ΟΙ ΙΣΧΥΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2019

ΕΡΕΥΝΑ 46 Ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για τις ελληνικές ΜμΕ Ανεξάρτητα από την υλοποίηση των ανωτέρω προτάσεων, κλειδί για την ενίσχυση των εξαγωγών παραμένει η ανάγκη μεγέθυνσης (scale up) των ελλη - νικών επιχειρήσεων. Ο κατακερματισμός της παραγωγικής βάσης και η μέχρι σήμερα αδυναμία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να αποκτήσουν την κρίσιμη μάζα ή να προχωρήσουν σε συ - νεργασίες, συμπράξεις ή συγχωνεύσεις, παραμένει η βασική αιτία της έλλειψης εξωστρέφειας. Σήμερα, οι μικρομεσαίες (ΜμΕ) ελληνι - κές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 99,9% του συνολικού αριθμού των επι - χειρήσεων. Από αυτές, το 96,9% είναι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες βρί - σκονται στο 40% της παραγωγικότητας του μέσου όρου (Μ.Ο.) των ευρωπαϊκών (σε όρους φαινόμενης παραγωγικότη - τας ανά εργαζόμενο), ενώ οι μεσαίες βρίσκονται στο 75% του ευρωπαϊκού Μ.Ο. Δεν είναι, συνεπώς, τυχαίο ότι οι ελληνικές εξαγωγές στηρίζονται σε λίγες μεγάλες επιχειρήσεις: 273 επιχειρήσεις πραγματοποιούν το 50% των εξαγωγών, ενώ οι πέντε μεγαλύτερες εξ αυτών κα - λύπτουν το 25,9% των εξαγωγών. Η επίτευξη μεγαλύτερων μεγεθών για τις ελληνικές επιχειρήσεις θα ενισχύσει την παραγωγικότητά τους μέσα από οικονομίες κλίμακας, θα τους επιτρέψει να επενδύσουν στην έρευνα και την τεχνολογία και να προσελκύσουν εξει - δικευμένο προσωπικό, ενώ θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική τους θέση. Το scale up θα δημιουργήσει μια θετική αμφίδρομη σχέση μεταξύ μεγέθους και εξωστρέφειας. Αναφερόμενος στα αποτελέσματα της έρευνας που εκπόνησε το ΕΒΕΑ σε συ - νεργασία με την EY για την πορεία και τις προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών, αλλά και για τη μεγάλη πρόκληση που λέγεται ανάπτυξη και εξωστρέφεια των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Κωνσταντί - νος Μίχαλος, επεσήμανε μεταξύ άλλων: προς τις ημέρες εξαγωγών, θα μπορού - σαν να οδηγήσουν σε αύξηση των εξα - γωγών κατά 33%, που θα ισοδυναμούσε σε ενίσχυση του ΑΕΠ κατά 3-5%. Συμπεράσματα και προτάσεις Αντλώντας και από τα ευρήματα προ - ηγούμενων ερευνών της ΕΥ, η μελέτη καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις για μέτρα και δράσεις που μπορούν να δώσουν στην Ελλάδα την απαραίτητη ώθηση, για να βελτιώσει τις εξαγωγικές της επιδόσεις. Οι προτάσεις απευθύνο - νται τόσο στην πολιτεία, όσο και στις ίδιες τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν και την τελική ευθύνη για τη βελτίωση των σημερινών επιδόσεων. Προτάσεις προς την πολιτεία: • Δημιουργία ενός απλού και σταθερού φορολογικού συστήματος • Φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση των εξαγωγικών επιχειρήσεων και τις επανεπενδύσεις • Προστασία πνευματικών δικαιωμάτων • Ταχύτερη διεκπεραίωση των νομικών εκκρεμοτήτων • Χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις • Δημιουργία εθνικής εμπορικής ταυτό - τητας (brand) • Δημιουργία εθνικής στρατηγικής για τις εξαγωγές • Συγκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων που αφορούν τις εξαγωγές σε έναν φορέα με συντονιστικό ρόλο (One stop shop) • Δημιουργία βιομηχανικών περιοχών και clusters • Ενίσχυση των υποστηρικτικών υπηρεσι - ών - εμπορικοί ακόλουθοι - σύνδεσμοι και επιμελητήρια. Προτάσεις προς τις επιχειρήσεις: • Μεγέθυνση για την επίτευξη οικονομι - ών κλίμακας • Επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής • Οι εξαγωγές θα πρέπει να είναι μα - κροπρόθεσμος στόχος • Συνεργασίες και συμμετοχή στις διε - θνείς αλυσίδες αξίας • Εστίαση στις εξαγωγές με υψηλό τε - χνολογικό περιεχόμενο • Επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και κεφαλαιουχικό εξοπλισμό • Απομάκρυνση από το οικογενειακό μοντέλο διοίκησης • Προσαρμογή στις ανάγκες της κάθε αγοράς και διείσδυση σε νέες • Στελέχωση με εξειδικευμένο προσω - πικό και εκπαίδευση του υφιστάμενου. «Η ενίσχυση της εξωστρέφειας αποτελεί βασική στρατηγική επιλογή, στο πλαίσιο του στόχου για αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας, για τη διαμόρφωση συνθηκών ταχύτε - ρης και διατηρήσιμης ανάπτυξης, μετά την κρίση. Τα τελευταία χρόνια, μέσα σε ένα αντίξοο οικονομικό περιβάλλον, έχουμε δει τις εξαγωγές προϊόντων να αυξάνονται σταθερά. Θα έλεγε κανείς ότι η εξωστρέφεια λειτούργησε για πολ - λές ελληνικές επιχειρήσεις ως αντίδοτο απέναντι στις συνέπειες της ύφεσης, κυρίως απέναντι στην κάθετη πτώση της εγχώριας ζήτησης. Ωστόσο, για την επίτευξη των στόχων εξωστρέφειας της χώρας, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς. Υπάρχουν ακόμη σημαντικές διαρθρωτικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Στη μελέτη που παρουσιάζουμε, περι - λαμβάνονται συγκεκριμένες προτάσεις προς την πολιτεία, για την απομάκρυνση των εξωτερικών εμποδίων που αντιμετω - πίζουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, για τη βελτίωση των υποστηρικτικών υπηρεσιών και την παροχή στοχευμένων κινήτρων. Περιλαμβάνονται, επίσης, προτάσεις προς τις ίδιες τις επιχειρήσεις, οι οποίες, προκειμένου να κερδίσουν το στοίχημα της εξωστρέφειας, οφείλουν να διαμορ - φώσουν μια νέα κουλτούρα. Να θέσουν νέες προτεραιότητες, να εστιάσουν και να επενδύσουν στην παραγωγή εξα - γώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών, με υψηλότερη προστιθέμενη αξία. Οι ελληνικές επιχειρήσεις μέσα στην καρδιά της κρίσης έδειξαν ότι έχουν ικανότητες και επιμονή. Έδειξαν ότι μπορούν να αξιοποιήσουν κάθε θετική παρέμβαση, κάθε μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση, ώστε να ενισχύσουν τη θέ - ση τους στις διεθνείς αγορές. Τώρα, θα πρέπει να διαμορφωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να μπορέσουν να κάνουν το μεγάλο άλμα μπροστά. Η έρευνα που παρουσιάζουμε, φιλοδοξεί να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια με τα ευρήματα και τα συμπεράσματά της. Ελπίζουμε ότι θα ληφθούν υπόψη και θα αξιοποιηθούν κατάλληλα». ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ • Στο 0,18% του παγκόσμιου εμπορίου οι ελληνικές εξαγωγές • Μείωση του κόστους εργασίας αλλά και υποχώρηση της παραγωγικότητας • Χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο και μειωμένη συμμετοχή στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας • Θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο, μακροοικονομικό περιβάλλον, δυσχερής πρόσβαση σε χρηματοδότηση και γραφειοκρατία, βασικά εμπόδια για τις εξαγωγές • Δεκαπέντε χώρες συνεισφέρουν το 70% της αξίας των εξαγωγών • 273 επιχειρήσεις πραγματοποιούν το 50% των εξαγωγών, ενώ οι πέντε μεγα - λύτερες εξ αυτών καλύπτουν το 25,9% των εξαγωγών