Διαρκής η πτώση της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. Γράφει η Ευα Πέτροβα Σε αγώνα δρόμου έχουν επιδοθεί οι χώρες ανά τον κόσμο τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να αναζωογονήσουν την εξορυκτική τους βιομηχανία, για να προετοιμαστούν για την απαραίτητη πλέον πράσινη μετάβαση. Η Κίνα, που φαίνεται να πρωτοστατεί με τα κοιτάσματα που διαθέτει, αφενός έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα, αφετέρου μπορεί ανά πάσα στιγμή να αναθεωρήσει τη διάθεσή τους. Μια νέα άνοδος των τιμών του αντιμονίου θα ενισχύσει την εξάρτηση του δυτικού κόσμου από την Κίνα για κρίσιμα ορυκτά, στα οποία περιλαμβάνονται οι σπάνιες γαίες, το γάλλιο και το γερμάνιο, οι εξαγωγές των οποίων περιορίζονται αισθητά από το 2023. Ο πλανήτης βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ σε έναν πόλεμο των μετάλλων, με αβέβαιες συνέπειες για το περιβάλλον και την οικονομία γενικότερα. Οι σπάνιες γαίες έχουν ονομασθεί έτσι διότι πρόκειται για μια ομάδα 17 μετάλλων τα οποία είναι εξαιρετικά σπάνια και βρίσκονται σε ελάχιστα σημεία ανά τον πλανήτη. Αυτά είναι τα εξής: Νεοδύμιο, Πρασεοδύμιο, Σαμάριο, Δυσπρόσιο, Τέρβιο, Λανθάνιο, Λουτέτιο, Κέριο, Ύττριο, Eυρώπιο, Γαδολίνιο, Χόλμιο, Σκάνδιο, Θούλιο, Υτέρβιο, Προμέθιο και Έρβιο. Κάτι περισσότερο από το 85% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την Κίνα, ενώ μικρά κοιτάσματα υπάρχουν στη Νότια Αμερική, στην Αυστραλία και στην Αφρική. Επίσης, ανακαλύφθηκε ένα μεγάλο κοίτασμα στην Τουρκία με 694 εκατ. τόνους, στο οποίο βρίσκονται 10 από τις 17 σπάνιες γαίες και ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα στον κόσμο. Οι σπάνιες γαίες, εξαιτίας της σύνθεσής τους, έχουν μεγάλη ανοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και έτσι βρίσκουν εφαρμογή και χρησιμοποιούνται ευρέως στην υψηλή τεχνολογία, από τα κινητά τηλέφωνα και τα τάμπλετ έως τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και τα αμυντικά πυραυλικά συστήματα. Εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ και Κίνας Οι σπάνιες γαίες ήρθαν στο προσκήνιο όταν οι ΗΠΑ και η Κίνα επιδόθηκαν σε έναν εμπορικό πόλεμο, επιβάλλοντας εκατέρωθεν δασμούς η μία στα προϊόντα της άλλης. Στην κορύφωση του εμπορικού πολέμου, το 2019, ο Κινέζος πρόεδρος έκανε μια επίσκεψη σε κοίτασμα και μονάδα εξόρυξης και επεξεργασίας σπάνιων γαιών. Στις δηλώσεις στο πλαίσιο της επίσκεψής του, ο Σι Τζιπίνγκ άφησε σαφείς αιχμές ότι η Κίνα με τα κοιτάσματα που διαθέτει αφενός έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα, αφετέρου μπορεί ανά πάσα στιγμή να αναθεωρήσει τη διάθεσή τους. Οι δηλώσεις αυτές λειτούργησαν σαν σήμα κινδύνου, με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να τίθενται σε κατάσταση συναγερμού. Κατόπιν των δηλώσεων του Κινέζου προέδρου, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι κυβερνήσεις συνειδητοποίησαν ότι η μεγάλη εξάρτηση από την Κίνα είναι επικίνδυνη και μπορεί να αποβεί καταστροφική. Σχεδόν το 98% της ζήτησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτεται από την Κίνα, ενώ για τις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 80%. Η Κίνα ως ο μεγαλύτερος παραγωγός αντιμονίου στον κόσμο, αντιπροσωπεύει το 48% των παγκόσμιων προμηθειών σε 83.000 τόνους πέρυσι, σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ (USGS). Νέο ρεκόρ για τις τιμές του μετάλλου μετά την απόφαση της Κίνας Σύμφωνα με το Reuters, η απόφαση της Κίνας να περιορίσει τις εξαγωγές αντιμονίου από τις 15 Σεπτεμβρίου είναι πιθανό να οδηγήσει τις τιμές του μετάλλου που χρησιμοποιείται σε πυρομαχικά και μπαταρίες σε νέα ρεκόρ, καθώς οι αγοραστές αναζητούν περισσότερο υλικό για να αποθηκεύσουν, όπως δηλώνουν αναλυτές. Τις τιμές του μετάλλου διαπραγματεύονται ήδη σε ιστορικά υψηλά, πάνω από τα 22.000 δολάρια ανά μετρικό τόνο, έχοντας περίπου διπλασιαστεί από την αρχή του 2024 λόγω του διεθνούς ελλείμματος του μετάλλου. Το Πεκίνο θα επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές αντιμονίου και συναφών στοιχείων στο όνομα της εθνικής ασφάλειας, ανέφερε το υπουργείο εμπορίου της Κίνας, στην τελευταία κίνηση για τον περιορισμό των αποστολών κρίσιμων ορυκτών, των οποίων είναι ο κυρίαρχος προμηθευτής. Αυτό θα μπορούσε να διευρύνει το έλλειμμα στην αγορά αντιμονίου, το οποίο η εταιρεία συμβούλων Project Blue υπολόγισε σε 10.000 τόνους τον Μάιο. «Η Κίνα έχει ήδη μειώσει τις εξαγωγές μετάλλων, καθώς τα καταναλώνει όλα στο εσωτερικό της», δήλωσε ο Jack Bedder, συνιδρυτής της Project Blue. Μια νέα άνοδος των τιμών του αντιμονίου θα ενισχύσει την εξάρτηση του δυτικού κόσμου από την Κίνα για κρίσιμα ορυκτά, στα οποία περιλαμβάνονται επίσης οι σπάνιες γαίες, το γάλλιο και το γερμάνιο, οι εξαγωγές των οποίων επίσης περιορίζονται από το 2023. Σε αγώνα δρόμου η Ευρώπη Την ίδια ώρα, σε αγώνα δρόμου βρίσκεται η Ευρώπη, προκειμένου να αναζωογονήσει την εξορυκτική της βιομηχανία και να εξασφαλίσει το λίθιο, το νικέλιο, τον χαλκό και γενικότερα τα στοιχεία σπάνιων γαιών που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Σπάνιες γαίες Υπεροχή του «κινεζικού δράκου» στον πόλεμο των ορυκτών «Η κύρια ανησυχία μας είναι η υπερβολική εξάρτησή μας από μία μόνο πηγή εφοδιασμού», δηλώνει ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος της Ε.Ε. για την εσωτερική αγορά. « Όταν έχουμε τέτοιες εξαρτήσεις και η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο ή η Κίνα απαγορεύει τις εξαγωγές ή γίνεται σεισμός στη Χιλή, μπορεί να έχουμε πρόβλημα», προσθέτει. Το 2011, η Επιτροπή της Ε.Ε. δημιούργησε έναν κατάλογο κρίσιμων πρώτων υλών που περιελάμβανε 14 υλικά ή ομάδες υλικών. Ο σημερινός κατάλογος περιλαμβάνει 34, ένδειξη της αυξανόμενης οικονομικής, στρατηγικής και κλιματικής σημασίας τους για την ήπειρο. «Πρέπει να αποδείξουμε ότι η Πράσινη Συμφωνία δεν είναι made in China», τονίζει ο Rolf Kuby, γενικός διευθυντής του λόμπι εξόρυξης Euromines. Η βιομηχανία πιέζει την Ε.Ε. για ταχύτερη επεξεργασία των αδειών, αυτορρύθμιση και «στρατηγικά» έργα επιβλαβή για το περιβάλλον, που θα επιτρέπονται εάν είναι «υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος». Η Ευρώπη εισάγει το 100% μιας σειράς σημαντικών μετάλλων, ενώ ακόμα κι αυτά που προέρχονται από τη δική της εξόρυξη πρέπει να περνούν από την Κίνα για κάποια στάδια επεξεργασίας. Ο νόμος της Ε.Ε. για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA) αποσκοπεί στην αντιστροφή αυτής της εξάρτησης και προβλέπει την επίτευξη διαφόρων στόχων έως το 2030, μεταξύ των οποίων και η εξάρτηση της ετήσιας κατανάλωσης υλών που προέρχεται από μία μόνο τρίτη χώρα να μην ξεπερνά το 65%. Στην Ευρώπη λειτουργούν σήμερα περίπου 100 μεταλλεία, εκ των οποίων 40 έως 50 εξορύσσουν κρίσιμες πρώτες ύλες, και αυτά βρίσκονται στη Σουηδία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία, σύμφωνα με τον ΔΟΕ. Τα περισσότερα κράτη της Ε.Ε. διαθέτουν δυνητικά κοιτάσματα, σύμφωνα με τη Euromines, που θα επιθυμούσε τη δημιουργία άλλων εκατό ορυχείων την επόμενη δεκαετία. Προς το παρόν, υπάρχουν σχέδια νέων ορυχείων κρίσιμων πρώτων υλών στη Γαλλία, τη Νορβηγία, την Ισπανία και τη Φινλανbusinessfocus Η βιομηχανία πιέζει την Ε.Ε. για ταχύτερη επεξεργασία των αδειών, αυτορρύθμιση και «στρατηγικά» έργα επιβλαβή για το περιβάλλον, που θα επιτρέπονται εάν είναι «υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος» 50 #38 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2025
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=