CSR&ESG Review 21 ματική αλλαγή και σχεδόν πάντα με χαμηλή προτεραιότητα. Επίσης, λιγότερο από το 40% των 58.000 εκπαιδευτικών που ερωτήθηκαν δήλωσαν ότι μπορούν να διδάξουν σχετικά με το θέμα και λιγότεροι από το 30% αισθάνονταν ικανοί να εξηγήσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τόπο τους. Σύμφωνα με άλλη πρόσφατη έρευνα της UNESCO, που συμπεριέλαβε 17.500 νέους από 166 χώρες, η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης για το κλίμα είναι αμφίβολη. Σχεδόν το 70% ανέφερε ότι δεν καταλαβαίνουν τι ακριβώς είναι η κλιματική αλλαγή, ή δεν γνωρίζουν τίποτα για αυτή. Το μήνυμα της ROoT καταλήγει απαιτώντας από τους παγκόσμιους ηγέτες να δείξουν με τις πράξεις τους, όχι μόνο με λόγια, ότι δεσμεύονται και αυτοί στην οικοδόμηση ενός μέλλοντος χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμου για όλους. Το FEE είναι συνεργάτης της Unesco στη νέα Συνεργασία για την Πράσινη Εκπαίδευση (Greening Education Partnership), που έχει στόχο όλες οι χώρες να προσφέρουν μέσω των εκπαιδευτικών συστημάτων τους τις ικανότητες που χρειάζονται για να στηριχθεί η μετάβαση στην ψηφιακή και πράσινη οικονομία. Η ΕΕΠΦ, ως εθνικό μέλος του FEE, θα εντείνει τις προσπάθειές της προς αυτήν την κατεύθυνση, συμβάλλοντας έτσι στην υλοποίηση του μηνύματος της ROoT. Σημαντικό θέμα της COP27 ήταν το πρόγραμμα για τις έμμεσες απώλειες και ζημίες (Loss and Damage). Πώς κρίνετε την εξέλιξη; Το θέμα των απωλειών και ζημιών από πρακτικές των αναπτυγμένων χωρών και μεγαλύτερων ρυπαντών (Loss and Damage) έχει τεθεί από τις φτωχότερες χώρες και κοινότητες ήδη από τη δημιουργία της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή το 1992 και την έναρξη των διαπραγματεύσεων για το κλίμα. Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες που υφίστανται δυσανάλογα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως τα Μικρά Νησιωτικά Κράτη, αλλά και πολλοί αυτόχθονες πληθυσμοί, ζητούν αποζημιώσεις και στήριξη από τις αναπτυγμένες χώρες για την αποκατάσταση υφιστάμενων ζημιών αλλά και τον περιορισμό μελλοντικών. Το θέμα ήταν πάντα ακανθώδες, γιατί συνδέεται με την κλιματική δικαιοσύνη και ισονομία, αλλά και με την τεκμηρίωση των ιστορικών ευθυνών για την αλλαγή του κλίματος. Ήταν έτσι «κόκκινη γραμμή» για τις περισσότερες πλούσιες χώρες, που εμπόδιζαν την επίσημη αναγνώρισή του και προσπαθούσαν να το εντάξουν στις, έτσι κι αλλιώς ανεπαρκείς, προβλέψεις για την προσαρμογή (adaptation). Το Loss and Damage έμεινε εκτός τελικού κειμένου στην COP26 της Γλασκόβης, είχαν όμως διαμορφωθεί πια ουσιαστικές προϋποθέσεις να ενταχθεί στην COP27, όπως και έγινε. Και πάλι όμως υπήρξαν σκληρές προσπάθειες κάποιων χωρών να εμποδίσουν τη συζήτηση, που κάμφθηκαν κυρίως λόγω των πιέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαντική ήταν η συγκατάθεση των ΗΠΑ, σε αντίθεση με την έως τώρα στάση τους. Το αποτέλεσμα αυτό, «που δικαίωσε αγώνα 30 ετών… και δεν επιτρέπει πλέον στις χώρες που είναι υπεύθυνες να αποφεύγουν τις ευθύνες τους», όπως ανάφερε η Συμμαχία Μικρών Νησιωτών Κρατών, ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της COP27. Είναι όμως μια επιτυχία κενή περιεχομένου προς το παρόν, αφού οι κρίσιμες αποφάσεις για την εξεύρεση των πόρων, το μηχανισμό και το ύψος των χρηματοδοτήσεων, αλλά και για τους δικαιούχους, μετατίθενται για την επόμενη χρονιά, όταν η «Μεταβατική Επιτροπή» θα υποβάλει τα συμπεράσματά της για έγκριση από την COP28. Σημείο σύγκρουσης είναι ο καθορισμός του ποιες χώρες θα δικαιούνται αποζημιώσεις. Ενδεικτικά, η Κίνα αλλά και οι αραβικές χώρες επιμένουν ότι «δεν πρέπει να αλλάξει η Σύμβαση», εννοώντας τη Σύμβαση-Πλαίσιο στην οποία η κατηγοριοποίηση των χωρών σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες είχε γίνει βάσει της οικονομικής τους κατάστασης το 1992, με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές σήμερα να είναι ωφελημένες. Όμως από τότε που ο μέσος Κινέζος πολίτης έχει γίνει 35 φορές πιο πλούσιος και ρυπαίνει 4 φορές περισσότερο, σίγουρα δε, χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ δεν μπορούν να χαρακτηριστούν φτωχές. Υπάρχουν άλλα θετικά αποτελέσματα; Είναι σημαντικό ότι για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνεται σε απόφαση COP αναφορά σε λύσεις βασισμένες στη φύση (nature-based solutions) και στις οικοσυστημικές υπηρεσίες (ecosystem-based approaches), με παρότρυνση στα μέλη να τις εφαρμόσουν για περιορισμό των εκπομπών (mitigation) και αντιμετώπιση των επιπτώσεων (adaptation). Σχετική αναφορά είχε αφαιρεθεί την τελευταία στιγμή από την τελική απόφαση της COP26. Για πρώτη φορά αναφέρονται και τα σημεία καμπής (tipping points), τα όρια πέρα από τα οποία οι μεταβολές σε μεγάλα συστήματα του πλανήτη, όπως τα παγοκαλύμματα της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής, τα ρεύματα του Ατλαντικού και τα δάση του Αμαζονίου, γίνονται αυτοτροφοδοτούμενες, με ενδεχομένως ραγδαίες, αλυσιδωτές και απρόβλεπτες επι-
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=