businessunusual χαρισματικά στελέχη που μπορούν να εξελιχθούν σε ηγέτες; Ποιο είναι το μυστικό για να συνδυάζεται η πειθαρχία και η πίστη στην ιεραρχία με τη δημιουργική σκέψη, που επιτρέπει την εξεύρεση λύσεων; Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ηγεσίας είναι η ικανότητα καθορισμού διαδικασιών μέσα από τις οποίες να αναγνωρίζονται, να αξιολογούνται και να επιβραβεύονται οι βέλτιστες πρακτικές. Εάν οι διαδικασίες αυτές δεν θεσμοθετηθούν σωστά, εάν δεν θωρακισθούν, αφενός απαξιώνονται, αφετέρου μπορεί να οδηγήσουν στην εσφαλμένη επιβράβευση, μειώνοντας το κύρος του οργανισμού και των ηγετών του. Παράλληλα με την πειθαρχία, την αυστηρά ιεραρχική δομή που χαρακτηρίζουν τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη σαφή διαφοροποίηση μεταξύ των επιπέδων διοίκησής τους, απαιτείται ο λεπτομερής καθορισμός διαδικασιών, προκειμένου -αρχικά σε τακτικό επίπεδο- να αναδείξεις τον καλύτερο σκοπευτή, τον καλύτερο οδηγό, τον καλύτερο επιτελή, τον καλύτερο γιατρό, τον καλύτερο νοσηλευτή, και να τους τιμήσεις, να τους βγάλεις από το περιορισμένο περιβάλλον τους και να καταδείξεις αυτό που κάνουν καλύτερα από τους υπόλοιπους. Στο επιχειρησιακό επίπεδο, χρειάζεται να αναδείξεις και να επιβραβεύσεις την καλύτερη μονάδα, τον καλύτερο σχηματισμό, και βεβαίως, σε στρατηγικό επίπεδο, τις ιδέες εκείνες οι οποίες θα λειτουργήσουν ως game changers ή θα επιδρούν στα choke points, τις ιδέες που η υλοποίησή τους, πραγματικά, θα βελτιστοποιεί τη λειτουργία του οργανισμού. Εάν ένας οργανισμός όπως οι Ένοπλες Δυνάμεις, με αποτύπωμα σε όλον τον ελλαδικό χώρο, με χιλιάδες προσωπικό, διαφορετικών κατηγοριών -και με διαφορετικές φιλοδοξίες η κάθε κατηγορία- με διαφορετικά δίκτυα τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους, με διαφορετική αποστολή και στόχους, αφεθεί να λειτουργεί μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, χωρίς να επέμβεις, χωρίς να αναδείξεις κάποιες πρακτικές, χωρίς να τους συνενώσεις και να προωθήσεις τους άριστους, τότε ο οργανισμός σου δεν είναι δυνατόν να εξελιχθεί και δεν είναι δυνατόν να κινηθεί προς την πρόοδο και την αριστεία. Μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι το αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων δεν αναστέλλει την ανάπτυξη πρωτοβουλίας για την υποβολή καινοτόμων ιδεών ή δράσεων που αναδεικνύουν ηγετικές ικανότητες. Άλλωστε, ενισχύεται η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας κατά την υλοποίηση των ανατιθέμενων έργων, γεγονός που αποτελεί αυτόνομο παράγοντα παρακίνησης και ικανοποίησης, καθώς ενισχύει την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Η ένταξη σε ένα πλαίσιο με απόλυτη δέσμευση, ιεραρχική δομή, άρτια οργάνωση και διαδικασίες αξιολόγησης, δίνει τη δυνατότητα στα στελέχη να αποκτήσουν εμπειρία, να βιώσουν συνθήκες που απαιτούν εγρήγορση, αποφασιστικότητα, να αποκτήσουν υψηλό επίπεδο κατάρτισης στο γνωστικό τους αντικείμενο και να διακριθούν οι καλύτεροι μέσω του υγιούς συναγωνισμού. Πόσο δύσκολο είναι να είναι κανείς επικεφαλής χιλιάδων ανθρώπων όπως συμβαίνει με τους επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων; Πόσο δύσκολο είναι να δοθεί κίνητρο και να διατηρηθεί το ηθικό ακμαίο και η αποτελεσματικότητα σε υψηλό επίπεδο; Οι Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν έναν από τους πλέον συνεκτικούς οργανισμούς της χώρας, αποτέλεσμα του αυστηρού πλαισίου εντός του οποίου κινούνται και της αυστηρής ιεραρχικής δομής που ακολουθείται. Το ίδιο το ισχύον σύστημα προετοιμάζει στελέχη σταδιακά και μεθοδικά, δίνοντάς τους τη δυνατότητα, από τα πρώτα βήματα της καριέρας τους, να αναπτύξουν ηγετικές δεξιότητες. Οι διαδικασίες αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού στις Ένοπλες Δυνάμεις είναι τέτοιες που, όταν κάποιος φτάσει να διοικεί έναν μεγάλο σχηματισμό ή να διοικεί τον Ελληνικό Στρατό, έχει περάσει από στάδια που μπορούν να εγγυηθούν ότι είναι σε θέση να διοικήσει. Είναι η εξελικτική διαδικασία μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης των στελεχών και της απόκτησης εμπειριών, λόγωανάθεσης προκλητικών καθηκόντων, που αναδεικνύουν ηγετικές ικανότητες από πολύ νωρίς, ήδη στα πρώτα στάδια της καριέρας τους. Επίσης, το αξιοκρατικό σύστημα αξιολόγησης των στελεχών βρίσκεται στο κέντρο του αξιακού πυρήνα τους, προκειμένου να ξεχωρίσουν και να διακριθούν εκείνοι που μέσω της -τη συνεκτική δύναμη του οργανισμού, την κινητήριο δύναμη για δράση- και βέβαια πάθος για αυτό που κάνεις. Χωρίς αυτά δεν θα μπορέσεις ποτέ να πείσεις και να κινητοποιήσεις ανθρώπους, να τους παρασύρεις από τα καθημερινά τους προβλήματα και να τους κάνεις συνοδοιπόρους με το πάθος σου, να τους εμπνεύσεις με το όραμά σου. Ειδικά όταν το όραμα αυτό είναι η ασφάλεια και η άμυνα της Πατρίδας, τότε κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι να συμπαρασύρεις τους ανθρώπους αυτούς, να τους πείσεις να απομακρυνθούν από την ικανοποίηση ή την ανησυχία του «εγώ» τους και να ενστερνισθούν την ικανοποίηση και την ανησυχία του «εμείς». Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια εμπειρία από την πορεία σας στις Ένοπλες Δυνάμεις η οποία θεωρείτε πως σας έδωσε ένα πολύτιμο μάθημα περί ηγεσίας; Στα σαράντα τρία χρόνια παρουσίας μου στις Ένοπλες Δυνάμεις, πολλά ήταν τα γεγονότα τα οποία συνέβησαν, όπως και οι κρίσεις που διαχειρίστηκα. Από αυτά εξήχθησαν πολλά στοιχεία για την ηγεσία και τον τρόπο που αυτή απαιτείται να ασκείται, είτε ως συμπεράσματα είτε ως διδάγματα. Μία χαρακτηριστική και πρόσφατη κρίση συνέβη ένα χρόνο πριν, όταν η Τουρκία εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό ζήτημα, επιχειρώντας να συντονίσει και να προωθήσει στη χώρα μας μεγάλο αριθμό παράνομων μεταναστών. Ήταν μια δύσκολη κατάσταση της οποίας ο χειρισμός υπήρξε εξαιρετικά κρίσιμος, ενώ τα αποτελέσματα από ενδεχόμενη αστοχία στην αντιμετώπισή της θα ήταν οδυνηρά για τη χώρα. Κάθε οργανισμός, όπως και οι Ένοπλες Δυνάμεις, σχεδιάζει για την αντιμετώπιση πιθανών καταστάσεων κρίσεων. Αξιολογεί κινδύνους, δυνατότητες και σενάρια, μέσω μιας συνεχούς και απαραίτητης διαδικασίας, η οποία ωστόσο εγγυάται την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού. Θα ήθελα λοιπόν να σταθώ τόσο στη διάρκεια του σχεδιασμού αντιμετώπισης της συγκεκριμένης κρίσης, όσο και σε εκείνα που συνέβησαν κατά την εξέλιξή της. Δύο στάδια λοιπόν: ο σχεδιασμός μιας επιχείρησης και η υλοποίησή της. Ποιοι είναι οι τομείς που απαιτείται να εστιάσουμε και να επέμβουμε, έτσι ώστε να σχεδιάσουμε την αντιμετώπιση μιας κρίσης; Διακριτά μπορούμε να επέμβουμε στους ανθρώπους, στις διαδικασίες και στα υλικοτεχνικά μέσα. Ηκρίση την περίοδο εκείνη εξελισσόταν τόσο έντονα και με τέτοιες ταχύτητες, που δεν μπορούσαμε να επέμβουμε ούτε στις διαδικασίες ούτε όμως στα υλικοτεχνικά μέσα, των οποίων η αλλαγή ήη προμήθεια νέων απαιτεί χρονοβόρες διαδικασίες. Έτσι, η επιλογή και συνάμα πρόκληση ήταν μοναδική: Πώς θα μπορέσουμε να επέμβουμε στον άνθρωπο. Πώς θα μπορέσουμε να πείσουμε τους ανθρώπους μας ότι η εθνική αποστολή είναι πάνω από όλα, ότι εμείς -και όταν λέω εμείς, εννοώ ηΠατρίδα- είναι πάνω απ’ όλα. Έπρεπε το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας να κατανοήσει το κοινό όραμα, τους κοινούς στόχους, και να υλοποιήσει αυτό το τεράστιο έργο για την Πατρίδα. Η ενσυναίσθηση και η αντίληψη όσων συμβαίνουν γύρω σου και η δυνατότητα να αξιολογείς καθημερινά τις πράξεις σου μέσα από την αυτοκριτική σου, είναι εκείνα που σε βελτιώνουν καθημερινά Τι απαιτείται σε στιγμές κρίσης Έχει χρειαστεί -ακόμη και πολύ πρόσφατα- να διαχειριστείτε κρίσεις όσον αφορά τα εθνικά ζητήματα. Ποια είναι τα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει κανείς σε τέτοιες στιγμές υψηλών απαιτήσεων; Αρχικά, πρέπει να ακούς τις εισηγήσεις. Πρωταρχική σημασία έχει να μην επιτρέπεις να σου μεταφέρουν μόνο το πρόβλημα, αλλά να επανέρχεσαι ρωτώντας: «Σε άκουσα, τι έχεις να προτείνεις;». Σημαντικό επίσης είναι να διαθέτεις φίλτρα στον τομέα της διαχείρισης των πληροφοριών. Πάντοτε, σε περιόδους κρίσης, εκείνος που έχει την ευθύνη της λήψης απόφασης, δέχεται αναρίθμητες πληροφορίες. Αν δεν έχουν προβλεφθεί τα κατάλληλα φίλτρα, μέσωκαι της στελέχωσης με έμπειρο προσωπικό που να επιτρέπει, με συγκεκριμένες προτεραιότητες, αυτές οι πληροφορίες να καταλήγουν σε εσένα, τότε δεν θα καταστεί δυνατόν να μπορέσεις να λάβεις απόφαση. Απαιτείται να ακούς τις εισηγήσεις από το επιτελείο σου, απαιτείται οι άνθρωποι που σε πλαισιώνουν να συμμετέχουν στο war gaming που ακολουθεί, προκειμένου να διαπιστωθούν τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία της κάθε εισήγησης. Αυτή ηδιεργασίαθασου επιτρέψει να επιλέξεις την καλύτερη λύση, η οποία αφενός θα σου δώσει άμεσα αποτελέσματα και αφετέρουθασε βοηθήσει να ανατρέψεις την κατάσταση, να αναλάβεις εσύ την πρωτοβουλία και να επιβληθείς στη βούληση του αντιπάλου, διαχειριζόμενος αποτελεσματικά την κρίση. Σημαντικός, επίσης, είναι και ο τρόπος απεμπλοκής από την κρίση, μια διαδικασία εξαιρετικά σύνθετη, καθώς απαιτεί αυτοκυριαρχία, χιούμορ, ηρεμία και βεβαίως, τηδυνατότητα να μπορείς να διακρίνεις μέσα από τον κυκεώνα των πληροφοριών τις κατάλληλες και εκείνες πουθασε οδηγήσουν στη σωστή απόφαση. Κατά τη διαχείριση της κρίσης πρέπει να είσαι σε θέση ναδιακρίνεις και το τέλος της. Δύσκολο εγχείρημα, καθώς κατά τη διάρκεια της διαχείρισης μιας δύσκολης κατάστασης, σίγουραθααπαιτηθεί η εμπλοκή σε έναν κύκλο εισηγήσεων-αποφάσεων και επανεισηγήσεων-επαναποφάσεων, διαδικασία που ενδεχομένως δεν επιτρέπει να πραγματοποιήσεις το άλμα και να διακρίνεις πώς θα τελειώσει, να αντιληφθείς δηλαδή το end state της κρίσης, να αποφασίσεις ή να προβλέψεις από την αρχή την επιθυμητή τελικήκατάστασηκαι πώς θέλεις να βρεθεί ο οργανισμός σου στην προκειμένη περίπτωση. πορείας τους στις Ένοπλες Δυνάμεις έχουν κριθεί και αποδείξει ότι δικαίως ηγούνται. Ξεκινάς από τη διοίκηση ενός μικρού αριθμού συμμαθητών σου και μικρότερων μαθητών σε μια Στρατιωτική Σχολή και ανεβαίνεις συνεχώς τα επίπεδα της διοίκησης, με την ένταση να αυξάνεται κάθε φορά. Αυξάνονται οι προκλήσεις, αυξάνεται το προσωπικό που πρέπει να διαχειριστείς, αυξάνεται η δική σου εμπειρία, αλλά και η ευθύνη να βρεις τρόπους, ώστε να παρακινήσεις όλους αυτούς τους ανθρώπους. Το σημαντικότερο είναι να έχεις όραμα 16 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=