Ποιες είναι οι κύριες τάσεις που βλέπετε να αναδύονται σε παγκόσμια κλίμακα, σχετικά με τις οικογενειακές επιχειρήσεις και ποιες θα λέγατε ότι είναι οι κύριες προκλήσεις που πρέπει να ξεπεράσουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις σήμερα; Καθώς οι οικογενειακές επιχειρήσεις προετοιμάζονται για μια σημαντική αλλαγή γενεών, το τοπίο της ηγεσίας και της μεταφοράς πλούτου αναμένεται να τύχει ριζικού μετασχηματισμού. Αυτή η περίοδος σηματοδοτεί μια ευκαιρία για ανανέωση και καινοτομία, με γνώμονα τις ξεχωριστές προοπτικές και αξίες της νέας γενιάς. Σαν βασικές προκλήσεις για την οικογενειακή επιχειρηματικότητα θα χαρακτήριζα τις εξής: u Ηγεσία επόμενης γενιάς (nextgeneration leadership): Η σταδιακή εισαγωγή των εκπροσώπων της generation Z και των millennials σε ρόλους ηγεσίας φέρνει νέες προοπτικές και δυναμισμό, στοιχεία απαραίτητα για την πλοήγηση σε μια εποχή γεμάτη σύγχρονες επιχειρηματικές προκλήσεις. u Δημογραφικές και αξιακές αλλαγές: Οι αξίες και οι κοσμοθεωρίες της νεότερης γενιάς, συμπεριλαμβανομένων της μεγαλύτερης εστίασης στην ψηφιοποίηση, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική υπευθυνότητα, διαμορφώνουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα και στρατηγικές. u Μεταφορά πλούτου: Η επικείμενη μεταφορά πλούτου αντιπροσωπεύει μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές στην ιστορία της οικογενειακής επιχείρησης και απαιτεί έμπειρη διαχείριση και στρατηγική προνοητικότητα. Τα family offices θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτή την υπόθεση. u Διατήρηση και μετασχηματισμός της κληρονομιάς (legacy): Η εξισορρόπηση της διατήρησης των παραδοσιακών αξιών με την ανάγκη για καινοτομία και προσαρμογή στα νέα δεδομένα είναι ζωτικής σημασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί μακροπρόθεσμη επιτυχία. u Τεχνολογική και βιομηχανική εξέλιξη: Η ενσωμάτωση και υιοθέτηση τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), δεν αποτελεί απλώς μια επιλογή, αλλά μια αναγκαιότητα, αλλάζοντας ριζικά τα επιχειρησιακά δεδομένα και τις στρατηγικές. u Παγκόσμιες μακροοικονομικές προκλήσεις: Η πλοήγηση σε έναν κόσμο με περίπλοκες συνθήκες, όπως γεωπολιτικές εντάσεις, οικονομικές διακυμάνσεις και παγκόσμιες κρίσεις, απαιτεί μια επιχειρηματική προσέγγιση, που θα είναι ισχυρή, αλλά θα μπορεί και να προσαρμόζεται στα εκάστοτε δεδομένα. u Αυθεντικότητα και βιωσιμότητα: Παρατηρώ μια αυξανόμενη έμφαση στην αυθεντική ηγεσία και τις βιώσιμες πρακτικές, με τους επιχειρηματικούς στόχους να ευθυγραμμίζονται με ευρύτερους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Η περίοδος που έρχεται για τις οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μια εποχή σημαντικών αλλαγών και ευκαιριών. Η υιοθέτηση της ηγεσίας της νέας γενιάς, η συνετή διαχείριση της μεταφοράς πλούτου και η προσαρμογή στις εξελισσόμενες αξίες και τεχνολογικές δυνατότητες, θα είναι τα «κλειδιά». Καθώς αυτές οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν παγκόσμιες προκλήσεις, η ικανότητά τους να καινοτομούν, παραμένοντας πιστές στην κληρονομιά τους, θα καθορίσει τη μελλοντική τους επιτυχία. Τι καθιστά μια επιχείρηση «οικογενειακή επιχείρηση»; Μπορούν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες να θεωρηθούν οικογενειακές επιχειρήσεις; Έχει να κάνει με 3 στοιχεία, τα οποία μπορεί να συνδυάζονται: uΣυμμετοχή της οικογένειας στην ιδιοκτησία ή/και τη διοίκηση-management. uΤουλάχιστον η πρόθεση μεταφοράς της επιχείρησης στην επόμενη γενιά. uΕστίαση και σε μη οικονομικούς στόχους. Φυσικά, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις μπορούν επίσης να είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα σε κάθε κλάδο και σε διαφορετικές χώρες. Όπως έχω αναδείξει και σε πρόσφατη σχετική έρευνά μου, αν και οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μικρές σε μέγεθος, εντούτοις, αυξάνουν συνεχώς την παρουσία τους μεταξύ των μεγάλων πολυεθνικών οργανισμών. Ο Economist, μάλιστα, έχει προβλέψει ότι το 40% των μεγάλων πολυεθνικών θα ελέγχονται από κάποια επιχειρηματική οικογένεια μέχρι το 2025. Άλλωστε, ήδη, μερικές από τις παλαιότερες πολυεθνικές εταιρείες στον κόσμο είναι οικογενειακές. Θα λέγατε ότι ορισμένοι επιχειρηματικοί τομείς είναι πιο κατάλληλοι για οικογενειακές επιχειρήσεις από άλλους ή μπορούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις να ευδοκιμήσουν σε οποιονδήποτε κλάδο; Θεωρώ πως μπορούν να ευδοκιμήσουν σε ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΚΛΑΔΟ! Μερικές φορές, είμαστε εμείς που δεν μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε. Η οικογένεια είναι ο βασικός θεσμός κάθε κοινωνίας, επομένως είναι και η βάση κάθε επιχείρησης. Αυτό που, ίσως, είναι ενδιαφέρον να εξεΔρ Andrea Calabro Οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να ευδοκιμήσουν σε οποιονδήποτε κλάδο τάσουμε είναι το εξής ερώτημα: σε ποιους κλάδους οι οικογενειακές επιχειρήσεις επιβιώνουν/διαρκούν περισσότερο; Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις τη διαδοχή; Πού θα πρέπει να επικεντρώνουν την προσοχή τους; Αρχικά, θα πρέπει να εστιάζουν στο τι είναι καλό για την επιχείρηση. Η διαδοχή είναι μια διαδικασία που έχει να κάνει περισσότερο με την επικοινωνία και λιγότερο με τον προγραμματισμό. Θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς μιλούν την ίδια γλώσσα και ότι όλες οι ανάγκες, οι επιθυμίες και οι φόβοι διατυπώνονται, ακούγονται και τυγχάνουν της σωστής διαχείρισης. Κανείς δεν πρέπει να αναγκαστεί να κάνει κάτι που δεν το επιθυμεί. Θα πρέπει, επίσης, να καλλιεργήσουν το επιχειρηματικό (entrepreneurial) πνεύμα από την πρώιμη παιδική ηλικία, αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διατηρηθεί, να αναπτυχθεί και να μετασχηματιστεί σταδιακά. Με βάση την έρευνά σας, ποια θα λέγατε ότι είναι τα κοινά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες, αν όχι όλες, επιχειρηματικές οικογένειες; Ενδιαφέρον και υψηλή φροντίδα για τη φήμη τους και μια ισχυρή αξιακή βάση, που επηρεάζει και την επιχείρηση. Αντιμετωπίζουν τη διαδοχή ως τραυματικό γεγονός, ενώ υπάρχουν μερικές κοινές παγίδες, όπως οι συγκρούσεις γονέων-παιδιών ή μεταξύ αδελφών, που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν υπήρχε περισσότερη ευαισθητοποίηση. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα δυνατά σημεία μιας οικογενειακής επιχείρησης; Ανθεκτικότητα, μακροπρόθεσμη στόχευση, υπομονετικό κεφάλαιο (patient capital), η ίδια η οικογένεια (όταν είναι χωρίς συγκρούσεις) και η παρακαταθήκη/ κληρονομιά (legacy). Αν και οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μικρές σε μέγεθος, εντούτοις, αυξάνουν συνεχώς την παρουσία τους μεταξύ των μεγάλων πολυεθνικών οργανισμών 16 #32 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2024 SPECIAL EDITION FAMILY BUSINESS interview Ο Andrea Calabrò, co- director του IPAG Entrepreneurship & Family Business Center, global academic director του SPGC, μίλησε στο Business News Magazine, μεταξύ άλλων, για τα χαρακτηριστικά των οικογενειακών επιχειρήσεων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τον ιδιαίτερο ρόλο των γυναικών μέσα σε αυτές. Επίσης, παρουσίασε συνοπτικά όσα θα πρέπει να διαχειριστούν στο άμεσο μέλλον οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και κατέθεσε τις δικές του συμβουλές για τα σημεία, στα οποία θα πρέπει να εστιάσουν. Συνέντευξη στον Δημήτρη Τσουκαλά
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=