ΑΡΘΡΟ 48 Ήταν 2013, όταν ένα σχεδόν ετοιμόρροπο εργοστάσιο ρούχων στο Μπαγκλαντές κατέρρευσε, σκοτώνοντας ακαριαία εκατοντάδες ανθρώπους που εργάζονταν στις εγκαταστάσεις του για ελάχιστα χρήματα και για λογαριασμό μιας πολυεθνικής. Καθώς όλο και περισσότερες πολυεθνικές μέσα στα χρόνια αναζήτησαν τη φθηνότερη δυνατή λύση για την παραγωγή τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες του φθηνού εργατικού δυναμικού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να μπει φρένο στην αυθαιρεσία στο βωμό του κέρδους. Προκειμένου να καθοριστεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούν νομότυπα να λειτουργούν οι πολυεθνικές εταιρείες, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε στις 10 Νοεμβρίου 2022 τη θέσπιση νέων κανόνων εταιρικής υπευθυνότητας. Οι ευρωβουλευτές τάχθηκαν υπέρ της θέσπισης νόμου που θα υποχρεώνει τις μεγαλύτερες εταιρείες της Ε.Ε. να διασφαλίσουν ότι οι αξίες τους συμμορφώνονται με τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα και σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η απεξάρτηση της Ευρώπης Με τη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους της παραγωγής αγαθών της Ευρώπης σε χώρες της Ασίας λόγω χαμηλού κόστους, πολλές ήταν εκείνες οι πολυεθνικές που μετέφεραν την παραγωγή τους σε εργοστάσια του Πακιστάν, του Μπαγκλαντές, της Κίνας ή και άλλων χωρών, με τον έλεγχο τόσο σε επίπεδο ασφάλειας και μισθοδοσίας των εργαζομένων όσο και στην τήρηση περιβαλλοντικών κανόνων να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Με σκοπό την αναζήτηση ολοένα και μεγαλύτερου κέρδους, οι πολυεθνικές ουσιαστικά κατάργησαν την ευρωπαϊκή παραγωγή, αναζητώντας φθηνότερα εργατικά χέρια και παράλληλα παρέκαμψαν κάθε διαδικασία ελέγχου, με αποτέλεσμα η αυθαιρεσία να «χτυπά κόκκινο», τα ωρομίσθια να κυλούν ολοένα και πιο χαμηλά και οι συνέπειες στο περιβάλλον από τα εργοστάσια να είναι κάτι παραπάνω από καταστροφικές. Η πλήρης απουσία ελέγχου στις χώρες της μαζικής αλλά και της φθηνής παραγωγής, που σχεδόν καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια, μπορεί να αύξησε τον τζίρο των πολυεθνικών, όμως με την έλευση της πανδημίας αποκαλύφθηκε πως αυτή η ανεξέλεγκτη κατάσταση ήταν αδύνατον να συνεχιστεί. Η απόλυτη εξάρτηση σε επίπεδο παραγωγής από χώρες της Ασίας άφησε την Ευρώπη ουσιαστικά μετέωρη να παλεύει όχι μόνο να ξαναβρεί τη χαμένη της ταυτότητα μετά την έλευση του κορονοϊού, αλλά και να προσπαθεί να διορθώσει λάθη ετών, αναζητώντας ξανά την αυτονομία της. Οι πολλαπλές δυσλειτουργίες σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας στα χρόνια της πανδημίας, ανέδειξαν πως η παραγωγική εξάρτηση από χώρες της Ασίας οφείλει να οριοθετηθεί ή να διακοπεί σε πολλές περιπτώσεις, με την Ευρώπη να αναζητά τρόπους ώστε να επιστρέψει η παραγωγή σε ευρωπαϊκά εδάφη, όπου αυτό ήταν εφικτό. Τι ισχύει μέχρι σήμερα; Τον Φεβρουάριο του 2020, η Επιτροπή δημοσίευσε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία μόνο μία στις τρεις εταιρείες στην Ε.Ε. τηρεί κανόνες δέουσας επιμέλειας, ενώ το 70% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων υποστηρίζει τη θέσπιση κανόνων δέουσας επιμέλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τον Μάρτιο του 2021, το Κοινοβούλιο ανέθεσε στην Κομισιόν να προτείνει νόμο για την καλύτερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θυμάτων πέρα από τα σύνορα της Ε.Ε., καθώς και την κατάργηση των εισαγωγών που συνδέονται με σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είναι η εξαναγκαστική εργασία. Οι νέοι κανόνες που θα θεσπιστούν, αντιμετωπίζουν ελλείψεις στην υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, οι οποίες θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκείς και αναξιόπιστες. Πλέον, εισάγονται πιο λεπτομερείς απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων σχετικά με τον αντίκτυπο των εταιρειών στο περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά πρότυπα, με βάση κοινά κριτήρια σύμφωνα με τους κλιματικούς στόχους της Ε.Ε. Η Κομισιόν θα εγκρίνει το πρώτο σύνολο προτύπων έως τον Ιούνιο του 2023. Να σημειωθεί Νέοι κανόνες για μεγαλύτερη λογοδοσία Νέα δεδομένα όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας έχει αποφασίσει να θέσει η Κομισιόν, ειδικά όσον αφορά τις πολυεθνικές. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΛΙΛΉ ΚΑΡΑΚΏΣΤΑ
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=