6η ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑCOVID Ε Π Ο Χ Η
3 RETAILBOOK Η ελληνική οικονομία και η ελληνική αγορά αποτελούν παγκόσμιο case-study. Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν έχουν πληγεί -σε καιρό ειρήνης- τόσο σημαντικά το ΑΕΠ αλλά και η καταναλωτική /αγοραστική δύναμη. Βιώσαμε για παραπάνω από μία δεκαετία το φαινόμενο της γενικευμένης οικονομικής ύφεσης, που είχε αρχικά σαν πηγή τα προβλήματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά στη συνέχεια οξύνθηκε από τους δικούς μας χειρισμούς και οδήγησε και στα διαβόητα capital controls, που ακόμη έχουμε στη μνήμη μας. Όταν δε οι πρώτες αχτίδες -συγκρατημένης- αισιοδοξίας για το μέλλον άρχισαν να διαφαίνονται, το γκρίζο σύννεφο της παγκόσμιας πανδημίας εμφανίστηκε στη ζωή μας και ακόμη αποτελεί το βασικό θέμα που μας απασχολεί. Στη φετινή έκδοση του RetailBook ασχολούμαστε με την πορεία της αγοράς λιανεμπορίου και των προμηθευτών της, τόσο στις δύο τελευταίες πανδημικές χρονιές αλλά και σε όλη τη δεκαετία της οικονομικής ύφεσης στη χώρα (2010-2019). Μέσα από τα επίσημα οικονομικά δεδομένα των εταιρειών, που συγκέντρωσε και ανέλυσε η Direction Business Reports, στοιχεία εταιρειών ερευνών αγοράς και συνεντεύξεις με στελέχη του χώρου, επιχειρούμε να αποτυπώσουμε τη διαδρομή της αγοράς μέσα σε αυτά τα γεμάτα προκλήσεις χρόνια. Θέλουμε να καταγράψουμε την εξέλιξή της στη δεκαετία της οικονομικής ύφεσης, τις ανατροπές που σημειώθηκαν με την εμφάνιση της πανδημίας και τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα. Προχωρώντας βήμα-βήμα… Οπωσδήποτε, απέχουμε ακόμη σημαντικά από κάποια μορφή επιστροφής στην πρότερη κανονικότητα. Δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη συνέχεια. Η πανδημία αποτελεί ακόμη την πραγματικότητα και επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας. Το πιθανότερο είναι πως όταν θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές, νέα περιοριστικά μέτρα θα έχουν επιβληθεί, προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη διάδοση της μετάλλαξης Όμικρον της Covid-19. Χρειάζεται να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με υπομονή και ψυχραιμία, με την υγεία και την ασφάλεια όλων μας σαν πρώτη και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. To 2022 αποτελεί χρονιά υψηλών προσδοκιών για την ελληνική οικονομία. Ευχή όλων μας είναι να επιβεβαιωθούν και, χάρη στους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και την επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου Ελλάδα 2.0, η χώρα να μπορέσει να περάσει σε μια νέα εποχή ευημερίας και ανάπτυξης. Φυσικά, δεν πρέπει κανείς, ούτε οι άνθρωποι του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας, να ξεχνά κάτι πολύ βασικό: Είναι καλό να προσανατολιζόμαστε με βάση το όραμα της ανάπτυξης, αλλά πρέπει να προχωράμε βήμα-βήμα. Μόνο έτσι θα φτάσουμε στο στόχο μας - και είναι ξεκάθαρο πως δεν έχουμε άλλη επιλογή… Βαγγέλης Παπαλιός Εκδότης - Διευθυντής
4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΚΔΟΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΒUSINESS DEVELOPMENT MANAGERS KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΛΙΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΛΙΛΗ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟI RETAIL PROJECT ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΚΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΑΜΠΑΤΣΟΣ ΣΤΑΎΡΟΣ ΙΟΡΔΑΝΊΔΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΓΙΩΤΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΘΥΜΙΑΝΟΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΧΡΗΣΤΟΣ Κ. ΠΟΥΛΑΚΗΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΟΥΛΗ ΚΩΣΤΑΣ ΚΡΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΟΠΗ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΚΑΡΙΟΥ Οι απόψεις των συντακτών των δημοσιευμάτων δεν αποτελούν αναγκαία και απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη της έκδοσης. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή μετάδοση όλου ή μέρους της έκδοσης χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. ISSN ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2529-0843 ISSN ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 2732-8104 TIMH: 150 € (ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΦΠΑ 6%) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2022 Μικράς Ασίας 43, 152 33, Χαλάνδρι Τηλ: 210 77.12.400 | Fαχ: 210 77.85.097 e-mail: info@direction.gr | www.direction.gr Άρθρα ΤΟ 2022 ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΧΡΟΝΙΑ-ΣΤΑΘΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΤΏΝΗΣ ΜΑΚΡΉΣ Πρόεδρος ΣΕΛΠΕ 08 ΟΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΟΣΟΥΣ ΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΝ ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΤΗΣ Πρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών 10 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑ-COVID ΕΠΟΧΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ Πρόεδρος Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) 14 ΑΣ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΗ ΗΛΙΑ Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΣΒΕΠ 16 ΣΕ ΦΑΣΗ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΜΑΡΛΑΦΕΚΑΣ Πρόεδρος ΕΦΕΠΑΕ 18 ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Δρ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΖΕΪΜΠΕΚΗΣ Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πρόεδρος Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Logistics 20 ΟΙ ΔΥΣΧΕΡΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΞΑΛΕΙΦΘΕΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΌΠΟΥΛΟΣ Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Franchise 30 ΜΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ Διευθύνων Σύμβουλος Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε., Πρόεδρος Δ.Σ. ECR Hellas Βιομηχανία/Προμηθευτές ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ Διευθύνων Σύμβουλος ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε., Πρόεδρος Δ.Σ. ECR Hellas, Λιανεμπόριο 12 C M Y CM MY CY CMY K RETAILBOOK
6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Έρευνες - Μελέτες 31 ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ 73 ΤΡΟΦΙΜΑ 97 ΠΟΤΑ Παρουσίαση κλάδων λιανεμπορίου 54 MRB-TGI Πόσο άλλαξε ο Έλληνας καταναλωτής; 56 IRI Μερίδια αγοράς στις κορυφαίες 20 κατηγορίες FMCG 62 ΙΕΛΚΑ Σαφής ανάπτυξη για το λιανεμπόριο τροφίμων 66 NIELSEN Τάσεις εξορθολογισμού στα σούπερ μάρκετ 142 GfK Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές: Μία ακόμη ιδιαίτερη χρονιά 119 ΕΝΕΡΓΕΙΑ 125 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΡΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (TISSUE) 135 ΕΝΔΥΣΗ - ΥΠΟΔΗΣΗ 141 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ 155 ΤΡΑΠΕΖΕΣ 159 LOGISTICS C M Y CM MY CY CMY K
LET’S SPARKLE!
8 ΑΡΘΡΟ Το λιανεμπόριο λειτουργούσε πάντα ως πύλη εισόδου των νέων στην αγορά εργασίας. Μετά την κρίση της Covid-19, τα νέα παιδιά δεν επιθυμούν να εργαστούν στο λιανεμπόριο. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στα επιδόματα που δόθηκαν και στη μαύρη εργασία, που κυρίως προσφέρεται στους νέους ανθρώπους, με αποτέλεσμα την αδιαφορία τους να εργαστούν σε κάποια έμμισθη θέση η οποία και κόπο και προσπάθεια απαιτεί, αλλά και σε ανταμείβει, δίνοντάς σου εμπειρίες χρήσιμες για τον υπόλοιπο εργασιακό σου βίο. Η αγορά μας είναι εκ των πραγμάτων δισυπόστατη: αφενός έχει τα φυσικά καταστήματα, τα οποία λειτουργούν λόγω πανδημίας με κάποιους κανόνες και αφετέρου έχει τα ιντερνετικά καταστήματα που είναι της μόδας και στα οποία απευθύνονται όλες οι ηλικίες των καταναλωτών. Ένα ιντερνετικό κατάστημα δεν είναι κάτι απλό. Έχει εμφανή και άδηλα κόστη και θέλει μια επαρκή διαχείριση πόρων ή προϊόντων κατά την αποθήκευση και διαμετακόμισή τους, γιατί όποιος παραγγέλνει από το Ίντερνετ απαιτεί ταχύτητα, ακρίβεια στις παραδόσεις και ευκολία προσπέλασης στην πληρωμή για την απόκτηση του προϊόντος. Η πανδημία έχει δημιουργήσει νέα πεδία να ασχοληθεί το λιανεμπόριο αλλά και πολλά ερωτήματα. Στις μεγάλες επιχειρήσεις τα ιντερνετικά καταστήματα και ο τζίρος τους είναι ίσος περίπου με τον τζίρο δύο καταστημάτων από το πλήθος αυτών που διαθέτει κάθε επιχείρηση. Λόγω του δισυπόστατου της αγοράς αλλά και της αναγκαιότητας να γίνεται διαχείριση του εμπορεύματος εκ του μακρόθεν, σίγουρα στο επόμενο διάστημα θα υπάρξει διαφορετική προσέγγιση των φυσικών καταστημάτων όσον αφορά το μέγεθος, τη χρηστικότητα, τον αριθμό τους, καθώς και τις περιοχές που μπορούν να αναπτυχθούν. Ουσιαστικά, πρέπει να γίνει μια επανεξέταση όλων των στοιχείων σε νέα βάση. Τα ταμεία στο λιανεμπόριο εμφανίζουν το καρδιογράφημα της ψυχολογίας του καταναλωτή. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής, δυστυχώς, δεν είναι το θέμα των τιμών που έχει αναδειχθεί - οι τιμές έρχονται σαν συνέπεια ενός μεγαλύτερου προβλήματος, το οποίο έχει προκύψει από την αύξηση των πρώτων υλών, την αύξηση της ενέργειας και τις δυσκολίες της διαχείρισης πόρων ή προϊόντων κατά την αποθήκευση και διαμετακόμισή τους από τις εταιρείες παραγωγής. Επειδή το 73-74% των εμπορευμάτων που πουλάμε στη χώρα είναι εισαγόμενα, προφανώς και τα περισσότερα προβλήματα που παρουσιάζονται στην αγορά είναι εισαγόμενα. Κυρίαρχο θέμα στην αγορά σήμερα είναι η εύρεση του κατάλληλου προϊόντος στην κατάλληλη τιμή και η έγκαιρη απόκτησή του. Κατά συνέπεια, το επόμενο διάστημα θα πουλάει αυτός που έχει στοκ και προφανώς όταν υπάρχει έλλειψη και υπάρχει ζήτηση, θα διαμορφώνεται ανάλογα και η τιμή. Αυτό που θα μας απασχολήσει στο άμεσο μέλλον θα είναι αν μπορούμε να έχουμε ένα προϊόν και λιγότερο σε ποια τιμή το βρίσκουμε. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το λιανεμπόριο είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης στην αλυσίδα της αγοράς και λειτουργεί σαν αμορτισέρ μεταξύ των παραγωγών και των τελικών καταναλωτών. Το ‘21 φαίνεται ότι θα κλείσει με μείον 15-20% από τις πωλήσεις του ‘19 που ήταν μια καλή κατά κοινή ομολογία χρονιά. Το ’22 θεωρώ ότι θα είναι χρονιάσταθμός για το λιανεμπόριο, διότι θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις από όλους τους εμπλεκόμενους για τη μελλοντική μορφή του λιανεμπορίου. Σίγουρα, το φυσικό κατάστημα θα παραμείνει ως ισχυρός πόλος έλξης του καταναλωτή. Σίγουρα, ένα ιντερνετικό κατάστημα παράλληλα με ένα φυσικό κατάστημα είναι ο καλύτερος συνδυασμός. Σίγουρα, το ιντερνετικό κατάστημα ήρθε και θα παραμείνει, διεκδικώντας ακόμη μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας της αγοράς. Στην αγορά, τρεις είναι οι εμπλεκόμενοι: ο καταναλωτής, που πρέπει να επιβραβεύει με τις αγορές του τις υγιώς φερόμενες επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις-επιχειρηματίες και εργαζόμενοι σε αυτές, που οφείλουν να αφουγκράζονται και να εξυπηρετούν τις ανάγκες των καταναλωτών, και η πολιτεία, η οποία πρέπει να επιτελέσει τον διττό της ρόλο, που είναι ρυθμιστικός και ελεγκτικός. Το 2022 θα είναι χρονιά-σταθμός για το λιανεμπόριο Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΕΧΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΝΕΑ ΠΕΔΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΝΤΏΝΗΣ ΜΑΚΡΉΣ ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΣΕΛΠΕ
10 ΑΡΘΡΟ Έχουν περάσει πλέον σχεδόν δύο χρόνια από την απρόσμενη εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού και αναμφισβήτητα πολλά έχουν αλλάξει. Ολόκληρος ο κόσμος βίωσε μια πρωτοφανή κρίση με κοινωνικό, οικονομικό και ανθρωπιστικό αντίκτυπο. Η Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών αντιμετώπισε, όπως όλοι οι κλάδοι, πολλές αντιξοότητες, επέδειξε όμως ανθεκτικότητα και οι επιχειρήσεις του κλάδου υπερκέρασαν τις δυσκολίες, προσαρμόστηκαν και ανταποκρίθηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις εξελίξεις. Την ίδια ώρα, οι σύγχρονες προκλήσεις δεν σταμάτησαν να χτυπούν την πόρτα μας. Η Βιώσιμη Ανάπτυξη, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τη Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, που μας απασχολούν πλέον καθημερινά. Η πράσινη μετάβαση, η ψηφιακή μετάβαση, οι καινοτομίες στις παραγωγικές διαδικασίες, οι νέες αυξημένες ανάγκες των καταναλωτών, είναι μόνο κάποια από τα ζητούμενα στα οποία καλούμαστε να ανταποκριθούμε και η πίεση του χρόνου για την ικανοποίησή τους μεγάλη. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι καθοριστικός ο ρόλος και η συμβολή των επιχειρήσεων του κλάδου μας, αλλά και όλων των εμπλεκόμενων στην εφοδιαστική αλυσίδα, στην προσπάθεια για ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων, με διάρκεια μέσα στα χρόνια. Μέσα στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί, η βιομηχανία μας δεν παραμένει θεατής, αλλά αποδεικνύει ότι δίκαια θεωρείται ο πιο ισχυρός, ανταγωνιστικός και εξωστρεφής μεταποιητικός κλάδος και βασικός πυλώνας ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας. Όλα αυτά τα στοιχεία την καθιστούν κινητήριο δύναμη, που μπορεί να δώσει ώθηση στην ελληνική οικονομία, να στηρίξει τις εξαγωγές και την αγροτική μας παραγωγή, να πρωτοστατήσει και πάλι στην πορεία για την ανάπτυξη. Τα νέα δεδομένα (σε επίπεδο παραγωγής, μεταποίησης, αγοράς, καταναλωτών) είναι πολλαπλά, οι ευκαιρίες όμως περιμένουν όσους τις διακρίνουν, και μέσα από τη νέα αυτή κρίση βλέπουν την επόμενη μέρα με αισιοδοξία. Οι επιχειρήσεις του κλάδου μας συνεχίζουν αδιάλειπτα το έργο τους, να παράγουν με βιώσιμο τρόπο προϊόντα ποιοτικά, ασφαλή, με καινοτόμα χαρακτηριστικά και προστιθέμενη αξία, ανταποκρινόμενες στις σύγχρονες κοινωνικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Σε όλη αυτή την ιδιαίτερη συγκυρία επιδεικνύουν πνεύμα συνεργασίας με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (πρωτογενής παραγωγή, λιανεμπόριο, εστίαση, τουρισμός), διατηρώντας παράλληλα ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με την Πολιτεία, με πρωταρχικό μέλημα την ικανοποίηση των καταναλωτών και των αναγκών τους. Οι δυσκολίες δεν έχουν ακόμη παρέλθει, το πεδίο είναι αχαρτογράφητο, παραμένουμε όμως σε εγρήγορση, ευελπιστώντας σε μια σταδιακή βελτίωση της κατάστασης το ερχόμενο διάστημα. Είναι επομένως απαραίτητο για όλους τους παραγωγικούς κλάδους να λειτουργούν με γνώμονα την ομαλοποίηση της αγοράς και την επιτυχή επανεκκίνηση της οικονομίας. Οι ευκαιρίες περιμένουν όσους τις διακρίνουν ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI ΠΟΤΩΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΤΡΟΦΊΜΩΝ ΣΥΜΒΆΛΛΕΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΊΑ ΟΜΑΛΟΠΟΊΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΚΚΊΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ
12 ΑΡΘΡΟ Οι επιχειρήσεις του κλάδου των FMCGs, αφού αντιμετώπισαν τους πρώτους κραδασμούς της πανδημίας σχεδόν στο σύνολό τους με επιτυχία, καλούνται να διαχειριστούν ένα μεταβλητό περιβάλλον μεγάλων αλλαγών. Οι προκλήσεις που αναδύονται είναι πολλαπλές και βλέπουμε να επηρεάζουν την παγκόσμια αγορά και οικονομία και κατ’ επέκτασιν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, την ελληνική αγορά. Αν θα θέλαμε να συνοψίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ήδη ο κλάδος, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε: - Στις πιέσεις που δέχεται η εφοδιαστική αλυσίδα, προερχόμενες από παράγοντες όπως η συμφόρηση στα δίκτυα μεταφοράς, η έλλειψη σε κοντέινερ, η σταδιακά αργή επαναφορά των αγορών μέσω της εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης και η μείωση των αποθεμάτων. - Στη μείωση των διαθέσιμων πρώτων υλών με την ταυτόχρονη απότομη αύξηση της τιμής τους, συνέπεια όχι μόνο της πανδημίας αλλά και των καταστροφικών αποτελεσμάτων της κλιματικής αλλαγής. - Στην έκρηξη του κόστους ενέργειας, με τις τιμές πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος να εκτινάσσονται υπερβαίνοντας κάθε πρόβλεψη, δημιουργώντας μια δυσανάλογη επιβάρυνση στο λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων αλλά και στο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών. - Στον υψηλό πληθωρισμό, που άγγιξε το 2,3% και αναμένεται να φτάσει έως 5% τους πρώτους μήνες του 2022, δημιουργώντας αβεβαιότητα στην εγχώρια ζήτηση. - Στις αλλαγές της καταναλωτικής συμπεριφοράς που αναπτύχθηκαν και συνεχίζουν όχι μόνο ως απόρροια της παρατεταμένης πανδημίας και των περιορισμών της αλλά και της εκ των πραγμάτων αναπόφευκτης, λόγω των προαναφερόμενων λόγων, εμφάνισης ανατιμήσεων. Ο καταναλωτής αναδεικνύει τα χρήματα ως σημαντικό παράγοντα επιλογής, συγκρίνει με άνεση και αλλάζει αγοραστικά κανάλια και brands με μεγάλη ευκολία. Παράλληλα, αναζητά και υποστηρίζει εταιρείες με θετικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα και υποστηρίζει νέες τάσεις που συνδέονται με την υγεία και την ευεξία του. Οι επιχειρήσεις, προσμετρώντας τα παραπάνω κι έχοντας πάντα τον καταναλωτή πελάτη στον κέντρο του επιχειρηματικού σχεδιασμού τους, διαμορφώνουν στρατηγικές προτεραιότητες, καταβάλλοντας προσπάθεια να εξασφαλιστεί η απορρόφηση έστω και μέρους των αυξήσεων που προκαλούνται, ώστε να μην περιοριστεί η αγοραστική ικανότητα των καταναλωτών. Αξιοποιούν συνεργατικές έξυπνες ενέργειες προστιθέμενης αξίας, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα στους καταναλωτές εξοικονόμησης χρημάτων, ενώ συγχρόνως αναζητούν τρόπους επίτευξης οικονομιών κλίμακος. Παράλληλα, συνεχίζουν να επενδύουν σε ενέργειες που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αυτοματοποίηση και αποδοτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και την ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής στις λειτουργίες τους. Ενέργειες που αφορούν την περαιτέρω ανάπτυξη του omnichannel καναλιού με τη δημιουργία πρωτότυπων αγοραστικών εμπειριών, την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών και την εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού. Σημαντική ενότητα αποτελούν οι ενέργειες που σχετίζονται άμεσα με το περιβάλλον, την κοινωνία και την ηθική διακυβέρνηση. Η εξίσωση που καλούνται να λύσουν οι επιχειρήσεις έχει πολλές μεταβλητές. Οι περισσότερες εταιρείες του κλάδου όμως είναι πολύ δυνατοί λύτες και αποτελούν θετικά παραδείγματα επιχειρηματικότητας. Έχουν επιδείξει οργανωτική ετοιμότητα και μια υποδειγματική προσαρμογή σε δύσκολες συγκυρίες, συμβάλλοντας στην πολύπλευρη και έμπρακτη υποστήριξη και πρόοδο της ελληνικής οικονομίας. Μια εξίσωση με πολλές μεταβλητές ΒΑΣΊΛΗΣ ΣΤΑΎΡΟΥ ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΑΒ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ ΑΕ, ΠΡΌΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ECR HELLAS ΛΙΑΝΕΜΠΌΡΙΟ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΔΑΝΙΗΛΊΔΗΣ ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΑΘΗΝΑΪΚΉ ΖΥΘΟΠΟΙΊΑ Α.Ε., ΠΡΌΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ECR HELLAS ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ / ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΈΣ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΔΥΟΝΤΑΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ, ΑΛΛΑ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΔΥΝΑΤΟΙ ΛΥΤΕΣ
14 ΑΡΘΡΟ Από την έναρξη της πανδημίας, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) είχε επισημάνει -ίσως για πολλοστή φορά- ότι η μεταποίηση και η βιομηχανία μπορούν να αποτελέσουν «ανάχωμα» σε παγκόσμιες κρίσεις όπως αυτή του κορονοϊού, ειδικά όπως εξελίχθηκε. Ειδικότερα, η κάθετη πτώση της επιχειρηματικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των lockdowns, για τον ΣΒΕ ουσιαστικά ανέδειξε το μεγάλο θέμα της ορθής επιλογής των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων για τη χώρα, ειδικά την επόμενη μέρα μετά τη λήξη της πανδημίας. Δύο σχεδόν χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, έχει καταστεί σαφές ότι η μεταποίηση και η βιομηχανία πρέπει να τεθούν στην προτεραιότητα έμπρακτης υποστήριξης, ούτως ώστε να μπορούν να λειτουργούν ως ανάχωμα σε μελλοντικές τέτοιου τύπου κρίσεις. Τούτο διότι η μεταποίηση δημιουργεί σταθερές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, σε αντίθεση με άλλους σημαντικούς τομείς της οικονομίας. Άρα, η δημιουργία ενός συνεκτικού πλέγματος δράσεων βιομηχανικής πολιτικής επιμένουμε ότι θα συμβάλει καταλυτικά στην πραγματική και βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά, ταυτόχρονα, θα υποβοηθήσει τις εγχώριες επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις από το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον και, φυσικά, να προσαρμοσθούν εγκαίρως για την αντιμετώπιση των προκλήσεων από την 4η βιομηχανική επανάσταση. Στο πλαίσιο της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας, στην οποία μετέχει ο ΣΒΕ, και για τη δημιουργία ενός συνεκτικού πλέγματος δράσεων βιομηχανικής πολιτικής, έχουμε ήδη καταθέσει στον πρωθυπουργό της χώρας συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες εξειδικεύονται στους ακόλουθους τέσσερις άξονες: 1. Μείωση λειτουργικού κόστους 2. Π αραγωγικές επενδύσεις για τη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων 3. Αγορά εργασίας 4. Καινοτομία - ψηφιακός μετασχηματισμός - «πράσινη» μετάβαση Οι ειδικότερες προτάσεις μας στοχεύουν στην έμπρακτη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της μεταποιητικής δραστηριότητας της χώρας και στην ουσιαστική δημιουργία προοπτικών βιώσιμης ανάπτυξης. Βεβαίως, απρόβλεπτοι παράγοντες, όπως η υπερβολική αύξηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και ειδικά των καυσίμων, καθυστερούν την ανάκαμψη. Υπενθυμίζω ότι για περισσότερο από μία δεκαετία οι φορείς υποστήριξης της επιχειρηματικότητας της χώρας όπως ο ΣΒΕ, ζητούν τη μείωση των φόρων που επιβαρύνουν τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει υπάρξει η ανάλογη ανταπόκριση από τις κυβερνήσεις της χώρας μας. Για μας είναι προφανές ότι για την επίλυση του προβλήματος χρειάζεται αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Η μεγαλύτερη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα οδηγεί με βεβαιότητα στην παραγωγή φθηνότερου ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπλέον, ένα άλλο μεγάλο θέμα που μπορεί να μειώσει τις τιμές, είναι η αποθήκευση φυσικού αερίου, αλλά η αποθήκευση μεγάλης κλίμακας. Οι αποθηκεύσεις μεγάλης κλίμακας φυσικού αερίου στη χώρα θα οδηγούσαν με σαφήνεια σε εξοικονόμηση αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Σε περιόδους ενεργειακής κρίσης όπως η τρέχουσα, τα ποσά που μπορούν να εξοικονομηθούν από την αποθήκευση μεγάλης κλίμακας, θα μπορούσαν να διατεθούν για την επιδότηση του κόστους ενέργειας, τουλάχιστον για τα νοικοκυριά, η πλειονότητα των οποίων σήμερα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υπέρογκες αυξήσεις στο ρεύμα. Προτάσεις για την ανάπτυξη στη μετά-Covid εποχή ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ ΣΑΒΒΆΚΗΣ ΠΡΟΈΔΡΟΣ ΣΥΝΔΈΣΜΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΏΝ ΕΛΛΆΔΟΣ (ΣΒΕ) Η ΜΕΤΑΠΟΊΗΣΗ ΚΑΙ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΤΕΘΟΎΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΑ ΈΜΠΡΑΚΤΗΣ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ
16 ΑΡΘΡΟ Είναι γεγονός ότι η έλευση του κορονοϊού έχει προκαλέσει πολλές αλλαγές και προβληματισμούς σε πολλά επίπεδα της σύγχρονης ζωής: κοινωνικό, εργασιακό και επιχειρηματικό. Οι επιχειρήσεις του κλάδου μας βρέθηκαν μπροστά σε προκλήσεις σχετιζόμενες όχι μόνο με την καθημερινή λειτουργία τους (απομακρυσμένη εργασία, εξασφάλιση υποδομών και εκπαίδευση προσωπικού σε νέες τεχνολογίες, διατήρηση της συνοχής και ομαλής επικοινωνίας των ομάδων, υγειονομικοί κανονισμοί κ.λπ.), όσο και σε προκλήσεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητά τους, στο πλαίσιο του ρευστού εμπορικού και καταναλωτικού περιβάλλοντος που βιώνουμε. Πρακτικά, ένα νέο μοίρασμα γίνεται σταδιακά στο πορτοφόλι του καταναλωτή ανάμεσα σε αγαθά και υπηρεσίες και η μάχη μεταξύ κλάδων και προϊοντικών κατηγοριών εξελίσσεται αμείωτη. Προκειμένου να διατηρήσουν την καταναλωτική τους βάση, οι επιχειρήσεις του κλάδου οφείλουν να είναι σε συνεχή επαφή με τις ολοένα μεταβαλλόμενες αγοραστικές συνήθειες και να ανταποκριθούν με δημιουργικούς τρόπους στην περιορισμένη δυνατότητα επικοινωνίας των μαρκών με τους καταναλωτές στο φυσικό κατάστημα, βρίσκοντας νέες μεθόδους διάδρασης μαζί τους, επεκτείνοντας την επένδυση σε ηλεκτρονικό εμπόριο και τεχνολογία. Από την άλλη πλευρά, η βιωσιμότητα και κερδοφορία των επιχειρήσεων του κλάδου το τελευταίο διάστημα βρίσκεται μπροστά σε επιπλέον αναδυόμενες προκλήσεις, όπως η ενεργειακή κρίση, τα κόστη και η διαθεσιμότητα πρώτων υλών και οι δυσχέρειες στις θαλάσσιες μεταφορές, παράγοντες που αφενός πιέζουν την κερδοφορία μέσω αύξησης των λειτουργικών εξόδων, του κόστους παραγωγής και διακίνησης προϊόντων και αφετέρου μειώνουν την ευελιξία σε εμπορικό και παραγωγικό προγραμματισμό. Οι πιέσεις στο κόστος λειτουργίας, παραγωγής και διακίνησης αγαθών δεν είναι αυτονόητο ότι μπορούν να μετακυληθούν στον τιμοκατάλογο, καθώς αφενός το λιανεμπόριο είναι πάντα σκεπτικό στην αποδοχή νέων τιμοκαταλόγων και αφετέρου οι καταναλωτές, ακόμα και αν έχουν την οικονομική ευχέρεια να πληρώσουν παραπάνω, συνδέουν τέτοιες πρακτικές με «κακή» εικόνα του λιανεμπόρου ή του επωνύμου προϊόντος. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία καλείται να επανεξετάσει όλη την αλυσίδα αξίας, βελτιστοποιώντας αφενός τις δαπάνες προώθησης και διαφήμισης και αφετέρου επανεξετάζοντας και αναδιαμορφώνοντας πιθανώς τον τρόπο λειτουργίας παραγωγικής και εφοδιαστικής αλυσίδας. Μακροπρόθεσμα, οι πληθωριστικές πιέσεις θα είναι αναπόφευκτες, επηρεάζοντας περαιτέρω τη συμπεριφορά του καταναλωτή και την απόδοση της διαφημιστικής και προωθητικής επένδυσης, ειδικά για τα επώνυμα προϊόντα. Στον αντίποδα, η ιστορία έχει αποδείξει ότι σε κάθε κρίση δημιουργούνται ανακατατάξεις που αλλάζουν το παιχνίδι. Αν δούμε, λοιπόν, τη σημερινή περίοδο ως μια ευκαιρία να πιέσουμε τη δημιουργικότητα και την προσαρμοστικότητά μας στα όρια, τότε θα διακρίνουμε ο καθένας νέα παράθυρα ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα είναι η αυξημένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές για εταιρείες με μικρότερη οικονομική επιφάνεια μέσω διαδικτυακών επαφών αντί φυσικού ταξιδιού ή η ενσωμάτωση νέων μεθόδων προσέγγισης καταναλωτή από μεγάλες μάρκες που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πειραματιστούν με τα καινοτομικά εργαλεία που προκύπτουν σήμερα. Όσοι ασχοληθούμε δημιουργικά λοιπόν με τις προκλήσεις που διαμορφώνει η κρίση, όχι μόνο θα εξασφαλίσουμε τη σημερινή επιβίωση, αλλά θα μπορέσουμε να απολαύσουμε αύριο τους καρπούς της ενέργειας που αφιερώσαμε. Όπως έλεγε άλλωστε ο Δαρβίνος, αυτός που επιβιώνει δεν είναι ο πιο δυνατός αλλά ο πιο προσαρμοστικός. Ας ασχοληθούμε δημιουργικά με τις προκλήσεις ΚΥΡΙΑΚΉ ΗΛΊΑ ΠΡΌΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΕΣΒΕΠ Η ΙΣΤΟΡΊΑ ΈΧΕΙ ΑΠΟΔΕΊΞΕΙ ΌΤΙ ΣΕ ΚΆΘΕ ΚΡΊΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΎΝΤΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΤΆΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΛΛΆΖΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΧΝΊΔΙ
18 ΑΡΘΡΟ Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις αρχές Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, για πρώτη φορά η Ελλάδα πέρασε στην πρώτη θέση στην απορρόφηση του ΕΣΠΑ σε όλη την Ε.Ε., αποτέλεσμα συνεχούς και συστηματικής εργασίας της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της άριστης συνεργασίας με την αρμόδια Ειδική Υπηρεσία και τον ΕΦΕΠΑΕ, τον Ενδιάμεσο Φορέα Προγραμμάτων Ανταγωνιστικότητας και Επιχειρηματικότητας, στον οποίο διατελώ πρόεδρος Δ.Σ. από τον Μάρτιο του 2021. Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω ότι κλάδοι όπως το λιανεμπόριο και η βιομηχανική παραγωγή βρίσκονται σε φάση συνεχούς αναπροσαρμογής τα τελευταία δέκα χρόνια λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία έχει επηρεάσει τόσο τις επιχειρήσεις, όσο και τα νοικοκυριά. Η ελληνική βιομηχανία, ωστόσο, προσπαθεί να παραμείνει ανταγωνιστική και εξωστρεφής, συνεισφέροντας στην εγχώρια οικονομία, ενώ και το λιανεμπόριο έχει έντονη συνεισφορά στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δυσκολιών, έρχεται να προστεθεί και η πρωτοφανής υγειονομική κρίση, πλήττοντας σημαντικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις θέσεις εργασίας και τα νοικοκυριά. Η ανεπάρκεια της ρευστότητας και οι ζημίες λόγω των μέτρων που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της έξαρσης της νόσου Covid-19, δημιούργησαν συνθήκες πρωτόγνωρες ακόμα και για υγιείς επιχειρήσεις, υπονομεύοντας τη βιωσιμότητά τους και προκαλώντας τη σοβαρή επιβράδυνση ολόκληρης της οικονομίας της χώρας. Θα ήθελα να αναφερθώ εν συντομία στο διαχειριστικό έργο του ΕΦΕΠΑΕ: Στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, ο ΕΦΕΠΑΕ, ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης δράσεων κρατικών ενισχύσεων, διαχειρίζεται: - 19 δράσεις του ΕΠΑνΕΚ, στις οποίες έχουν ενταχθεί 68.131 επιχειρήσεις με δημόσια δαπάνη 2,6 δισ. ευρώ - 53 δράσεις των ΠΕΠ, στις οποίες έχουν ενταχθεί 56.455 επιχειρήσεις με δημόσια δαπάνη 1 δισ. ευρώ - 1 δράση του Μεταφορικού Ισοδύναμου Επιχειρήσεων, στην οποία συμμετέχουν 20.441 επιχειρήσεις με αιτούμενη δημόσια δαπάνη 68 εκατ. ευρώ. Σημειώνω ότι οι ανωτέρω Δράσεις συγχρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ειδικότερα κατά την περίοδο της πανδημίας, ο ΕΦΕΠΑΕ, μέσω στοχευμένων δράσεων και έκτακτων μέτρων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και των 12 Περιφερειών, προσέφερε σημαντική στήριξη σε επιχειρήσεις μεταποίησης και λιανικού εμπορίου, προκειμένου να διατηρήσουν επάρκεια ρευστότητας, συνέχεια της οικονομικής τους δραστηριότητας και την ανταγωνιστική τους θέση στην αγορά. Διάφορες δράσεις, όπως Ε-Λιανικό, Εργαλειοθήκη Ανταγωνιστικότητας, Εργαλειοθήκη Επιχειρηματικότητας, Ψηφιακής Αναβάθμισης κ.ά. του ΕΠΑνΕΚ, αλλά και οι δράσεις Ενίσχυσης Επιχειρήσεων λόγω πανδημίας Covid των ΠΕΠ, ενίσχυσαν και συνεχίζουν να ενισχύουν 28.600 ενταγμένες επιχειρήσεις του κλάδου της μεταποίησης με δημόσια δαπάνη 508 εκατ. ευρώ και 12.300 επιχειρήσεις του κλάδου του λιανεμπορίου με δημόσια δαπάνη 642 εκατ. ευρώ και δράσεις που χρηματοδοτούνται από Εθνικούς Πόρους (Μεταφορικό Ισοδύναμο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής). Ενόψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου, ως πρόεδρος του ΕΦΕΠΑΕ επιδιώκω την αναβάθμιση των υπηρεσιών του φορέα, διευρύνοντας παράλληλα και το αντικείμενό του, λειτουργώντας πάντα με αξιοπιστία, συνέπεια και ακρίβεια και συμβάλλοντας στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας τόσο μικρομεσαίων, όσο και μεγάλων επιχειρήσεων. Σε φάση αναπροσαρμογής λιανεμπόριο και βιομηχανία ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΜΑΡΛΑΦΕΚΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΦΕΠΑΕ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΦΕΠΑΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
20 ΕΡΕΥΝΑ Είναι πια γεγονός πως οι ολοένα και αυξανόμενες ελλείψεις που παρατηρούνται σε πρώτες ύλες, τελικά προϊόντα και υπηρεσίες, δημιουργούν σοβαρές διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες και επηρεάζουν αρνητικά τις παγκόσμιες αγορές. Σε όρους εφοδιαστικής αλυσίδας και ειδικότερα εμπορευματικών μεταφορών, η συμφόρηση και ο συνωστισμός των πλοίων στα λιμάνια κλιμακώνεται, με τον αριθμό αυτών που παραμένουν στάσιμα έξω από τους σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων να αυξάνεται διαρκώς. Το Σχήμα 1 παρουσιάζει την κατάσταση των αποθεμάτων την τελευταία δεκαετία στην Ευρώπη. Όπως φαίνεται από το γράφημα, τα αποθέματα της Ευρώπης έχουν μετασχηματιστεί από πλεονασματικά σε ελλειμματικά τους τελευταίους 18 μήνες περίπου, και η τάση είναι αυξητική. Αυτό που είναι κρίσιμο και επηρεάζει άμεσα τις παγκόσμιες αγορές καθώς και την ομαλοποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού, είναι κατά πόσο οι παραπάνω διαταραχές αποτελούν προσωρινή απόρροια της πανδημίας ή εάν τελικά είμαστε αντιμέτωποι με μια κατάρρευση του παγκόσμιου παραγωγικού συστήματος. Οι ομοιότητες των σημερινών προβλημάτων στα κυκλώματα εφοδιασμού μοιάζουν σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό με τα χρηματοοικονομικά προβλήματα που βιώσαμε σε διεθνές επίπεδο το 2008, σύμφωνα με την Diane Coyle, καθηγήτρια Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Η υποτιθέμενη διαφοροποίηση στα εφοδιαστικά κανάλια που θα δημιουργούσε η απελευθέρωση της αγοράς, τελικά δεν δούλεψε προς όφελος της οικονομίας και των τελικών καταναλωτών. Την ίδια στιγμή, η διάσπαση των παγκόσμιων αλυσίδων παραγωγής σε πιο εξειδικευμένους κρίκους προκαλεί αναπάντεχες αλληλοσυσχετίσεις μεταξύ εφοδιαστικών αλυσίδων σε διαφορετικούς τομείς, όπως των λιπασμάτων και των τροφίμων ή των ημιαγωγών και των αυτοκινήτων. ΠΏΣ Η ΔΙΕΘΝΉΣ ΚΡΊΣΗ ΕΠΗΡΕΆΖΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ; Παρότι τα μηνύματα για τους ρυθμούς ανάπτυξης της Ελλάδας είναι ενθαρρυντικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν προμηθευτές από το εξωτερικό, δεν αντιμετωπίζουν δυσκολίες μόνο στη μεταφορά των προϊόντων αλλά και στην ανεπάρκειά τους, καθώς η παραγωγή τους προσκρούει σε εμπόδια. Το στοίχημα αυτή τη χρονική περίοδο π.χ. Black Friday, Cyber Monday, εορτές Χριστουγέννων κτλ., είναι πώς οι εταιρείες στην Ελλάδα (ειδικά όσες δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο) θα καταφέρουν να έχουν εγκαίρως προϊόντα σε απόθεμα και να παραδώσουν ποιοτικά και ορθά τις διαδικτυακές παραγγελίες. Το σίγουρο είναι πως η πίεση που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε Αμερική και Βρετανία, δεν χαρακτηρίζει την εγχώρια αγορά, με τις εταιρείες, σε έναν μεγάλο βαθμό, να έχουν ήδη οργανώσει τη στρατηγική τους, έχοντας είτε επαρκές απόθεμα για να καλύψουν την αναμενόμενη ζήτηση είτε έχοντας λύσει ώς έναν βαθμό το θέμα της μεταφοράς χρησιμοποιώντας πολυκαναλικούς τρόπους παράδοσης (home delivery, click ‘n’ collect, θυρίδες, PUDO points κτλ.) με πολλαπλά μέσα μεταφοράς (ιδιόκτητος στόλος οχημάτων, εταιρείες ταχυμεταφορών, ταξί, crowd sourcing κτλ). Υγειονομική κρίση και διαταραχές στο παγκόσμιο εμπόριο Δρ ΒΑΣΊΛΗΣ ΖΕΪΜΠΈΚΗΣ EΠΊΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΑΙΓΑΊΟΥ, ΠΡΌΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ LOGISTICS ΠΏΣ ΕΠΗΡΕΆΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΛΥΣΊΔΕΣ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΎ; ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΕΙΚΌΝΑ ΣΕ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ ΕΠΊΠΕΔΟ ΚΑΙ ΠΏΣ ΕΠΙΔΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΑΓΟΡΆ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ Σχήμα 1. Τα αποθέματα στην Ευρώπη έχουν μετασχηματιστεί από πλεονασματικά σε ελλειμματικά (Οι θετικές τιμές στο γράφημα αντικατοπτρίζουν έλλειμμα σε σχέση με τις αρνητικές τιμές) (Πηγή: Bloomberg Economics)
direction.grRkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=