ΟΙ ΙΣΧΥΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2019

ΕΡΕΥΝΑ 44 Η ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Οι ελληνικές εξαγωγές έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά το 2009, ωστόσο χρειά - ζεται εντατικοποίηση των προσπαθειών από την πολιτεία και τις ίδιες τις επιχει - ρήσεις, για να αξιοποιηθεί η σημαντική μείωση του κόστους εργασίας που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια του προ - γράμματος προσαρμογής και να αυξήσει η χώρα περαιτέρω το μερίδιο αγοράς της στο διεθνές εμπόριο. Επιπλέον, η μεγέθυνση των ελληνικών επιχειρήσεων θα συμβάλει σημαντικά στην αύξηση της εξωστρέφειας της οικονομίας. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της μελέτης που ολοκληρώθηκε πρόσφατα για το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ) από την ΕΥ Ελλάδος. Παρά τη σημαντική μείωση του κόστους εργασίας κατά την τελευταία δεκαετία, η βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων της χώρας μας δεν ήταν η αναμενόμενη, καθώς η παραγωγικότητα ανά εργαζό - μενο μειώθηκε σημαντικά σε απόλυτους αριθμούς, αλλά και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, οι ελ - ληνικές εξαγωγές παραμένουν σχετικά μειωμένου τεχνολογικού περιεχομένου και χαμηλής προστιθέμενης αξίας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να υστερεί ως προς τη συμμετοχή της στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Αυτό οφείλεται σε με - γάλο βαθμό στα χαμηλά επίπεδα επεν - δύσεων σε Έρευνα & Ανάπτυξη (R&D), αλλά και στις περιορισμένες άμεσες ξένες επενδύσεις που θα συνέβαλλαν καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού εξοπλισμού και στη με - ταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη, το θεσμικό πλαίσιο, τα γραφειοκρατικά εμπόδια, το ασταθές μακροοικονομικό περιβάλλον, το φορολογικό καθεστώς, οι αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού συ - στήματος και οι δυσκολίες σε σχέση με την επίλυση των συμβατικών διαφορών, δυσχεραίνουν περαιτέρω την ενίσχυση της εξωστρέφειας. Ακτινογραφία των ελληνικών εξαγω - γών: βασικοί προορισμοί και προϊό - ντα με συγκριτικό πλεονέκτημα Η μελέτη περιλαμβάνει μια αναλυτική χαρτογράφηση των ελληνικών εξαγωγών κατά τα τελευταία χρόνια. Ενώ οι ευρω - παϊκές χώρες απορροφούν σήμερα πε - ρίπου το 63% των ελληνικών εξαγωγών, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τις χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Δεκα - πέντε χώρες συνεισφέρουν το 70% της αξίας των εξαγωγών. Από αυτές: • Ιταλία, Γερμανία, Κύπρος και ΗΠΑ έχουν υψηλή συνεισφορά στη συνο - λική αξία των εξαγωγών και αύξηση κατά την τελευταία πενταετία. • Τουρκία και Βουλγαρία έχουν υψηλή συνεισφορά στη συνολική αξία των εξαγωγών, ωστόσο παρατηρείται μεί - ωση την τελευταία πενταετία. • Λίβανος, Ρουμανία, Σαουδική Αραβία, Γαλλία και Ολλανδία έχουν μέτρια συ - νεισφορά και αξιοσημείωτη βελτίωση, με σημαντικές προοπτικές. Η μελέτη καταγράφει, επίσης, τους κλά - δους της ελληνικής οικονομίας με τις ισχυρότερες εξαγωγικές επιδόσεις, με κορυφαίους μεταξύ αυτών τα ορυκτά, τα μέταλλα, τα τρόφιμα, τα χημικά και τα συναφή προϊόντα, τα μηχανήματα, τα φυτικά και τα ζωικά προϊόντα. Αξιο - ποιώντας μια σειρά από οικονομικούς δείκτες, η μελέτη επιχειρεί να εντοπίσει τους κλάδους και τα επιμέρους προϊόντα που παρουσιάζουν συγκριτικό πλεονέ - κτημα και, κατ’ επέκταση, ουσιαστικές προοπτικές ενίσχυσης των εξαγωγών. Μεταξύ των 12 κατηγοριών που παρου - σιάζουν σημαντικό συγκριτικό πλεονέ - κτημα, ξεχωρίζουν τέσσερις δυναμικές κατηγορίες, οι οποίες κατάφεραν να αυξήσουν το συγκριτικό τους πλεονέκτη - μα και το μερίδιο αγοράς τους κατά την τελευταία δεκαετία (2008-2017): • Ρητίνες φυτών και φυτικά εκχυλίσματα • Λίπη και λάδια φυτικής και ζωικής παραγωγής • Αλάτι, θείο, πέτρες, γύψος, ασβέστης και τσιμέντο • Αλουμίνιο. Σημαντικά εμπόδια για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις Η μελέτη καταγράφει τα βασικά εσωτερικά και εξωτερικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να επεκταθούν σε ξένες αγορές. Τα εσωτερικά εμπόδια, που πηγάζουν από τις αδυναμίες των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στις διεθνείς εξελίξεις και στις δυναμικές του διασυνοριακού εμπορίου, περιλαμβάνουν: • Χαμηλές τιμές ανταγωνισμού • Έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού και έλλειψη εσωτερικών δομών • Πρόβλημα ρευστότητας της επιχεί - ρησης • Έλλειψη οργάνωσης / εσωτερικών διαδικασιών • Έλλειψη τεχνογνωσίας-πληροφόρησης • Αδυναμία επικοινωνίας σε ξένη γλώσσα • Δυσκολία στην απόκτηση πιστοποί - ησης • Ελλείψεις logistics-εφοδιαστικής αλυ - σίδας. Αντίστοιχα, τα εξωτερικά εμπόδια που θέτει η σύγχρονη εγχώρια ή διεθνής οικονομία περιλαμβάνουν: • Γραφειοκρατία στην Ελλάδα • Υψηλή φορολογία • Αρνητική εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό • Πολιτική και οικονομική αστάθεια • Γραφειοκρατία στη χώρα εξαγωγής • Προβλήματα χρηματοδότησης και ασφάλισης εξαγωγών • Δυσκολία συνεννόησης με τους αρμό - διους κρατικούς φορείς • Έλλειψη υποστήριξης από τα επιμε - λητήρια • Προβλήματα με τους τοπικούς συ - νεργάτες • Πιστοποίηση προϊόντος • Μειωμένη ζήτηση για το προϊόν. Τα εμπόδια αυτά μπορούν να ποσοτικο - ποιηθούν σε ένα ισοδύναμο κόστος, που αντιστοιχεί στις χρονικές καθυστερήσεις, από τη στιγμή που ένα προϊόν είναι έτοιμο έως ότου αυτό εξέλθει από τα τελωνεία, σε αριθμό ημερών. Παρότι η Ελλάδα έχει σημειώσει αξιόλογη πρόοδο όσον αφορά την ταχύτητα με την οποία τα εγχώρια προϊόντα διοχετεύονται προς τις διεθνείς αγορές, βελτιώνοντας τις επιδόσεις της από 20 σε 15 ημέρες μεταξύ 2005 και 2014, υπάρχουν σημα - ντικά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης. Εκτιμάται ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθ - μίσεις που θα επέτρεπαν στην Ελλάδα να φτάσει το μέσο επίπεδο ΕΕ / ΟΟΣΑ ως