Μήπως η υγειονομική κρίση έφερε στο προσκήνιο τη σημασία και το ρόλο του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος; του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου άποψη Κοινή αγορά χωρίς ενιαίο νόμισμαδενμπορεί ναυπάρξει. Γιατί, αργάήγρήγορα, οι ανταγωνιστικέςυποτιμήσειςθα τηνδιαλύσουν. Αυτόςήταν και ολόγος πουσε κάποια φάση της πορείας της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ο Γάλλος φιλελεύθερος πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν και οΓερμανός σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ, έβαλαν κάτω τα νούμερα και αποφάσισαν να δημιουργήσουν το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, που στην αρχή ονόμασαν ecu. Τελικά δε, χάρη στις προσπάθειες του Γάλλου σοσιαλδημοκράτηπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ (1985-1995), που εδραίωσε την ενιαία αγορά, το σημερινό ευρώ μπήκε στη ζωή των Ευρωπαίων το 1999 και άρχισε να κυκλοφορεί το 2002. Η δημιουργία ενός πιθανού ανταγωνιστικού αποταμιευτικού νομίσματος για το δολάριο ήταν μια εξέλιξη που ανέτρεπε τότε αρκετά από τα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας. Άρχισαν έτσι οι συστηματικές επιθέσεις κατά τουενιαίουευρωπαϊκούνομίσματος, τοοποίοαπόπολιτικής πλευράςήταν εξαιρετικάαπροστάτευτο. Πολύαπλά γιατί δεν είχεπίσωτου τηστήριξημιας ενιαίας πολιτικής εξουσίας και -ακόμα χειρότερα- πέρα από τη νομισματική υφή του, οικονομικά ήταν αδύναμο. Για μια περίοδο έτσι, οι υπεύθυνοι της διαχείρισης των συναλλαγματικών αποθεμάτων από τον κόσμο των κεντρικών τραπεζών το έβλεπαν με καχυποψία, αν όχι εχθρότητα.Σήμεραόμως, μεαφορμήτηνυγειονομική κρίση, αλλά και τις αισθητές ανατροπές στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα η ευρωζώνη, έχουν μια νέα και σημαντική ευκαιρία να καθιερώσουν το ευρώ ως διεθνές αποταμιευτικό νόμισμα. Και τούτο διότι, από τη 15η Ιουνίου 2021, όταν εκδόθηκε ομόλογο 20 δισ. ευρώ ως μέρος του προγράμματος Next Generation, έγινε ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Πρώτον, διότι τονώνονται οι ευρωπαϊκές οικονομίες και, δεύτερον, γιατί ενισχύεται η οικονομική διάσταση του ευρώ. Είναι προφανές ότι τα νέα ευρωπαϊκάομόλογαμπορούν νααποδειχθούν ισχυροί ανταγωνιστές των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίουως εναλλακτικόστοιχείοενεργητικούμε ισχυρήασφάλεια.Ορόλος των νομισμάτων είναι -κατά κύριο λόγο- η διευκόλυνση των συναλλαγών ανθρώπων και επιχειρήσεων στο εσωτερικό των συνόρων των τόπων όπουεκδίδονται ταεν λόγωνομίσματα. Όμως, το να υπάρχει διαθέσιμη μιαδιεθνής παρουσία τους, είναι κάτι που βοηθάει από πολλές πλευρές - όπωςστις επιχειρήσεις, ηδυνατότητα να εκφράζεται η αξία των εισαγωγών και των εξαγωγών τους στο εγχώριό τους νόμισμακαι όχι, γιαπαράδειγμα, σε δολάρια, σημαίνει λιγότερες διαταράξεις όταν οι ισοτιμίες των νομισμάτων αναπόφευκτα κυμαίνονται. Η έκδοση, πάλι, ενός νομίσματος το οποίο είναι πρόθυμοι να διακρατούν και ξένοι, διευκολύνει τις κυβερνήσεις να προσπορίζονται φθηνά κεφάλαια απ› αυτούς. Κάτι τέτοιο, με τη σειρά του, σημαίνει χαμηλότερο κόστος δανεισμού για τράπεζες και για επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, ο Economist επισημαίνει ότι στην παρούσα περίοδο, το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα είναι γενικότερα διαθέσιμο πέρααπότασύνορατων 19 χωρώνπου το χρησιμοποιούν ως νόμισμά τους. Κάπουδύο ντουζίνες χωρών έχουν τα δικά τους νομίσματασυνδεδεμέναμε τοευρώ, κατάκάποιον τρόπο - αν και, κατάκύριολόγο, πρόκειται γιαπρώην ευρωπαϊκές αποικίες, ή πάλι για κοντινούς γείτονες. Μεταξύ 1/3 και 1/2 του συνόλου των χαρτονομισμάτων του ευρώ, κατ’ αξίαν, διακρατούνται εκτός Ευρωζώνης σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα / ΕΚΤ. Μολαταύτα, όποια μέτρηση κι αν χρησιμοποιήσει κανείς για να αποτιμήσει τηδιεθνήχρήσητου, τοευρώ προκύπτει δεύτερο εξ αποστάσεως, άμα συγκριθεί με το δολάριο. Σχεδόν 1/5 τουσυνόλου τωναποθεμάτων εις χείρας των κεντρικών τραπεζών, καθώς και αντίστοιχο ποσοστό των διασυνοριακών δανείων ή ομολόγων, είναι εκπεφρασμένασε ευρώ, ενώτην ίδιαστιγμήτο αντίστοιχομερίδιο τουδολαρίουείναι 60%. Βέβαια, το μερίδιο που κατέχει το ευρώ στις πληρωμές για συναλλαγές είναι πολύ πλησιέστερο προς το αντίστοιχο μερίδιο του δολαρίου. Αυτό δεν θα πρέπει να παραξενεύει, καθώς η E.E. αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της υφηλίου σε αγαθά και υπηρεσίες. Και πάλι όμως, οι πρώτες ύλες (για παράδειγμα, το πετρέλαιοήτοβαμβάκι) κατάκανόνα τιμολογούνται σε δολάρια... Εξ ου και τα διάφορα κερδοσκοπικά και πολιτικά παιχνίδια που παίζονται εσχάτως και πουαποσκοπούνστηδημιουργίαπληθωριστικών πιέσεων. Για την Ευρώπη, ωστόσο, στην προσπάθειά της να μειώσει την κυριαρχία του δολαρίου, μετά τη «μαύρη» περίοδο 2008-2020, υπάρχουν δύο θετικές μεταβολές. Η πρώτη είναι η μεταβολή της στάσης τωνΗΠΑ, όσοναφορά την άσκηση διεθνούς οικονομικής πολιτικής - τουλάχιστον κατά ταχρόνια της προεδρίας Τραμπ. Ηεκδοχήεγωκεντρικούπροστατευτισμού που εφάρμοσε ήταν ασύμβατημε τις υποχρεώσεις πουσυνοδεύουν την ιδιότηταεκδότητουβασικούαποθεματικού νομίσματος του πλανήτη. Ακόμη όμως και υπό τη συναινετικότερη διακυβέρνηση Μπάιντεν, η Ευρώπη ανησυχεί κατάπόσον τασυμφέροντά τηςθαβρίσκονται πάνταευθυγραμμισμένα με εκείνα των ΗΠΑ. Το να στηρίζεται κανείς στο δολάριο θεωρείται -δυνητικά- ότι δημιουργεί ακόμη πιο ευάλωτη κατάσταση απ’ ό,τι προηγουμένως. Η δεύτερημεταβολήυπήρξεπιο απρόβλεπτη, προέκυψεδεως επίπτωση της πανδημίας του κορονοϊού. Ενώ η προηγούμενη παγκόσμια ύφεση είχε φέρει το ευρώ στο χείλος του γκρεμού, αυτήν τη φορά η άμεση δραστηριοποίηση της ΕΚΤ και των εθνικών κυβερνήσεων της E.E. προκειμένου να στηρίξουν τις οικονομίες τους, έτυχαν ευμενούς υποδοχής. Αυτή η ανταπόκριση στις απαιτήσεις της μάχης τόνωσε την αξιοπιστία τουευρώσεφάσηκρίσης, δηλαδή αυτό ακριβώς που αποτελεί καίριο χαρακτηριστικό ενός παγκόσμιου νομίσματος. Περισσότερο όμως κι απ’ αυτό, η Ευρωζώνη ανταποκρίθηκε στην κρίση, τροποποιώντας την αρχιτεκτονική του ενιαίου νομίσματος κατά τρόπο που μάλλον ενισχύει τη διεθνή του ελκυστικότητα. Πρόκειται για μια σχετική καινοτομία για την Ευρώπη, όπου κατά κύριο λόγο ο δανεισμός γίνεται από τις εθνικές κυβερνήσεις, ηπιστοληπτική αξιολόγηση των οποίων εν γένει είναι άνιση. Τονέοπανευρωπαϊκόομόλογο δημιουργεί πλέον μια δυνατότητα να αποταμιεύουν οι επενδυτές σε ευρώ χωρίς νααναλαμβάνουνπιστοληπτικό κίνδυνο (όπως δεν συνέβαινε αν, για παράδειγμα, δάνειζαν στην Ιταλία). Η έλλειψη ενός τέτοιου «ασφαλούς στοιχείου ενεργητικού» ήταν ένα από τα στοιχεία που δυσχέραιναν τη διεθνή χρήση του ευρώ. Όλες οι διασυνοριακές πράξεις -από τη διαχείριση αποθεμάτων απόμέρους των κεντρικών τραπεζών μέχρι το δανεισμό των επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα- έχουνωςφόντο την ύπαρξη ενός στοιχείου αναφοράς το οποίο να μη διαλαμβάνει διακινδύνευση. Μέχρι σήμερα, ως ατελές υποκατάστατο για κάτι τέτοιο λειτουργούσαν τα γερμανικά ομόλογα, όμως οι εκδόσεις των ομολόγων NGEU «συμβάλλουν στο νακαταστεί τοευρώκαλύτερουποκατάστατογια το δολάριο», εξηγεί ο Ρεζά Μογκάνταμ της Morgan Stanley. Και σηματοδοτεί μια νέα εποχή για το ευρώ, η οποία όμως κρύβει και αρκετές παγίδες, που έχουν έτοιμες οι αντίπαλοί του. Κοινή αγορά χωρίς ενιαίο νόμισμα δεν μπορεί να υπάρξει Hδιεθνοποίηση του ευρώκαι η σημασία της 66 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=