RETAILTODAY SPECIAL EDITION – ΜΕΛΙ: ΥΓΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ

4 Special Edition ΑΓΟΡΑ ΜΕΛΙΟΥ Με αναφορές σε αιγυπτιακούς πα- πύρους 3.500 χρόνια πριν, καθώς και στην αρχαία ελληνική μυθολογία ως η τροφή που μεγάλωσε τον Δία, αλλά και στις θεωρίες του Αριστο- τέλη περί μακροβιότητας και στις θεραπείες δεκάδων ασθενειών του Ιπποκράτη , το μέλι πρωταγωνιστεί ως μια τροφή που όμοιά της δύσκο- λα θα βρεθεί στο τραπέζι μας, ακόμη και σήμερα. Ένα θαύμα της φύσης Μια απόλυτα φυσική τροφή, που όμως χρειάζεται και την ανθρώπι- νη φροντίδα, το μέλι αποτελεί ένα «σύμμαχο» για την εύρυθμη λει- τουργία του οργανισμού μας. Πώς όμως δημιουργείται το μέλι; Οι μέλισσες συλλέγουν το νέκταρ, ενώ ένζυμα στο σάλιο τους δια- σπούν τη σακχαρόζη σε γλυκόζη και φρουκτόζη, οι οποίες αποθηκεύο- νται στις κηρήθρες, για να θρέψουν την κυψέλη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στην κηρήθρα, η περίσσεια νερού εξατμίζεται μέσω του στα- θερού αερισμού από τα φτερά των μελισσών. Το παχύ κολλώδες υγρό είναι αυτό που ξέρουμε ως μέλι. Τα είδη μελιού Στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής προέρ- χεται από το πεύκο (55-60%), ενώ σημαντική είναι και η παραγωγή με- λιού ελάτης (5-10%) και βελανιδιάς. Μια σχετικά μικρή παραγωγή μελιού είναι από άνθη φυτών, όπως είναι της ερείκης, της καστανιάς, του θυ- μαριού, της αγριορίγανης, της αγρι- ολεβάντας, του φασκόμηλου, της φλαμουριάς, της ψευδοακακίας κ.ά. Το μέλι που κυκλοφορεί στην αγορά διακρίνεται σε ανθόμελο, που παρά- γεται από το νέκταρ των λουλουδιών (θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβα- κιού, ηλίανθου, ερείκης, ακακίας, μηλιάς, κερασιάς, λεμονιάς κ.ά.). και σε μέλι από μελιτώματα, που πα- ράγεται από εκκρίματα κοκκοειδών (εντόμων) που απομυζούν φυτά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το μέλι του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών. Στη χώρα μας παράγεται υψηλής ποιότητας μέλι και συχνά ανώτερης γεύσης από το εισαγόμενο. Αυτό συνήθως συμβαίνει λόγω των χαμη- λότερων ποσοστών υγρασίας που συναντά κανείς στο εγχώριο μέλι, αλλά και εξαιτίας της σχεδόν μηδα- μινής επεξεργασίας και τυποποίη- σης από τους Έλληνες παραγωγούς, σε αντίθεση με το εισαγόμενο μέλι, που είναι προϊόν τυποποίησης και προχωρημένης επεξεργασίας (αφαί- ρεση γύρης, υπερβολικό ζέσταμα, χαρμάνια για να μην κρυσταλλώνει, αλλαγή χρώματος κ.ά.) Δεν νοθεύεται εύκολα - δεν χαλάει Έχοντας τη σπάνια ιδιότητα να μη νοθεύεται εύκολα, καθώς αναμι- γνύεται δύσκολα με νερό, γλυκόζη ή άλλη γλυκαντική ουσία, το μέλι δια- κρίνεται όχι μόνο για τη γεύση αλλά και για το κεχριμπαρένιο χρώμα του. Με χρωματισμούς που ποικίλλουν, μπορεί να είναι σκουρόχρωμο και άρα πλούσιο σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο κ.λπ. ) και με υψηλή θρεπτική αξία ή ανοιχτόχρωμο με φίνο άρωμα και εξαιρετική γεύση. Στα θετικά του προσμετράται και η μακρά διάρκεια ζωής, καθώς πρό- κειται για μια τροφή που δεν χαλά, ακόμη και μετά από αρκετό καιρό. Ένα κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι χαλασμένο ούτε και νοθευμένο. Αντίθετα, η κρυστάλλωση είναι φυ- σικό φαινόμενο λόγω της χημικής του σύνθεσης και πιο συγκεκριμένα της συγκέντρωσης της γλυκόζης και του νερού, της σχέσης φρουκτόζης/ γλυκόζης, της περιεκτικότητας του δείγματος σε γύρη, της παρουσίας μελιξιτόλης και διαφόρων άλλων παραγόντων που, όμως, δεν επηρε- άζουν τις θρεπτικές του ιδιότητες. Μέλι ή ζάχαρη: Τι απαντούν οι ειδικοί Παρά την κοινά αποδεκτή πεποίθη- ση πως το μέλι παχαίνει, δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση πως περιλαμ- βάνεται σχεδόν σε όλες τις δίαιτες που προτείνουν επαγγελματίες δι- αιτολόγοι. Η βασικότερη διαφορά μεταξύ των δύο είναι πως το μέλι είναι ένα φυσικό βιολογικό προϊόν κατευθείαν από τη φύση, που δεν επιδέχεται καμία επεξεργασία, σε αντίθεση με τη ζάχαρη, που είναι ένα βιομηχανοποιημένο προϊόν, αποτέλεσμα χημικής επεξεργασίας. Το μέλι περιέχει περίπου 180 διαφο- ρετικές ουσίες, οι περισσότερες από τις οποίες θρεπτικά ωφέλιμες. Μπο- ρούμε να αναφέρουμε κάπου στα 18 οργανικά οξέα, αμινοξέα, πεπτίδια και άλλες αζωτούχες ενώσεις, βιτα- μίνες του συμπλέγματος Β, C, D, E, φυσικές αρωματικές ουσίες, ένζυμα, πρεβιοτικές ίνες κ.ά. Ωστόσο, ως προς τη θερμιδική τους αξία, αρκεί να αναλογιστούμε πως οι θερμίδες της ζάχαρης είναι 383 ανά 100 γραμμάρια, ενώ του μελιού 304 ανά 100 γραμμάρια. Με την πρώτη ματιά φαίνεται πως υπάρχει σημαντική θερμιδική διαφορά, με το μέλι να υπερτερεί, όμως ο συνήθης τρόπος σερβιρίσματος (κουταλάκι γλυκού) μειώνει το θερμιδικό τελικό αποτέλεσμα. Έτσι, ένα κουταλάκι γλυκού ζάχαρη αντιστοιχεί σε περί- που 4-5 γρ. (15-19 θερμίδες), ενώ ένα κουταλάκι γλυκού μέλι αντιστοιχεί σε περίπου 7 γρ. (21 θερμίδες). Και ενώ η θερμιδική διαφορά δεν είναι τελικά τόσο σημαντική, ωστόσο οι ευεργετικές ιδιότητες του με- λιού είναι εκείνες που το καθιστούν τον απόλυτο πρωταγωνιστή σε μια ΜΈΛΙ Ένα superfood με ιστορία αιώνων Πολύτιμη υπερτροφή αλλά μαζί και φάρμακο, το μέλι έχει ιστορία που χάνεται στο χρόνο. Από τη Λιλή Καρακώστα