CSRREVIEW #68

CSR Review 13 πως «η ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες αποτελεί βήμα προς τη δημιουργία μιας κυκλικής οικονομίας, στην οποία ο σχεδιασμός και η παραγωγή πλαστικών υλών και προϊόντων γίνονται με πλήρη σεβασμό των αναγκών επαναχρησιμοποίη - σης, επισκευής και ανακύκλωσης, και στην οποία κατασκευάζο - νται και προωθούνται περισσότερο βιώσιμα υλικά». Βρισκόμαστε επομένως μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση, με δεδομένη τη συμβολή του πλαστικού στην κοινωνία, σχεδόν σε κάθε βιομηχανία και στην καθημερινότητά μας. Από τότε που το πλαστικό ανακαλύφθηκε, πριν από σχεδόν έναν αιώνα, ήταν προοριζόμενο να έχει μεγάλη αντοχή και διάρκεια ζωής για συ - γκεκριμένες χρήσεις, που σταδιακά διευρύνονται, φέρνοντας επανάσταση στον ιατρικό εξοπλισμό, στη μηχανική στην τεχνο - λογία και περιορίζοντας την ανάγκη για χαρτόνι, επιβραδύνοντας την αποψίλωση των δασών. Καθίσταται πλέον σαφές πως το ζήτημα της θαλάσσιας κατά κύριο λόγο ρύπανσης δεν προκαλείται από την ίδια την παρα - γωγή του πλαστικού, όσο από τον τρόπο χρησιμοποίησης και απόρριψής του. Στοιχεία του Γραφείου Περιβάλλοντος του ΟΗΕ παρουσιάζουν πως στις μέρες μας το πλαστικό και ιδίως εκείνο που προορίζε - ται για μία χρήση συνδέεται άμεσα με το πρόβλημα της ρύπανσης και της διαχείρισης των απορριμμάτων. Τα πιο συνηθισμένα πλα - στικά μίας χρήσης που βρίσκονται στις παραλίες είναι τα αποτσί - γαρα, τα πλαστικά μπουκάλια, τα πλαστικά πώματα μπουκαλιών, τα περιτυλίγματα τροφίμων, οι πλαστικές σακούλες, τα πλαστικά καπάκια, τα καλαμάκια και οι αναδευτήρες. Το μεγαλύτερο μέρος πλαστικού από τα είδη αυτά δεν είναι βιοδιασπώμενο και, κατά συνέπεια, συμβάλλει σημαντικά στην πρόκληση σημαντικής βλάβης στο περιβάλλον, η οποία, σύμφωνα με μελέτες της Ε.Ε., εκτιμάται ότι μπορεί να ανέλθει σε 22 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Ποιες είναι όμως οι επιπτώσεις αυτής της πραγματικότητας; Πρωτίστως το κόστος αδράνειας εκτιμάται σε 12 εκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικών απορριμμάτων σε χώρους υγειο - νομικής ταφής και στο περιβάλλον μέχρι το 2050, εάν δεν βελτι - ώσουμε τα πρότυπα κατανάλωσης και τις πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων. Συγκεκριμένα, το περιβαλλοντικό κόστος έχει ως συνέπεια τη μόλυνση εδάφους και νερού, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίζουν οι παράκτιες και νησιωτικές περιοχές που απαρτίζουν ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό της έκτασης της Ελλά - δας με σημαντική συμβολή στο ΑΕΠ, μέσω του τουρισμού. Η θα - λάσσια ρύπανση επίσης έχει ως αποτέλεσμα το φραγμό πλωτών οδών με δυσκολίες στο θαλάσσιο εμπόριο και αύξηση κόστους, ενώ συμβάλλει και στην επιδείνωση των συνεπειών από φυσι - κές καταστροφές. Οι κίνδυνοι για τη βιοποικιλότητα είναι εξίσου μεγάλοι, καθώς κάθε χρόνο απορρίπτονται 6-8,5 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού στους ωκεανούς και με το ρυθμό αυτό, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι επιστήμονες, μέχρι το 2050, περί - που το 99% των θαλασσοπουλιών θα έχουν καταπιεί πλαστικό, ενώ οι ωκεανοί θα έχουν περισσότερο πλαστικό από ψάρια. Ο αντίκτυπος από τη ρύπανση συνδέεται επίσης και με θέματα δημόσιας υγείας που προκαλούνται από τον αποκλεισμό συστη - μάτων αποχέτευσης, παράλληλα με την αύξηση περιοχών ανα - παραγωγής κουνουπιών, αυξάνοντας τον κίνδυνο για μετάδοση ελονοσίας, απελευθέρωση τοξικών χημικών ουσιών και εκπο - μπών κατά την καύση τους και διατάραξη του φυσικού κάλλους από την οπτική ρύπανση, με επίδραση στην ευημερία τοπικών κοινωνιών. Ο αντίκτυπος είναι παράλληλα και οικονομικός, με έμφαση στους κλάδους του τουρισμού, της αλιείας και της ναυτιλιακής βιομη - χανίας, ενώ η ρύπανση οδηγεί σε υψηλότερο κόστος μεταφοράς των προϊόντων και εμπορευμάτων και σε γιγάντωση μελλοντι - κών δαπανών απομάκρυνσης του συσσωρευμένου πλαστικού και των απορριμμάτων από το περιβάλλον, με πιθανή επιβά - ρυνση των κρατικών προϋπολογισμών. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ πριν, η υπεύθυνη διαχείριση του συνόλου του κύκλου ζωής των πλαστικών και ειδικότερα εκεί - νων της μίας χρήσης καθίσταται αναγκαία, καθώς η πανδημία του Covid-19 έχει γιγαντώσει τη χρήση πλαστικών και παρεμφε - ρών προϊόντων μίας χρήσης, με αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη απόρριψή τους σε τεράστιες ποσότητες παγκοσμίως. Μπροστά σε αυτό το πρόβλημα μείζονος σημασίας που έχει λάβει παράλληλα ιδιαίτερα μεγάλη προβολή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου Production, use, and fate of all plastics ever made Roland Geyer, Jenna R. Jambeck and Kara Lavender Law