Οι μηχανισμοί της οικογενειακής διακυβέρνησης Η δυναμική της οικογένειας, συχνά, καθιστά δύσκολο το διάλογο και οι συζητήσεις στην οικογενειακή επιχείρηση δεν αποτελούν εξαίρεση. Μπορεί να είναι δύσκολο να μιλήσουμε για τις αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν στην επιχείρηση και να συμφωνήσουμε στον τρόπο, με τον οποίο θα στηρίξουμε την εξέλιξή της από τη μία γενιά στην άλλη, ενδεχομένως από μια επιχείρηση που βασίστηκε παραδοσιακά σε σχέσεις εμπιστοσύνης, άτυπη επικοινωνία και άρρητους κανόνες σε μια επιχείρηση που θα ξεκινήσει μια καινούργια παράδοση δομής και ρητών κανόνων. Καθώς η επιχείρηση ωριμάζει και μεγαλώνει, η παρουσία μηχανισμών οικογενειακής διακυβέρνησης καθίσταται ακόμη πιο απαραίτητη. Ενώ η εξέλιξη συχνά συνοδεύεται από προκλήσεις, η αξία των καλών συστημάτων οικογενειακής διακυβέρνησης σε κάθε στάδιο εξέλιξης της επιχείρησης αντισταθμίζει κατά πολύ τα εμπόδια. Η διακυβέρνηση των οικογενειακών επιχειρήσεων αφορά στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ όσων προσπαθεί να επιτύχει η επιχείρηση και όσων θέλει να επιτύχει η οικογένεια. Έτσι, εκτός από τα συνηθισμένα συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης, οι οικογένειες που επιχειρούν έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα δικά τους μοναδικά συστήματα οικογενειακής διακυβέρνησης, που θα ισορροπήσουν τους οικονομικούς με τους οικογενειακούς στόχους τους και θα τους μεταφράσουν σε ένα κοινό όραμα για την οικογένεια. Η οικογενειακή διακυβέρνηση μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνει τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και πλούτου μέσω οικογενειακών συμβουλίων, οικογενειακών συνελεύσεων και οικογενειακών καταστατικών και την ανάγκη ενίσχυσης της συνοχής σε όλη την οικογένεια, ειδικά όταν αρχίζει να εισέρχεται στο στάδιο της συνεργασίας εξαδέλφων και μετέπειτα. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η έννοια του οικογενειακού γραφείου (family office) κατακτά ολοένα και περισσότερο έδαφος. Ενώ οι οικογένειες, ειδικά εκείνες στη Δύση, ιδρύουν οικογενειακά γραφεία, κυρίως ως one-stop-shop για επενδύσεις, φορολογικά θέματα και κληρονομικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, οι αρμοδιότητες πλέον των οικογενειακών γραφείων εκτείνονται πολύ πέρα από τη διαχείριση του πλούτου, καθώς επιτελούν επίσης ένα σημαντικό ρόλο στη διακυβέρνηση, στην εκπαίδευση των μελών της οικογένειας και στην υλοποίηση φιλανθρωπικού και κοινωνικού έργου. Σε μια περίπτωση που γνωρίζουμε, μια οικογενειακή επιχείρηση στη Βενεζουέλα δημιούργησε μια εταιρεία συμμετοχών, η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί μια μορφή οικογενειακού γραφείου, για την αποτελεσματική διαχείριση του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου της οικογένειας, κάτι που τους επέτρεψε να διαμορφώσουν ένα κοινό όραμα πάνω σε σημαντικά θέματα, όπως η στρατηγική, η διαφοροποίηση, ο κίνδυνος, η κερδοφορία, η φορολογία και ο έλεγχος. Η οικογένεια έχει ξεκινήσει σήμερα διαδικασία θεσμοθέτησης του οικογενειακού γραφείου, το οποίο θα προάγει τις λειτουργίες της οικογενειακής διακυβέρνησης και θα συνδράμει στη σύνταξη του καταστατικού της. Καλλιεργώντας τη συνοχή, την ευελιξία και την επικοινωνία Τα αποτελεσματικά συστήματα οικογενειακής διακυβέρνησης προάγουν τη συνοχή, την ευελιξία και την επικοινωνία. Υπάρχει ομοιότητα στο σημείο αυτό με το μοντέλο συζυγικών και οικογενειακών συστημάτων Olson, αποδεικνύοντας ότι ένα οικογενειακό σύστημα, για να είναι λειτουργικό, απαιτεί μια ισορροπία μεταξύ συνοχής και ευελιξίας, που διευκολύνεται μέσω της καλής επικοινωνίας. Η οικογενειακή συνοχή ορίζεται ως ο συναισθηματικός δεσμός που έχουν τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους και ο βαθμός σύνδεσής τους. Σε περιβάλλοντα που συχνά είναι δυναμικά και απρόβλεπτα, η ευελιξία είναι το κλειδί για την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της ανάγκης για σταθερότητα και της αναγκαιότητας για αλλαγή, με στόχο τη διατήρηση της υγείας της επιχείρησης. Παρά το γεγονός ότι οι κανόνες διακυβέρνησης ενδέχεται να επιβάλλουν περιορισμούς σε ορισμένες συμπεριφορές και ενέργειες, μπορούν, επίσης, να είναι αρκετά ευέλικτοι, ώστε να επιτρέπουν στα μέλη της οικογένειας να αναλαμβάνουν σημαντική δράση, παραμένοντας, ωστόσο, εντός του πλαισίου της διακυβέρνησης. Η περίοδος της πανδημίας COVID-19 ανέδειξε σημαντικό αριθμό παραδειγμάτων του τρόπου, με τον οποίο τα αποτελεσματικά συστήματα διακυβέρνησης υποστήριξαν την ανάγκη ευελιξίας, χωρίς να διακυβεύσουν τη σταθερότητα της επιχείρησης και της οικογένειας. Το κλειδί εδώ είναι το πώς ένα σύστημα εξισορροπεί τη σταθερότητα με την ανάγκη για αλλαγή. Αυτό, για παράδειγμα, αναδεικνύεται στον τρόπο, με τον οποίο αποτελεσματικά συστήματα διακυβέρνησης μπορούν να προετοιμάσουν την οικογένεια και την επιχείρηση για απρόβλεπτες αντιξοότητες. Ο στόχος της καλής οικογενειακής διακυβέρνησης είναι να διασφαλίσουμε ότι τα μέλη της οικογένειας παραμένουν ενωμένα, αλλά έχουν και ευκαιρίες να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους και να μοιραστούν τα συναισθήματά τους σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον. Συχνά, εφαρμόζεται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διακυβέρνησης που περιλαμβάνει πρωτόκολλο επικοινωνίας και διαδικασίες επίλυσης συγκρούσεων, για να παρέχει έναν ουδέτερο μηχανισμό για την αναγνώριση και επίλυση συγκρούσεων και την προώθηση της οικογενειακής αρμονίας, όποτε είναι δυνατόν. Φόρουμ όπως οι οικογενειακές συνελεύσεις και τα οικογενειακά συμβούλια, λειτουργούν συχνά ως μια ειδική πλατφόρμα, όπου τα μέλη της οικογένειας μπορούν να συζητούν συγκεκριμένα θέματα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι δομές μπορεί να υιοθετούνται επισήμως, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει και τα μέλη της οικογένειας να αποκτήσουν καλές δεξιότητες επικοινωνίας, όπου θα δείχνουν σεβασμό ο ένας στον άλλο και θα μπορούν να μιλούν, να ακούνε, να γνωστοποιούν θέματα που τους αφορούν, να παρουσιάζουν το θέμα τους με σαφήνεια και να μη φεύγουν εκτός θέματος. Οι ηγέτες των οικογενειακών επιχειρήσεων, με τους οποίους έχουμε μιλήσει, σε γενικές γραμμές αναγνωρίζουν την κρίσιμης σημασίας ανάγκη να διατηρηθεί ένας ανοιχτός και εποικοδομητικός διάλογος εντός των οικογενειών τους. Όπως περιέγραψε ο Balázs Lévai, διευθυντής πωλήσεων της BioTechUSA στην Ουγγαρία, «στην οικογένεια, συζητάγαμε τα πάντα. Κάθε αντιπαράθεση μεταλλασσόταν σε αμοιβαίο συμβιβασμό και ποτέ δεν παρέμενε μια υποβόσκουσα διαφωνία, χωρίς να έχει διατυπωθεί και συζητηθεί». ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ποιο είναι το επίπεδο καινοτομίας στην οικογενειακή σας επιχείρηση; Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 34% 37% 29% 45% 42% 13% 28% 33% 39% 38% 25% 37% 45% 45% 10% ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ποιο είναι το επίπεδο ανάληψης ρίσκου στην οικογενειακή σας επιχείρηση; Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 41% 34% 25% 32% 28% 40% 26% 37% 37% 20% 33% 47% 34% 46% 20% Greece Low Medium High Ποιο είναι το επίπεδο οικογενειακού ελέγχου και επιρροής στην επιχείρηση σας; ΠΗΓΗ: Step Project Global Consortium και KPMG Private Enterprise Παγκόσμια Μελέτη για τις Οικογενειακές Επιχειρήσεις 2022: Η αναζωογονητική δύναμη των οικογενειακών επιχειρήσεων Ευρώπη Αμερική Ασία - Ειρηνικός Μέση Ανατολή & Αφρική Χαμηλό Μεσαίο Υψηλό Ελλάδα 28% 36% 36% 14% 33% 53% 44% 31% 25% 25% 40% 35% 10% 33% 57% 38 #32 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2024 SPECIAL EDITION FAMILY BUSINESS
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=