νες και αλληλεπικαλυπτόμενες ομάδες που απαρτίζουν μια οικογενειακή επιχείρηση: οικογένεια, επιχείρηση και ιδιοκτησία. Ενώ αλληλεπικαλύπτονται σε ορισμένους τομείς, κάθε ομάδα έχει τους δικούς της στόχους, προτεραιότητες και δυναμική και η μακροπρόθεσμη επιτυχία του συστήματος της οικογενειακής επιχείρησης εξαρτάται από το πόσο καλά λειτουργεί η κάθε ομάδα και κατά πόσο υποστηρίζει τις άλλες. Το πλαίσιο της οικογενειακής διακυβέρνησης πρέπει να υποστηρίζει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την επικοινωνία και τη συνοχή όλων αυτών των ομάδων που αποτελούν τους ιδιοκτήτες και τα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης, αλλά και συνεισφέροντα μέλη της ίδιας της οικογένειας. Διακυβέρνηση με ουσία Eξ ορισμού, η οικογένεια που ασκεί τον έλεγχο σε μια οικογενειακή επιχείρηση αποτελεί την κινητήρια δύναμη πίσω από την επιλογή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η επιχείρηση, καθώς και το πώς ορίζει την επιτυχία. Αυτές οι επιλογές συχνά βασίζονται στον κοινό σκοπό της οικογένειας και της επιχείρησης: «Γιατί είμαστε εδώ; Τι θέλουμε να πετύχουμε εμείς μαζί; Πώς αντικατοπτρίζουν και υποστηρίζουν οι επιλογές μας τις αξίες της οικογένειάς μας;» Αρκετοί ηγέτες οικογενειακών επιχειρήσεων μάς τόνισαν ότι, καθώς οι επιχειρήσεις τους αναπτύσσονταν και ωρίμαζαν, ανέκυψε η ξεκάθαρη ανάγκη καθιέρωσης επίσημων πρακτικών διακυβέρνησης. Ήρθε, τελικά, αυτή η στιγμή που κρίθηκε απαραίτητη η δημιουργία κατάλληλων πλαισίων και δομών, ώστε να διασφαλιστεί η ύπαρξη ασφαλιστικών δικλίδων για την επιτυχημένη ανάπτυξη της εταιρείας. Μας είπαν ότι οι ορθές πρακτικές οικογενειακής διακυβέρνησης αποτέλεσαν βασικό παράγοντα για την εκπλήρωση του σκοπού της οικογένειάς τους και τη δημιουργία αξίας για τους πελάτες, τους υπαλλήλους, τους μετόχους και ευρύτερα την κοινωνία. Οι επικεφαλής τέτοιων οικογενειών συχνά αναζητούν τη «βέλτιστη δομή» και συμβουλές σχετικά με τις «βέλτιστες πρακτικές» διακυβέρνησης. Η έννοια της «βέλτιστης πρακτικής» στην οικογενειακή διακυβέρνηση δεν υπάρχει πραγματικά, ενώ, όπως αναφέρει ένας ηγέτης οικογενειακής επιχείρησης: «Αυτό που πριν 10 χρόνια θεωρούσαμε βέλτιστη πρακτική, σήμερα ίσως να το απορρίπταμε». Στην πραγματικότητα, τα συστήματα διακυβέρνησης αποτελούν ένα δυναμικό σύνολο εργαλείων και είναι σημαντικό να τα επανεξετάζουμε τακτικά για να διασφαλίσουμε ότι εξακολουθούν να είναι κατάλληλα και χρήσιμα στη δεδομένη χρονική στιγμή και ιδιαίτερα σε περιόδους σημαντικών αλλαγών. Τα ορθότερα ερωτήματα που θα μπορούσαμε να θέσουμε, είναι: Πώς καθορίζει την επιτυχία η «οικογένεια που επιχειρεί»; Τι χρειάζεται η οικογένεια ως ιδιοκτήτες, στελέχη και μέλη της οικογένειας, αλλά και η επιχείρηση για να επιτύχουν κάθε δεδομένη στιγμή; Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη της διακυβέρνησης; Έχουμε μάθει μέσω της έρευνας και της εμπειρίας μας με οικογενειακές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, ότι οι οικογένειες που εμπλέκουν όλες τις γενιές στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των συστημάτων διακυβέρνησής τους επιτυγχάνουν δύο στόχους. Πρώτον, τα αρχαιότερα μέλη της οικογένειας έχουν την ευκαιρία να αναπολήσουν και να εξετάσουν τι έχουν δημιουργήσει και να μεταλαμπαδεύσουν όσα έχουν μάθει μέσω των διαφόρων αλλαγών που έχει υιοθετήσει η οικογένεια σε θέματα διακυβέρνησης. Δεύτερον, τα μέλη της επερχόμενης γενιάς της οικογένειας φέρνουν μια φρέσκια ματιά στον τρόπο διαχείρισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η υφιστάμενη γενιά στην οικογένεια και στην επιχείρηση. Ίσως, το πιο σημαντικό είναι ότι η επόμενη γενιά της οικογένειας έχει την ευκαιρία να συν-δημιουργήσει τα μελλοντικά συστήματα, τα οποία κάποια στιγμή θα εποπτεύει. Όπως περιέγραψε ο Filipe de Botton, πρόεδρος της εταιρείας Logoplaste στην Πορτογαλία: «Δημιουργούμε, μαζί με τα παιδιά μου, τους μελλοντικούς κανόνες διακυβέρνησης για τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να μπορούν να ορίσουν τι θέλουν, όσον αφορά στη διακυβέρνηση, για τα περιουσιακά στοιχεία των παιδιών και των εγγονιών τους». Οι ηγέτες των οικογενειακών επιχειρήσεων, με τους οποίους μιλήσαμε περιέγραψαν, επίσης, τους τρόπους με τους οποίους οι πρακτικές και τα εργαλεία οικογενειακής διακυβέρνησης συμβάλλουν στη διαμόρφωση και στην ενίσχυση ενός κοινού μέλλοντος για τις οικογένειές τους, δημιουργώντας συνεχώς ευκαιρίες για επαναθεώρηση και επανασυμφωνία, σχετικά με τον θεμελιώδη σκοπό της επιχείρησης, επιβεβαίωση των βασικών αξιών της οικογένειας και καθορισμό της επιθυμητής κουλτούρας και του οράματος της επιχείρησης για το μέλλον, καθώς οι πιθανοί διάδοχοι έρχονται στο προσκήνιο. Όταν καθίστανται ορατά στον ορίζοντα γεγονότα που θα καθορίσουν τη διαδοχή και η προοπτική πολλαπλών γενεών αναδύεται στην οικογενειακή επιχείρηση, υπάρχει πρόσθετη πίεση για την κατανόηση του αντίκτυπου που μπορεί να έχουν οι πρακτικές διακυβέρνησης σε κρίσιμες και, συχνά μακροπρόθεσμες, αποφάσεις. Αυτό αφορά, επίσης, στα κριτήρια για την εκπαίδευση μελλοντικών διαδόχων και στα κριτήρια για τη σωστή επιλογή του διαδόχου την κατάλληλη στιγμή. Αυτές και άλλες σημαντικές σκέψεις σχετικά με τον προγραμματισμό της διαδοχής εξετάζονται λεπτομερώς στο πρώτο άρθρο της σειράς μας, «Το θάρρος της συνετής επιλογής: γιατί η απόφαση της διαδοχής μπορεί να είναι μια καθοριστική στιγμή για την οικογενειακή σας επιχείρηση». ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 41% 34% 25% 18% 28% 54% 25% 36% 39% 13% 37% 50% 8% 41% 51% Σε ποιο βαθμό κυριαρχεί το αυταρχικό στυλ ηγεσίας στην οικογενειακή σας επιχείρηση; ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 35% 32% 33% 15% 47% 38% 37% 35% 28% 27% 39% 34% 36% 52% 12% Σε ποιο βαθμό κυριαρχεί το χαρισματικό στυλ ηγεσίας στην οικογενειακή σας επιχείρηση; ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 30% 34% 36% 9% 35% 56% 44% 32% 24% 46% 24% 30% 14% 53% 33% Σε ποιο βαθμό κυριαρχεί το μετασχηματιστικό στυλ ηγεσίας στην οικογενειακή σας επιχείρηση; Tα συστήματα διακυβέρνησης αποτελούν ένα δυναμικό σύνολο εργαλείων και είναι σημαντικό να τα επανεξετάζουμε τακτικά για να διασφαλίσουμε ότι εξακολουθούν να είναι κατάλληλα και χρήσιμα στη δεδομένη χρονική στιγμή 37 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2024 #32
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=