αυτοκίνητο, έτσι κι αλλιώς, κινείται ήδη στημεγάλη λεωφόρο της τεχνολογικής και όχι μόνο αλλαγής και βλέπει το «disruption» να το χαιρετά ανά χιλιόμετρο. «Για εμάς, το μέλλον στο χώρο του αυτοκινήτου είναι η απόλυτη ευελιξία στο τρόπο χρήσης και απόκτησής του. Οι καταναλωτές σίγουρα αυτό που θέλουν είναι ένα αυτοκίνητο να καλύπτει τις ανάγκες τους χωρίς μεγάλες προκαταβολές και δεσμεύσεις. Προφανώς, όσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερα αυτοκίνητα θα γίνονται ηλεκτρικά, έως και αυτόνομα. Όσον αφορά το car sharing, αποτελεί μία πολύ ενδιαφέρουσα αγορά, την οποία παρακολουθούμε στενά. Παρ’ όλα αυτά, δεν θεωρούμε πως στην παρούσα φάση ταιριάζει πολύ στα θέλω του Έλληνα καταναλωτή». FlexCar Το ευέλικτο μέλλον του αυτοκινήτου Είπαν για τη FlexCar «Η FlexCar διαθέτει μια ομάδα με ισχυρές επιχειρηματικές δεξιότητες και ένα εξαιρετικά καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο με μεγάλες δυνατότητες scaling. Η ανταπόκριση στρατηγικών συνεργατών αλλά και των τελικών πελατών στις υπηρεσίες της FlexCar επιβεβαιώνει την πεποίθησή μας ότι η εταιρεία θα έχει μια πολύ επιτυχημένη πορεία» Σωτήρης Παπαντωνόπουλος - Μαντόπουλος, Partner του Uni.Fund Η εταιρεία δίνει το δικαίωμα να αλλάζεις εντελώς δωρεάν αυτοκίνητο κάθε δύο χρόνια έτσι ώστε αυτό να ταιριάζει πάντα με τις ανάγκες σου Χρήστος Σπυρόπουλος, Fleet Manager FlexCar, Γιώργος Δεσύλλας, CFO & co-founder FlexCar, Μαίρη Κονταρίδη, πρώτη πελάτης FlexCar (Δεκέμβριος 2018), Δάβαρης Κωνσταντίνος, CEO & co-founder FlexCar 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
direction.grRkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=