#4 ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2023 [ HEALTHYTODAY ] 49 που κρύβεται εύκολα, απουσία μυρωδιάς καπνού και κατάλοιπων καπνού στα δόντια, το δέρμα και τα νύχια, τεχνολογία), καθιστά την ανάγκη να διευκρινισθούν οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τη χρήση τους επιτακτική. Πόσο επικίνδυνο είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο; Στην πραγματικότητα, για ένα τόσο καινούριο προϊόν, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, δεν είναι δυνατόν να διευκρινισθούν με ακρίβεια οι κίνδυνοι από τη χρήση του. Σίγουρα, όμως, το γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις βλαβερών ουσιών στον «ατμό» είναι χαμηλότερες από ότι στο παραδοσιακό τσιγάρο, δεν καθιστά τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ασφαλή. Οι προσπάθειες μελέτης και καταγραφής των συνεπειών τους στην υγεία παρουσιάζουν πολλούς περιορισμούς, όχι μόνο λόγω της σχετικά πρόσφατης διάδοσης του «ατμίσματος», αλλά και λόγω της τεράστιας ποικιλίας σε συσκευές, θερμοκρασία ατμίσματος, χημική σύσταση διαλυμάτων, πρόσθετα αρώματα και μέγεθος των σωματιδίων, που οι συσκευές αυτές παράγουν. Αν στο τοπίο αυτό προστεθεί και η δυνατότητα παρασκευής του διαλύματος από τον ίδιο το χρήστη, όπως συχνά συμβαίνει, η δυνατότητα μελέτης των ενδεχόμενων συνεπειών εκμηδενίζεται. Συγκεκριμένα: Η λειτουργία των συσκευών αυτών περιλαμβάνει τη θέρμανση του διαλύματος σε συγκεκριμένη θερμοκρασία, πέραν της οποίας το διάλυμα ατμοποιείται. Κατά τη διαδικασία αυτή, πολλές από τις περιεχόμενες ουσίες μεταβάλλουν τη χημική τους σύσταση υπό την επίδραση της θερμότητας και, ανάλογα με το μέγεθος των μικροσωματιδίων που προκύπτουν, η εναπόθεση γίνεται σε διαφορετικά σημεία του αναπνευστικού συστήματος. Η βασική χημική σύνθεση του διαλύματος περιλαμβάνει νερό, και γλυκερόλη, προπυλενογλυκόλη ή και εθυλενογλυκόλη κάποιες φορές. Οι ουσίες αυτές, όταν θερμανθούν, αποδομούνται προς προπυλενοξείδιο και ακρολένιο και αναλόγως της ισχύος της συσκευής προς ακεταλδεΰδη και φορμαλδεΰδη, όλα γνωστά καρκινογόνα. Το διάλυμα περιέχει, επίσης, νικοτίνη σε ποικίλες συγκεντρώσεις και διάφορα χημικά πρόσθετα, που προσδίδουν άρωμα. Τα αρώματα καθιστούν το ηλεκτρονικό κάπνισμα ελκυστικό, κυρίως σε άτομα που δεν ήταν ως τώρα καπνιστές. Να σημειωθεί εδώ ότι, αν μια αρωματική ουσία είναι ασφαλής για βρώση, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ασφαλής και για θέρμανση και στη συνέχεια εισπνοή. Το άρωμα της μέντας, όπως και αυτό της κανέλας, του βουτύρου (στη μορφή της χημικής ουσίας διακετύλης), της σοκολάτας (2,5 διμεθυλπυραζίνη), του κερασιού (βενζαλδεΰδη) και πληθώρα άλλων πρόσθετων χημικών αρωματικών ουσιών, είναι τοξικά για το αναπνευστικό, επάγοντας το οξειδωτικό στρες και φλεγμονή των βρόγχων, διεγείροντας την παραγωγή βλέννας, τη βρογχική υπεραντιδραστικότητα και την εμφυσηματικού τύπου καταστροφή των ιστών, όπως δείχνουν μελέτες σε πειραματικά μοντέλα. Βαρέα μέταλλα, όπως το χρώμιο, το νικέλιο, το αρσενικό, ο κασσίτερος και ο μόλυβδος έχουν εντοπισθεί και κάποιες φορές μετρηθεί σε 2-100πλάσια συγκέντρωση από αυτή του καπνού του τσιγάρου και μπορούν, λόγω μεγέθους, να εισέλθουν στην κυκλοφορία και να εναποτεθούν σε ευγενή όργανα, όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά, ο μυελός των οστών και φυσικά οι πνεύμονες. Καρκινογόνα, όπως οι νιτροζαμίνες, η ακεταλδεΰδη, η φορμαλδεΰδη και διάφοροι πτητικοί υδρογονάνθρακες, έχουν επίσης εντοπισθεί. Το άτμισμα σκοτώνει Το 2019, αναφέρθηκαν στις ΗΠΑ πάνω από 2.000 περιστατικά οξείας πνευμονικής βλάβης που συσχετίσθηκαν με την ανάμιξη τετραϋδροκαναβινόλης ή βιταμίνης Ε στο διάλυμα του ατμίσματος. Η κατάσταση αυτή αναγνωρίζεται πλέον ως ξεχωριστή οντότητα με το όνομα «EVALI» (E-cigarette or vaping associated lung injury) και είχε προκαλέσει τότε αρκετούς θανάτους, νέων κυρίως ανθρώπων, και αρκετές νοσηλείες σε ΜΕΘ. Επιπλέον, το ηλεκτρονικό κάπνισμα έχει συνδεθεί με πρόκληση οξείας ηωσινοφιλικής πνευμονίας. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που οι χρήστες αναφέρουν είναι: õ ταχυπαλμία και αϋπνία λόγω της νικοτίνης, õ του στόματος και του λαιμού, õ ξηρός βήχας, õ συριγμός, õ σφίξιμο στο στήθος, õ δύσπνοια. õ Επιπλέον, η χρήση τους μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχοντα αναπνευστικά προβλήματα, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. õ Πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει αυξημένη προδιάθεση για αναπνευστικές λοιμώξεις, όπως η πνευμονία, ενώ όταν το διάλυμα περιέχει νικοτίνη, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος παραμένει αυξημένος, όπως και στο παραδοσιακό τσιγάρο. õ Τη βλάβη στο βρογχικό βλεννογόνο επιτείνουν τα μικροσωματίδια που παράγονται κατά την ατμοποίηση, τα οποία, ανάλογα με το μέγεθός τους, φθάνουν σε άλλοτε άλλο σημείο του αναπνευστικού συστήματος ή περνούν και στην κυκλοφορία του αίματος. Στον εκτενή έλεγχο διαλυμάτων και συσκευών, που έχουν αναλυθεί από την επιστημονική κοινότητα τα τελευταία χρόνια, δεν έχει εντοπισθεί κανένα σύστημα ατμοποίησης χωρίς τοξική δράση. Προσοχή στους νέους! Μεγάλη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα κερδίζουν συνεχώς έδαφος μεταξύ των εφήβων και των νέων, με τη λογική ότι είναι ασφαλή και κοινωνικά αποδεκτά. Στην πραγματικότητα, η νικοτίνη είναι επικίνδυνη για τον αναπτυσσόμενο εφηβικό εγκέφαλο. Είναι διαπιστωμένο ότι στους εφήβους η νικοτίνη προκαλεί μεγαλύτερο βαθμό εθισμού, μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής και συνδέεται με μαθησιακές δυσκολίες. Παράλληλα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο ανοίγει το δρόμο στον κόσμο του κανονικού καπνίσματος, όπως προκύπτει από τις μελέτες. Πρόσφατη ανασκόπηση που αφορούσε περίπου 18.000 άτομα μεταξύ 14 και 30 ετών, επεσήμανε ότι ο κίνδυνος να καπνίσουν συμβατικό τσιγάρο όσοι είχαν χρησιμοποιήσει ήδη το ηλεκτρονικό ήταν 31%, σε σύγκριση με ποσοστό 8% αυτών που δεν είχαν ποτέ «ατμίσει». Προσοχή! Ατμός ή κίνδυνος; Ο «ατμός» του ηλεκτρονικού τσιγάρου, λοιπόν, καθόλου ατμός δεν είναι. Είναι ένα εν πολλοίς άγνωστο χημικό παρασκεύασμα με βεβαιωμένη τοξική δράση και αδιευκρίνιστες, προς το παρόν, μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ο πνεύμονας είναι ένα ευγενές όργανο σε πολύ στενή επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον και καθημερινά υφίσταται τις συνέπειες του αέρα που αναπνέουμε. Είναι επιλογή μας να εξασφαλίσουμε μια αναπνοή όσο πιο «καθαρή» γίνεται!
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=