Το ελληνικό start-up οικοσύστημα και την ανθρωπογεωγραφία του αποτύπωσε ιδιαίτερα αναλυτικά πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις. Ανδροκρατούμενες με κλίση στον τουρισμό οι ελληνικές start-ups Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση πολλών παραδοσιακών επιχειρήσεων στη χώρα και άφησε πολλούς Έλληνες να αναζητούν νέες επιλογές απασχόλησης. Αυτό οδήγησε στην «άνθιση» του κλάδου των νεοφυών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, οι λεγόμενες start-up. Σήμερα, μετά από αρκετά χρόνια, ο όρος start-up έχει γίνει καθημερινότητα για όσους απασχολούνται στον επιχειρηματικό κλάδο και ειδικότερα όταν αφορά την τεχνολογία. Αρκετοί ήταν αυτοί που δεν πίστεψαν ότι αυτό το μοντέλο λειτουργίας των νεοφυών επιχειρήσεων, με αρχικά μικρό μέγεθος, μεγάλες φιλοδοξίες, εξωστρέφεια, angel investors, επίπονα πρώτα στάδια, εντυπωσιακές «εξόδους» αλλά και κάποιες «φούσκες», θα καταφέρει να αντέξει, κάτι που όμως τελικά συνέβη. Η τεχνολογία, άλλωστε, συνεχίζει να αλλάζει τις αγορές και τις ζωές των ανθρώπων διεθνώς με αμείωτο ρυθμό. Ηέρευνα της διαΝΕΟσις, με επιστημονική υπεύθυνη την ομότιμη καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννα-Σαπφώ Πεπελάση, η οποία πραγματοποιήθηκε από τη συμβουλευτική εταιρεία Octane, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τις ελληνικές start-ups και το οικοσύστημα που τις υποστηρίζει. Ένα από τα πρώτα στοιχεία που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι ημεγάλη πλειονότητα των ιδρυτών start-ups είναι άνδρες σε ποσοστό σχεδόν 80%, μια ανισότητα που παρατηρείται και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν κατά μέσο όρο, αντίστοιχη κατανομή μεταξύ των φύλων. Σημαντικό ρόλο παίζει και η ηλικία των ιδρυτών, με τους περισσότερους εξ αυτών, 9 στους 10, να είναι νεότεροι από 44 ετών, ενώπερισσότεροι από το 50% είναι νεότεροι από 34 ετών. Κάτι που δείχνει ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν ρίξει το βάρος τους στη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων που, όπως όλα δείχνουν, θα έχουν κυρίαρχο ρόλο και τα επόμενα χρόνια. Αρκετά υψηλά είναι και τα ποσοστά όσων αφορά τη μόρφωσή τους, καθώς το 48,7% έχει μεταπτυχιακό και το 17,2% διδακτορικό. Οι περισσότεροι δηλώνουν σπουδές είτε σε σχολήΠολυτεχνείου είτε σε σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων. Από την άλλη, χαμηλά είναι τα ποσοστά στην εμπειρία τους στη διαχείριση μιας startup εταιρείας, με το 24% να διαθέτει μικρή ή καθόλου προϋπηρεσία. Συγκεκριμένα, 3 στους 10 ιδρυτές που απάντησαν στην έρευνα είναι λίγο-πολύ πιο έμπειροι, με προϋπηρεσία 4 έως 10 χρόνια, ενώ το 22,8% των ιδρυτών δήλωσαν ότι διαθέτουν σημαντική εργασιακή εμπειρία άνω των 15 ετών. Παρότι οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους διαθέτουν κάποια προϋπηρεσία, η πλειονότητα -το 62,5%- δήλωσε ότι δεν διέθετε προηγούμενη εμπειρία στη διαχείριση μιας νεοφυούς επιχείρησης. Ακόμη, 4 στους 10δήλωσαν ότι η προϋπηρεσία τους αφορά μια δουλειά με «ουδέτερη έως ανύπαρκτη» σχέση με το αντικείμενο της start-up τους. Ένα ποσοστό της τάξης του 22,5% του συνόλου δηλώνουν ότι είχαν τουλάχιστον μία αποτυχημένη επιχειρηματική προσπάθεια στο παρελθόν. Το αποτέλεσμα των συγκεκριμένων στοιχείων είναι ότι πρόκειται για επιχειρηματίες που είχαν το θάρρος να πάρουν ένα αρκετά μεγάλο ρίσκο, καθώς δεν είχαν την κατάλληλη προϋπηρεσίαώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες καταστάσεις, με τους περισσότερους από αυτούς να ασχολούνται σε άσχετα αντικείμενα, ενώ κάποιοι «κουβαλούσαν» το βάρος μίας ή περισσότερων αποτυχημένων προσπαθειών. Γεωγραφία και τομείς δραστηριότητας Εκτός από το προφίλ των ιδρυτών μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνεται και στις ίδιες τις εταιρείες που έχουν δημιουργήσει. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την τοποθεσία που επέλεξαν, τον αριθμό των ιδρυτών, αλλά και έναν από τους σημαντικότερους κλάδους, τον τομέα της δραστηριότητας. Το 2018 θα μπορούσε να θεωρηθεί χρονιά-ορόσημο για τις start-up εταιρείες, αφού ιδρύθηκαν οι περισσότερες συγκριτικά με τις υπόλοιπες χρονιές, σχεδόν 2 στις 10. Ενώ σε μεγαλύτερη κλίμακα, το 93% των ιδρυτών επέλεξε να ξεκινήσει το εγχείρημά του μέσα στην περίοδο 2013-2020. Η Αθήνα κυριαρχεί στην επιλογή της πόλης δημιουργίας της εταιρείας με ποσοστό πάνω του 50%, ενώ εντύπωση προκαλεί ότι μέσα στη συγκεκριμένη λίστα βρίσκονται οι ΗΠΑ, εκτός από τις ελληνικές πόλεις. Συγκεκριμένα, στη 2η θέση εμφανίζεται η Θεσσαλονίκη (12,7%) και ακολουθούν Πάτρα (4,5%), ΗΠΑ και Ηράκλειο (3%). Κατά την πλειονότητά τους (76,4%) πρόκειται για πολύ μικρές επιχειρήσεις που δεν ξεπερνούν τους 10 εργαζομένους, όμως αυτό δεν στέκεται εμπόδιο στο να αποτελέσουν συνεργατικά σχήματα. Το 48,3% των εταιρειών είχε δύο ιδρυτές, το 19,9% τρεις, ενώ το 13,9% περισσότερους από τρεις. Μόνο το 18% είχε έναν ιδρυτή. Σχεδόν 1 στους 3 δηλώνει ότι συνέταξε το επιχειρηματικό του σχέδιο μαζί με ένα μέντορα. Ωστόσο, οι ομάδες των ιδρυτών είναι στην πλειονότητά τους και αυτές ανδροκρατούμενες: το 62,2%αποτελείται μόνο από άνδρες, ενώμόλις το 6,4%μόνο από γυναίκες. Όπως είναι λογικό, ο τομέας που δραστηριοποιούνται οι περισσότερες εταιρείες είναι ο τουρισμός, ενώ μεγάλο ποσοστό αυτών των εταιρειών, σχεδόν 10%, ασχολείται με την πληροφορική και τις επικοινωνίες, ενώ αντίστοιχο είναι και το ποσοστό που ασχολείται με την αγροδιατροφή και με τις επιστήμες ζωής και υγείας (8,6%). Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι η σειρά των τομέων για τις start-ups του εξωτερικού είναι λίγο διαφορετική, καθώς προηγούνται οι τηλεπικοινωνίες και έπονται ο τουρισμός και η αγροδιατροφή. Χρηματοδότησηαπό εξωτερικούςπαράγοντες Συντριπτικό είναι το ποσοστό των ιδρυτών που αναφέρει ότι οι εταιρείες τους δεν έλαβαν εξωτερική χρηματοδότηση. Από τις start-ups που έλαβαν χρηματοδότηση, οι βασικοί πυλώνες ήταν οι ιδιωτικές επενδύσεις (82%), τα βραβεία, οι διαγωνισμοί (19%) και το οικογενειακό περιβάλλον (17%). Από τις εταιρείες που έλαβαν χρηματοδότηση προκύπτει το γεγονός ότι το 17,2% έλαβε την πρώτη χρηματοδότηση τους πρώτους 6 μήνες. Το 10,9% έλαβε την εξωτερική χρηματοδότηση από τον 7ο έως τον 12ο μήνα ζωής και το 7,5%κατάφερε και «κέρδισε» τους επενδυτές μετά από 13 με 24 μήνες λειτουργίας. H μορφή του προϊόντος και το κεφάλαιο Όπως κάθε επιχείρηση, έτσι και οι ελληνικές start-up πρέπει να προσφέρουν ένα προϊόν στους πελάτες τους, που δείχνουν εμπιστοσύνη και τις επιλέγουν. Το 87,5% των εταιρειών περιλαμβάνει τη χρήσηψηφιακής τεχνολογίας ως την αρχική ιδέα, ενώ 38,6% έχουν μια καθαρά ψηφιακή ιδέα. Λιγότεροι έχουν μια «φυσική» ιδέα, που χρησιμοποιεί όμως ψηφιακή τεχνολογία (26,6%) ή, αντίστροφα, μιαψηφιακή ιδέα με μερική φυσική παρουσία (22,5%). Μόνο 12,4%ακολουθούν το παραδοσιακό, αμιγώς φυσικό μοντέλο. Οι περισσότερες εταιρείες ξεκίνησαν με μια άλλη ιδέα την οποία και τροποποίησαν στην πορεία τους. Πιο συγκεκριμένα, 7 στις 10 χρειάστηκε να αναπροσαρμόσουν την αρχική ιδέα μία ή περισσότερες φορές. Μάλιστα, το 19,5% το έκανε περισσότερες από δύο φορές. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι σχεδόν οι μισές από τις start-ups του δείγματος άρχισαν τη δραστηριότητά τους με πολύ χαμηλό κεφάλαιο, από μηδέν έως 10.000 ευρώ. Μόνο μία στις πέντε (21,7%) άρχισαν με κεφάλαιο άνω των 50.000 ευρώ. Οι ιδρυτές των εταιρειών ξεχωρίζουν τη δυνατότητα επέκτασής τους (22,8%) ως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το μέλλον, ενώ ακολουθούν η στελέχωση (19,1%), ο ανταγωνισμός (16,9%), καθώς και η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης (15%). Τα χαρακτηριστικά την περίοδο του κορονοϊού Την τελευταία διετία ζούμε μια ιδιαίτερη κατάσταση λόγω της Covid-19, που έχει επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία και παράλληλα τη νεοφυή επιχειρηματικότητασε όλο τον πλανήτη.Μόλις το 7,9%των ιδρυτών θεωρούν ότι η κατάσταση της Covid-19 είχε σημαντική θετική επίδραση στην εξέλιξη της εταιρείας. Αντίθετα, το 20,6% των ιδρυτών δήλωσε ότι ο κορονοϊός είχε μερικώς θετική επίδραση στην πορεία της εταιρείας, και το 22,8%δήλωσε καθόλου. Στη συνέχεια, περίπου οι μισοί τόνισαν ότι τοπρωτοφανέςφαινόμενοπου ζούμε επηρέασε αρνητικά την πορεία της επιχείρησής τους. Από ταπιο ενθαρρυντικάστοιχεία είναι το γεγονός ότι ηπλειονότητα (89,1%) των εταιρειών δεν χρειάστηκε να προβεί σε απολύσεις αυτήν τη χρονική περίοδο. Όσον αφορά την τηλεργασία, ένα μεγάλο ποσοστό των εταιρειών, της τάξης του 73,8%, την εφάρμοσε. Επιμέλεια: Σπύρος Τζάνης startupfocus 10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=