Η κατανάλωση μειώθηκε δραματικά, οι Έλληνες είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται χρόνο με το χρόνο και τα στεγαστικά δάνεια που μόλις λίγα χρόνια πριν αποτελούσαν δέλεαρ για χιλιάδες, πλέον δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια «θηλιά» στο λαιμό των δανειοληπτών, που πάλευαν -παρά τις αντιξοότητες- να κρατήσουν τα σπίτια τους μακριά από τη λαίλαπα των πλειστηριασμών… Τα Μνημόνια Λέξεις όπως «οικονομική κρίση», «spreads» και «capital controls» μπήκαν ξαφνικά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, διαμορφώνοντας μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από εκείνη που γνωρίζαμε μέχρι τότε. Στα χρόνια αυτά, η Ελλάδα ήταν ημόνη χώρα της Ευρώπης που πέρασε από τρία επώδυνα μνημόνια και έχασε πάνωαπό το 25% τουΑΕΠ της. Το 2010 τέθηκε σε εφαρμογή το πρώτο πρόγραμμα οικονομικής διάσωσης αλλά και οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), με σκοπό την αποφυγή της χρεοκοπίας και τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών. Το πρόγραμμα αυτό απεδείχθη, εκ των πραγμάτων, ότι δεν ήταν αρκετό, παρά την αρχική ομαλή πορεία του. Η Ελλάδα συνεχίζει να κλυδωνίζεται στο πέλαγος της οικονομικής αβεβαιότητας και ως φάρος σωτηρίας φαντάζει το δεύτερο κατά σειράΜνημόνιο το 2012. Ο διχασμός στη χώρα και η πολιτική αντιπαράθεση έχουν φθάσει στα ύψη, με τις διπλές εκλογές το καλοκαίρι του 2012 να γίνονται σε μια προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι και να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην πολιτική σκηνή της χώρας. Οι εκλογές του 2015 εκτροχιάζουν το δεύτερο Μνημόνιο, φέρνοντας ένα ακόμη-το τρίτο-Μνημόνιο στην ήδη ταλαιπωρημένη οικονομικά και πολιτικά Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 2018, ολοκληρώνεται και το πρόγραμμα του τρίτου Μνημονίου. Capital controls: Στην ουρά των ATM’s για 50 ευρώ… Ήταν ένα καλοκαιρινό βράδυ του Ιουνίου και πιο συγκεκριμένα στις 26 του μηνός εκείνου το 2015, όταν ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, ανακοίνωσε με διάγγελμά του στον ελληνικό λαό την επιβολή capital control στη χώρα. Οι μήνες που είχαν προηγηθεί της ανακοίνωσης αυτής ήταν δραματικοί για την οικονομία της χώρας. Η Ελλάδα βρισκόταν εκτός προγράμματος προσαρμογής, τοGrexit ήταν κάτι παραπάνω από μια αόριστη απειλή και οι καταθέσεις των Ελλήνων έκαναν «φτερά» από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Σύμφωνα με στοιχεία από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2015, υπήρξε εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες, ύψους 45 δισ. ευρώ. Η χώρα, αντιμέτωπη με την πόρτα της εξόδου από την Ευρωζώνη, έζησε μια σειρά όχι μόνο οικονομικών αλλά και πολιτικών αναταράξεων. Με την πόλωση και το διχασμό να χτυπούν «κόκκινο», οι πολίτες πήραν θέση σε ένα πρωτοφανές δημοψήφισμα, την ίδια στιγμή που περίμεναν υπομονετικά στις ουρές έξωαπό τις τράπεζες, για να «σηκώσουν» έστω 50 ευρώ από τους λογαριασμούς τους λόγω των αυστηρών capital controls. Ησχεδόν χρεοκοπημένη Ελλάδα «έπαιζε» στα δίκτυα όλου του πλανήτη. Κεντρικοί εμπορικοί δρόμοι που άλλοτε έσφυζαν από ζωή θύμιζαν πλέον στοιχειωμένες γειτονιές, με τα λουκέτα των καταστημάτων να διαδέχονται το ένα το άλλο. Η ανεργία στα ύψη, με την ανέχεια συνηθισμένη πια εικόνα, με ηλικιωμένους να ψάχνουν στους κάδους σκουπιδιών για να βρουν κάτι φαγώσιμο και τους εργαζομένους να δέχονται τη μία μείωση μισθού μετά την άλλη, προκειμένου να διατηρήσουν αμφίβολες θέσεις εργασίας… Ελληνική κρίση: Γιατί είχε τόσο μεγάλη διάρκεια; Η ύφεση της οικονομίας στα χρόνια αυτά είχε ως αποτέλεσμα τις σημαντικές ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών αλλά και την απότομη δημοσιονομική προσαρμογή. Τα σκληρά μέτρα φαίνεται πως τελικά απέδωσαν - αν και με αιματηρές θυσίες εκ μέρους της πλειονότητας των Ελλήνων. Μετά από 8 περίπου χρόνια οικονομικής κρίσης, η ελληνική οικονομία είδε ρυθμούς ανάπτυξης πάνωαπό 2%, ενώαναβαθμίστηκε σημαντικά από διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Ηβιωσιμότητα του δημόσιου χρέους βελτιώθηκε με τις πρόωρες αποπληρωμές δανείων και η Ελλάδα κατάφερε να δανεισθεί από τις αγορές με χαμηλό επιτόκιο. Η διάρκεια και η ένταση της ελληνικής κρίσης μπορούν να αποδοθούν σε επτά παράγοντες, όπως ανέφερε σε άρθρο του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Πρώτον, η δημοσιονομική προσαρμογή ήταν πρωτοφανής σε μέγεθος και ταχύτητα. Αυτό συνδεόταν κυρίως με το γεγονός ότι οι αρχικές μακροοικονομικές ανισορροπίες (δημοσιονομική και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) ήταν πολύ σοβαρότερες στην Ελλάδα από ό,τι στα άλλα κράτη-μέλη που αντιμετώπισαν δυσχέρειες. Δεύτερον, η οικονομία παγιδεύτηκε σε έναν φαύλο κύκλο λιτότητας και ύφεσης, καθώς οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές αποδείχθηκαν υψηλότεροι από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί στο πρόγραμμα προσαρμογής από τους διεθνείς οργανισμούς, επιδεινώνοντας την ύφεση. Τρίτον, τα πραγματικά εισοδήματα των πολιτών μειώθηκαν πολύ περισσότερο από ό,τι είχε αρχικά σχεδιαστεί λόγω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, ενώ τέταρτον, το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), απόρροια κυρίως της ύφεσης, αποδείχθηκε εξαιρετικά δυσεπίλυτο. Ο πέμπτος λόγος ήταν η καθυστέρηση υλοποίησης ορισμένων μεταρρυθμίσεων και οι παράγοντες εκείνοι που εκτροχίασαν την πορεία της Ελλάδας, όπως τα γεγονότα του πρώτου εξαμήνου του 2015, που έφεραν την Ελλάδα μια ανάσα πριν από την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετοί αναφέρουν πως η Ελλάδα θα είχε βγει από την κρίση ήδη από το 2015 αν δεν είχαν μεσολαβήσει τα γεγονότα αυτά, που έφεραν μία ακόμη διετία στασιμότητας στην ελληνική οικονομία. Ο Γιάννης Στουρνάρας θεωρεί πως και η εγχώρια αντιπαράθεση για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας «φρέναρε» την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, με ηχηρό παράδειγμα τις αποφάσεις του Eurogroup του Νοεμβρίου 2012, να εφαρμόζονται τον Ιούνιο του 2018, τη στιγμή που τα προαπαιτούμενα είχαν ήδη εκπληρωθεί από την άνοιξη του 2014. Τέλος, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, η ζώνη του ευρώδεν διέθετε εργαλεία για την αποτροπή και την αντιμετώπιση της κρίσης. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) απέτυχε να περιορίσει τη συσσώρευση δημόσιου χρέους κατά την προ της κρίσης περίοδο και τα εργαλεία διαχείρισης και επίλυσης κρίσεων που διέθετε η ζώνη του ευρώήταν ελάχιστα ή ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα μια Με την πόλωση και το διχασμό να χτυπούν «κόκκινο», οι πολίτες πήραν θέση σε ένα πρωτοφανές δημοψήφισμα, την ίδια στιγμή που περίμεναν υπομονετικά στις ουρές έξωαπό τις τράπεζες, για να «σηκώσουν» έστω50 ευρώαπό τους λογαριασμούς τους λόγω των αυστηρών capital controls 24 ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2021 businessfocus
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=