pr agencies BUSINESS COMMUNICATION SERIES 2022 PAPALIOS MEDIA GROUP IKE
ΤΙΜΗ ΤΟΜΟΥ: 200€ (περιλαμβάνεται ΦΠΑ) ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Ιωάννα Μακαρίου 210 7712400 εσωτ. 228, info@direction.gr ΗΕΚΔΟΣΗ-ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
3 BCS PR AGENCIES BUSINESS COMMUNICATION SERIES #PR AGENCIES ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022 Διανέμεται μαζί με το adbusiness ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Βαγγέλης Παπαλιός ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Λίνα Τσαγκαράκη-Ξένου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Δημήτρης Τσουκαλάς (tsoukalas@direction.gr) ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Σόνια Χαϊμαντά BUSINESS DEVELOPMENT MANAGER Κωνσταντίνος Παπαλιός (kpapalios@direction.gr) ADVERTISING BUSINESS UNITMANAGER Αγάθη Ζορμπά (zorba@direction.gr) MARKETING EXECUTIVE Μαρία Τσώνου (tsonou@direction.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Παναγιώτα Γεωργιάδη (georgiadi@direction.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ιωάννα Μακαρίου (makariou@direction.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Βασίλης Θυμιανός ART DIRECTOR Χρήστος Κ. Πουλάκης ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Πηνελόπη Χατζηδημητρίου Μικράς Ασίας 43 | 152 33 | Χαλάνδρι T: 210.77.12.400 | F: 210.77.85.097 e-mail: info@direction.gr www.direction.gr Ολιστική επικοινωνία, ολοκληρωμένη στήριξη Όλο και πιο σύνθετος και απαιτητικός γίνεται ο ρόλος των εταιρειών Δημοσίων Σχέσεων, οι οποίες καλούνται συνεχώς τα τελευταία χρόνια να διευρύνουν το πεδίο των δραστηριοτήτων τους, προκειμένου να καλύψουν τις νέες ανάγκες των πελατών σε τομείς όπως η διαχείριση κρίσεων, η βιώσιμη ανάπτυξη και η ψηφιακή παρουσία. Τα χρόνια της πανδημίας, η ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών, η νέα φιλοσοφία της γενιάς Ζ αλλά και η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των πολιτών/καταναλωτών για περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα, έχουν αλλάξει άρδην τα δεδομένα και έχουν δημιουργήσει καινούργιες απαιτήσεις και στο χώρο του PR. Στη νέα ειδική έκδοση της σειράς Business Communications για την ελληνικά αγορά Δημοσίων Σχέσεων, που κρατάτε στα χέρια σας, δίνουμε για άλλη μία χρονιά τη δυνατότητα στις εταιρείες του χώρου να παρουσιάσουν τη δική τους θέση και φιλοσοφία σε αυτό το νέο περιβάλλον, τον τρόπο που ανταποκρίνονται στα νέα ζητούμενα αλλά και τα στοιχεία στα οποία εξειδικεύεται η καθεμία. Παράλληλα, συζητώντας με τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του τομέα Δημοσίων Σχέσεων της ΕΔΕΕ, αναλύουμε το σύνολο των θεμάτων που απασχολούν τη δεδομένη στιγμή -και όχι μόνο- τον κλάδο. Μέσα από τα πλούσια insights που κατατίθενται στις επόμενες σελίδες, θεωρώ πως προκύπτει μια εικόνα αυξημένων μεν απαιτήσεων αλλά και ενισχυμένων δεξιοτήτων για το χώρο των Δημοσίων Σχέσεων, που έχουν ενδυναμώσει κατά πολύ το «οπλοστάσιό» τους και μπορούν να προσφέρουν ολοκληρωμένη στήριξη στους πελάτες τους. Το ευχάριστο είναι πως οι δυσκολίες που κατεγράφησαν τα τελευταία χρόνια αλλά και οι προκλήσεις που βιώνουμε σήμερα, έχουν αντιμετωπιστεί από την αγορά PR όχι σαν δυσεπίλυτο πρόβλημα αλλά ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για επανεκκίνηση και διαφοροποίηση. u ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΜΕΑ PR - EΔΕΕ..........................04 u AIA RELATE .......................................................... 10 u CONCEPT.............................................................. 12 u GRAVITY THE NEWTONS......................................14 u HILL+KNOWLTON STRATEGIES............................16 u IN-TOUCH COMMUNICATION...............................20 u PALLADIAN .......................................................... 22 u PITCH PR . ............................................................ 24 u PR BIZZ ................................................................ 26 u RED COMMUNICATIONS ......................................28 u SOCIALDOO. ......................................................... 30 u TOUCHPOINT STRATEGIES...................................32 PAPALIOS MEDIA GROUP IKE
4 Τις τάσεις και τις προκλήσεις που καταγράφονται στο χώρο του PR παρουσιάζουν τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του τομέα Δημοσίων Σχέσεων της ΕΔΕΕ, που επισημαίνουν πως είναι στο χέρι της αγοράς να καταστήσει τα σχετικά budgets αδιαπραγμάτευτα και ανελαστικά, όπως θα έπρεπε να «επιβάλλει» η δαρβινική εξέλιξη του κλάδου. Γράφει η Σόνια Χαϊμαντά Ένα στρογγυλό τραπέζι με το μενού «εφ’ όλης της ύλης» και ομοτράπεζους τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του τομέα PR της ΕΔΕΕ, έχει πάντα ενδιαφέρον καθώς -πέραν των ειδήσεων που ενδεχομένως να «βγάζει»- αποτυπώνει με σαφήνεια μια σφαιρική αλλά και εστιασμένη στα… σημεία εικόνα του κλάδου των Δημοσίων Σχέσεων, καταγράφει grosso modo τις προκλήσεις και τα φυσικά εμπόδια της ελληνικής αγοράς και σίγουρα αποπνέει έναν άνεμο ενθάρρυνσης για τα στελέχη της Επικοινωνίας σε μια κρίσιμη περίοδο για την οικονομία αλλά και τον κόσμο. Στο αφιέρωμα για τον κλάδο, μιλούν ο Δημήτρης Ρούλιας, γενικός γραμματέας Δ.Σ. ΕΔΕΕ και μέλος Δ.Ε. Τομέα Δημοσίων Σχέσεων - Managing Partner, Out of the Box, ο Γιώργος Λιμπέρης, μέλος Δ.Σ. ΕΔΕΕ και Δ.Ε. Τομέα Δημοσίων Σχέσεων - founder και Managing Director Palladian Communications Specialists, ο Γιώργος Σιάφης, μέλος Δ.Ε. Τομέα Δημοσίων Σχέσεων - Country Manager, Action Global Communications Hellas και η Ελένη Σουράνη, μέλος Δ.Ε. Τομέα Δημοσίων Σχέσεων - Founder και Managing Director, Socialdoo. Ποια είναι τα συμπεράσματα; Σε αδρές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι οι θεσμικοί του κλάδου αναγνωρίζουν τις δυσκολίες της τρέχουσας περιόδου, την οποία ωστόσο αντιλαμβάνονται ως μια νέα αφετηρία για τον κλάδο που μόλις βγήκε από την περιπέτεια της πανδημίας. Η διαχείριση κρίσεων ως εκ τούτου είναι στην πρώτη γραμμή ζήτησης, όμως δεν αποτελεί μια Prêt-à-Porter υπηρεσία αλλά ένα custom service στα μέτρα του πελάτη. Από τη συζήτηση με τα μέλη της Δ.Ε. του PR, μαθαίνουμε ότι οι κλάδοι της Ενέργειας και των Επενδύσεων είναι αυτοί που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από δημόσιες σχέσεις στην τρέχουσα περίοδο και ότι η διαχείριση της υπόθεσης ESG είναι πολύ σοβαρή για να φύγει από τα «χέρια» του PR. Μια σημαντική παράμετρος που θίγεται είναι τα PR budgets, που κακώς θεωρούνται ελαστικά, άρα κόβονται στις δυσκολίες από τα πρώτα. Στο χέρι της αγοράς του PR και των εταιρειών είναι να τα καταστήσουν αδιαπραγμάτευτα και ανελαστικά. Στο περσινό αφιέρωμα είχατε αναφέρει ότι από την πανδημία ο κλάδος του PR κληρονόμησε περισσότερο στρατηγική σκέψη, ετοιμότητα, ταχύτητα αντίδρασης, ευελιξία και κατανόηση της πραγματικότητας. Πόσο σας βοήθησαν αυτές οι κατακτήσεις, αυτές οι επαυξημένες δεξιότητες στη διατήρηση των πελατών σας, στην κατανόηση των αναγκών τους και στη βελτίωση των υπηρεσιών του PR; Δημήτρης Ρούλιας: Μας βοήθησαν σίγουρα στο να παγιώσουμε το ρόλο του PR ως ηγετικό, καθοριστικό στη χάραξη και στην υλοποίηση της επικοινωνιακής στρατηγικής. Η ζύμωση μέσα σε συνθήκες περίπλοκες όσο και καινοφανείς, απέδειξε στην πράξη την ετοιμότητα και το βάθος των εταιρειών του κλάδου μας - και φυσικά των ανθρώπων του. Οι πελάτες μας, σε τελική ανάλυση, αξιολογούν την αξία που προσθέτουμε με τη δουλειά μας κι Διοικούσα Επιτροπή, Τομέας Δημοσίων Σχέσεων, ΕΔΕΕ Έχει παγιωθεί ο ρόλος του PR ως καθοριστικός και ηγετικός για την επικοινωνιακή στρατηγική
5 BCS PR AGENCIES εμείς αποδείξαμε έμπρακτα ότι είμαστε σε θέση όχι απλώς να ανταποκριθούμε στα δύσκολα, αλλά και να καταθέσουμε ιδέες με αποτελεσματικότητα και προοπτική. Εννοείται ότι αν κάτι κατακτήθηκε αυτήν την περίοδο, θα έχει νόημα μόνο αν αποτελέσει αφετηρία για ακόμα πιο ουσιαστική και δημιουργική προσπάθεια από την πλευρά μας. Ειδικότερα, πόσο σας βοήθησε η ενίσχυση του «οπλοστασίου» σας στο κομμάτι της διαχείρισης κρίσεων, δεδομένου ότι ακολουθεί, όπως όλα δείχνουν, μια νέα κρίση, με τους πελάτες να καλούνται να διαχειριστούν το ενεργειακό και τις συνέπειες του πολέμου, του πληθωρισμού και της ύφεσης; Γιώργος Λιμπέρης: Κάθε χρονική περίοδος της ιστορίας, που χαρακτηρίζεται ως «περίοδος κρίσης», αποτελεί μια ξεχωριστή πρόκληση για όλους μας, εταιρείες επικοινωνίας και πελάτες. Κατά την πάροδο των τελευταίων ετών, μετά την οικονομική κρίση που άλλαξε την καθημερινότητα του πληθυσμού της χώρας, την υγειονομική κρίση με την πανδημία της Covid-19 σε παγκόσμιο επίπεδο και, τώρα, την ενεργειακή κρίση συνέπεια του πολέμου που βιώνει η Ευρώπη και οι κάτοικοί της, η έννοια της σταθερότητας, έτσι όπως την ορίζουμε όλοι, νομίζω ότι έχει ανατραπεί πλήρως. Τίποτα δεν μπορεί να παραμείνει σταθερό και όλα μπορούν να συμβούν, με τα νέα δεδομένα και τις συνθήκες που επικρατούν. Οι εταιρείες επικοινωνίας, στενά συνδεδεμένες με την επικαιρότητα, τις εξελίξεις και τις συνέπειες αυτών σε όλα τα επίπεδα, είναι από τις πρώτες που κατανοούν και χρησιμοποιούν το παραπάνω συμπέρασμα στη διαχείριση της εργασίας τους. Η διαχείριση κρίσεων δεν αποτελεί απλά ένα εργαλείο μέσα σε πολλά, άλλα στην επικοινωνιακή φαρέτρα μας…είναι μια αναγκαιότητα, μια προσέγγιση που καλλιεργείται μετά από χρόνια εμπειρίας στην υπηρεσία των πελατών μας, στις δύσκολες περιόδους που περνάει ο καθένας. Κάθε περίπτωση κρίσης και δυσκολίας μπορεί να έχει και διαφορετικό αντίκτυπο σε κάθε πελάτη, άρα χρειάζεται μια ξεχωριστή διαχείριση. Στην Palladian, η εξειδίκευσή μας σ’ αυτό το κομμάτι, από τη σύσταση της εταιρείας μας μέχρι και σήμερα, μας έχει φέρει αντιμέτωπους μ’ έναν μεγάλο αριθμό δύσκολων και διαφορετικών περιπτώσεων, οι οποίες όμως με τη σωστή και κριτική ανάλυση, τη χρήση κατάλληλων εργαλείων και τη συστηματική αντιμετώπιση έγιναν διαχειρίσημες και εξομαλύνθηκαν. Περιπτώσεις κρίσεων θα υπάρχουν πάντα σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα… Το θέμα είναι να είμαστε, πελάτες και εταιρείες επικοινωνίας, έγκαιρα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε καθετί μη προβλέψιμο με ομαδική δουλειά και έναν σωστά σχεδιασμένο τρόπο αντιμετώπισης. Η πανδημία συνέπεσε με την τεχνολογική ωρίμαση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Είναι έτοιμος ο κλάδος του PR για την επόμενη ημέρα ή παρατηρείτε διαφορετικές ταχύτητες; Υπάρχει ανάγκη για εξειδικευμένα Digital PR agencies ή βλέπετε ότι οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων πρέπει να λειτουργούν ολιστικά; Γιώργος Σιάφης: Η νέα εποχή παρουσιάζει ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του PR προσθέτει ένα ακόμη καινοτόμο εργαλείο στις παρεχόμενες υπηρεσίες μας, στην ανάπτυξη των συστημάτων πελατειακών σχέσεων και μεθοδολογιών για την κάλυψη των επικοινωνιακών αναγκών των πελατών μας, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη μεταξύ μας εμπιστοσύνη. Η επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να υπόσχεται να ανατρέψει κάθε πρόβλεψη σε πολλούς κλάδους, αλλά στο PR προσθέτει αξία στις υπηρεσίες τους. Η πανδημία το απέδειξε, διότι ο κλάδος μας προσαρμόστηκε και για αυτό δεν επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό. Οι εταιρείες Δ.Σ. Ελένη Σουράνη Δημήτρης Ρούλιας Γιώργος Σιάφης Γιώργος Λιμπέρης
6 στην Ελλάδα του σήμερα παρέχουν 360o services και είναι μια εξέλιξη που προέκυψε από τα αιτήματα των ίδιων των πελατών, καθώς εμπιστεύονται το πρίσμα που αντιλαμβάνονται και αντιμετωπίζουν στρατηγικά τις επικοινωνιακές τους ανάγκες. Ποιοι κλάδοι, δεδομένων των νέων συνθηκών, βλέπετε ότι έχουν περισσότερο ανάγκη από υπηρεσίες PR; Εντοπίζετε κλάδους και εταιρείες που σας «χτυπούν την πόρτα» για πρώτη φορά (Β2Β, εξειδικευμένες αγορές που σχετίζονται με την ενέργεια, την υγεία, την ασφάλεια, επενδυτικοί φορείς); Ελένη Σουράνη: Είναι πλέον σαφές σε όλους, αυτό που πριν από κάποια χρόνια αποτελούσε την αλήθεια των λίγων μυημένων και των ίδιων των εταιρειών δημοσίων σχέσεων, ότι τελικά ανεξάρτητα από το μέγεθος, την ιστορία ή τη δραστηριότητα του καθένα, όλοι έχουν ανάγκη από υπηρεσίες PR. H περίοδος της πανδημίας και των αλλεπάλληλων lockdown λειτούργησε σε πολλούς οργανισμούς ως καταλύτης επιτάχυνσης αλλαγής και στον τομέα της επικοινωνίας και η παραπάνω παραδοχή έγινε αποδεκτή από όλους. Τα industries που έχουν πάντα περισσότερο ανάγκη των υπηρεσιών PR, είναι αυτά που βρίσκονται κάθε φορά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, στην παρούσα συνθήκη δηλαδή αυτό της ενέργειας και των επενδύσεων έχουν τον πρώτο λόγο. Πώς αντιμετωπίζετε φέτος την επέλαση των consulting firms που μπαίνουν στα χωράφια σας, με πολιορκητικό κριό τις στρατηγικές αειφορίας, βιωσιμότητας, περιβαλλοντικής ευαισθησίας και κοινωνικής ευθύνης, που συνιστούν πλέον κεντρικά και όχι περιφερειακά ζητήματα για τους σύγχρονους επιχειρηματικούς οργανισμούς; Σε ποιον ανήκει το consulting σε θέματα ESG τελικά; Δημήτρης Ρούλιας: Οι εταιρείες μας, από τη φύση τους, αντιλαμβάνονται τη μεγάλη εικόνα, κατανοούν τις προτεραιότητες της κοινωνίας και της οικονομίας, το περιβάλλον και τις τάσεις της εποχής και μέσω αυτής της διαδικασίας παράγουν αποτελεσματική επικοινωνία. Αυτή θεωρώ ότι είναι γενικά η προσέγγισή μας σε σχέση με το μεγάλο, πραγματικά, θέμα που περικλείεται στο concept ESG και στις έννοιες της αειφορίας και της βιωσιμότητας. Διαπιστώνουμε ασφαλώς, διεθνώς αλλά και στην αγορά μας, τις «επεκτατικές» κινήσεις άλλων κλάδων, που συχνά διαθέτουν αμεσότερη πρόσβαση από εμάς στη λεγόμενη “c-suite”, όμως η λέξη-κλειδί είναι και πάλι η αξία: οφείλουμε να επιβεβαιώνουμε διαρκώς με το έργο μας ότι στο «πεδίο ESG» η επικοινωνιακή διάσταση είναι πολύ ισχυρή και κρίσιμη και ότι εμείς είμαστε σε θέση να ηγηθούμε σ’ αυτόν τον τομέα με τη γνώση, την πείρα και τη δημιουργικότητά μας. Και θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό το κάνουμε, αν και μπορούμε ακόμα καλύτερα, σε μια «πίστα» εξ ορισμού δύσκολη… Σε ποιο βαθμό ανέκτησε τα χαμένα εδάφη του ο κλάδος των events; Γιώργος Λιμπέρης: Είναι γεγονός ότι ο κλάδος των events επηρεάστηκε στο μέγιστο βαθμό από τις επιπτώσεις της περιόδου της πανδημίας. Η περίοδος όπου η διεξαγωγή των events περιοριζόταν από την ισχύ των υγειονομικών πρωτοκόλλων υπήρξε παρατεταμένη, γι’ αυτό και η επάνοδος απ’ αυτή την περίοδο δεν θα μπορούσε να μη χρειάζεται έναν αντίστοιχο χρόνο αναπροσαρμογής. Μπορώ να πω ότι σήμερα, σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η κατάσταση τείνει να εξομαλυνθεί. Οι πελάτες έχουν ξαναβάλει στα πλάνα τους τη διεξαγωγή events με πολυάριθμους προσκεκλημένους, ενώ και οι εταιρείες Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας από την πλευρά τους, προτείνουν αντίστοιχες εκδηλώσεις, οι οποίες επαναφέρουν τη διαπροσωπική επαφή και τονώνουν την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων. Κάνοντας μια ειδική μνεία στο κομμάτι των συνεδρίων/ημερίδων όπου δραστηριοποιούμαστε ενεργά τα τελευταία οκτώ χρόνια, θα ήθελα να σημειώσω ότι η περίοδος Covid-19 μας έδωσε πράγματι μια πολύτιμη ευκαιρία να αναπτύξουμε περαιτέρω τις δυνατότητές μας σε τεχνικό/ τεχνολογικό επίπεδο, διοργανώνοντας εκδηλώσεις με ψηφιακό ή/και υβριδικό χαρακτήρα, και εξασφαλίζοντας εξαιρετικά υψηλή παρακολούθηση μέσω ψηφιακών καναλιών. Ωστόσο, με την επάνοδο στην κανονικότητα, τα συνέδρια που διοργανώνουμε είναι (προφανώς) με φυσική παρουσία αλλά και υβριδικά, προσφέροντας εξελιγμένες δυνατότητες σε συμμετέχοντες, ομιλητές, αλλά και απλούς συνέδρους να συμμετέχουν ενεργά ή και να παρακολουθούν τις εργασίες του συνεδρίου από το γραφείο τους, επωφελούμενοι σε χρόνο, κόστος και εκτενή προγραμματισμό. Γενικότερα λοιπόν, κρατάμε τα καλά που μας άφησε αυτή η δύσκολη περίοδος και με (συγκρατημένη) αισιοδοξία κάνουμε τα επόμενά μας βήματα, στοχεύοντας στην πλήρη εξομάλυνση και δραστηριοποίηση πελατών και agencies. Ποιες τάσεις δημοσίων σχέσεων που ήδη διαφαίνονται σε πιο ώριμες αγορές βλέπετε να έρχονται και στην Ελλάδα
7 BCS PR AGENCIES στον κλάδο σας το 2023, δεδομένων της διαφοροποιημένης αγοραστικής συμπεριφοράς, της remote εργασίας, της έντονης παραπληροφόρησης από τα social media, της επέλασης του video και άλλων new entries; Γιώργος Σιάφης: Οι τάσεις που περιγράφετε είναι υπηρεσίες που περνούν μέσα από τον κλάδο μας, τόσο για τη δημιουργία τους όσο και κυρίως για την αντιμετώπισή τους, όπως τα fake news. Στην ελληνική αγορά το παραδοσιακό PR αντέχει ακόμη, διότι το αναζητεί και το θέλει η αγορά, καθώς καλύπτει διαχρονικές επικοινωνιακές ανάγκες. Ειδικά μετά την πανδημία υπάρχει έντονη ζήτηση των υπηρεσιών Δ.Σ. Από το 2022 ξεκίνησε έντονα, και θα έχουν ανοδική τάση τα επόμενα χρόνια οι τάσεις και οι υπηρεσίες που αναφέρετε και για να ανταποκριθούμε σε αυτή τη νέα τάση έχουν δημιουργηθεί νέα τμήματα με εξειδικευμένα στελέχη και καινοτόμες ιδέες. Το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα με τα αμιγώς digital agencies είναι η συνολικότερη εικόνα που έχουμε των επικοινωνιακών αναγκών του πελάτη και η άμεση ανταπόκρισή μας. Πιστεύετε ότι η άφιξη του Web3 θα οδηγήσει σε πιο άμεσες αλληλεπιδράσεις μεταξύ δημοσιογράφων, brands και καταναλωτών; To Web3 PR είναι πιο προσανατολισμένο στον άνθρωπο από το Web1 και το Web2 PR; Δημήτρης Ρούλιας: Είναι σαφές ότι προς τα εκεί πηγαίνουν τα πράγματα, σε καταστάσεις ενισχυμένης ανθρωποκεντρικότητας και πλουσιότερης συνολικής εμπειρίας - άρα και μεγαλύτερης στόχευσης. Θα απαιτηθεί από εμάς να κατανοήσουμε γρήγορα τα διαθέσιμα εργαλεία και να εξελίξουμε τις τεχνικές εξατομίκευσης των μηνυμάτων και της μέτρησης της αποτελεσματικότητας. Ας μου επιτραπεί να πω, ότι αυτό είναι πάντα το ζητούμενο για μας. Επί της αρχής δεν αλλάζει κάτι, η ουσία της επικοινωνίας είναι αναλλοίωτη και συμπυκνώνεται στη διαμόρφωση του κατάλληλου μηνύματος σε σχέση με τις επιμέρους ομάδες του κοινούστόχος, που τείνουν να γίνουν όλο και περισσότερο εξειδικευμένες. Αυτό που εξελίσσεται εκρηκτικά είναι οι τεχνολογικές δυνατότητες. Σε κάθε περίπτωση, πολλά καινούργια πράγματα ήδη δοκιμάζονται, ακόμα και με τεχνικές όχι απολύτως ώριμες και ο κλάδος μας οφείλει να βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων. Σε ποιο βαθμό επηρεάζει το έργο σας ο κατακερματισμός των ΜΜΕ κυρίως στο οικοσύστημα του online αλλά και η συρρίκνωση του δημοσιογραφικού δυναμικού; Ελένη Σουράνη: Με τον ίδιο τρόπο που αλλάζουν
8 τα κανάλια της επικοινωνίας, αλλάζουν και τα «γρανάζια» της επικοινωνίας. Τα ΜΜΕ και κυρίως οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, ως τέτοια γρανάζια, αποτέλεσαν και αποτελούν τον σημαντικότερο συνεργάτη των εταιρειών PR. Υπό αυτή την έννοια, η συρρίκνωση του δημοσιογραφικού δυναμικού μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει στον τρόπο με τον οποίο προσπαθούμε να μεταδώσουμε ένα μήνυμα. Το ίδιο ισχύει και για την πληθώρα των ΜΜΕ που εμφανίζονται κυρίως στο χώρο του online, όπου η ανάγκη ιεράρχησης της δυναμικής της κάθε ιστοσελίδας δεν είναι μόνο απαραίτητη αλλά είναι και συνεχής, με αποτέλεσμα τη σπατάλη σημαντικών πόρων και ενέργειας. Πώς διαχειρίζεστε την τάση της απομείωσης των στρατηγικών μαζικής προώθησης υπέρ του personalization και της εξατομικευμένης προώθησης; Εξωθούνται και στην Ελλάδα οι επαγγελματίες δημοσίων σχέσεων να χρησιμοποιούν έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό διαύλων για να εντοπίζουν ευκαιρίες στα μέσα ενημέρωσης; Γιώργος Λιμπέρης: Η εξατομικευμένη στρατηγική προώθησης στην επικοινωνία αποτελεί πλέον ένα σταθερό ζητούμενο των πελατών αλλά και μια πάγια δική μας προσέγγιση. Για περισσότερο από είκοσι χρόνια, στην Palladian διαχειριζόμαστε κι εμείς τους πελάτες μας με την ίδια προσωποποιημένη λογική, με την οποία επιθυμούν και οι ίδιοι να προωθούν το brand και τις επικοινωνιακές τους ανάγκες. Από μεγάλους οργανισμούς μέχρι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, σημαντικούς ομίλους, πολυεθνικές επιχειρήσεις, ακόμα και μικρότερες σε κλίμακα εταιρείες, όλοι αντιλαμβάνονται την ανάγκη μιας τέτοιας προσέγγισης των ίδιων αλλά και των δικών τους στοχευμένων κοινών. Η μαζική προώθηση στο σύνολο του κοινού, αν και καθετοποιημένη και περισσότερο επικεντρωμένη στην οικονομία κλίμακος, δεν εστιάζει παρ’ όλα αυτά στη σχέση που επιθυμεί κάθε εταιρεία, οργανισμός ή brand να αναπτύξει με το πελατολόγιό της. Η μακρόχρονη σχέση εταιρειών και πελατών, η τίμια και ειλικρινής επικοινωνία μεταξύ τους εξασφαλίζουν την απόσβεση μιας personalized και εξατομικευμένης προώθησης σε σχέση με μια επικοινωνιακή στρατηγική περισσότερο μαζική, που στοχεύει σίγουρα στην ποσότητα αλλά λιγότερο στην ποιότητα και την ταυτότητα του κοινού. Στην Ελλάδα, όπως και στο εξωτερικό, η αναζήτηση των επικοινωνιακών ευκαιριών αποτελεί μια πραγματικότητα, με τους διαύλους συνεχώς να αυξάνονται. Είναι αλήθεια ότι η πληθώρα των μέσων ωθεί προς αυτή την κατεύθυνση όλους εμάς, τους επαγγελματίες της επικοινωνίας, να αναζητούμε τις καλύτερες και περισσότερο στοχευμένες ευκαιρίες για τους πελάτες μας. Ποια είναι η τάση στα εργαλεία μέτρησης KPI και πώς μπορεί η στρατηγική PR σήμερα να αντιστοιχηθεί με τη γενικότερη στρατηγική marketing ενός brand; Γιώργος Σιάφης: Τα βασικά στοιχεία της μέτρησης απόδοσης είναι οι δείκτες. Χρησιμοποιούνται για την ποσοτικοποίηση των γεγονότων και των διαδικασιών της εταιρείας και είναι χρήσιμα για την εταιρική διαχείριση. Κάθε εταιρεία αξιολογεί την απόδοσή της και την απόδοση των εργαζομένων της, ώστε να επιτυγχάνει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για τον πελάτη της. Αυτή η αξιολόγηση στην ψηφιακή εποχή επιτυγχάνεται με τη χρήση ηλεκτρονικών στοιχείων, που λαμβάνουν υπόψη διαφορετικά μεγέθη και διαστάσεις όπως τα κόστη, ο χρόνος, η ικανοποίηση των πελατών κ.λπ. Αυτά τα μεγέθη στοχεύουν στην αξιολόγηση της απόδοσης και στις προοπτικές απόδοσης τόσο των επικοινωνιακών προγραμμάτων συνολικά όσο και στην αξιολόγηση των εργαζομένων ξεχωριστά. Η έννοια «απόδοση» περιλαμβάνει την αποδοτικότητα, την αποτελεσματικότητα και την ικανότητα προσαρμογής στις αλλαγές των συνθηκών και του περιβάλλοντος που δραστηριοποιείται ο πελάτης. Η μέτρηση της απόδοσης περιλαμβάνει τις φάσεις, το σχεδιασμό, τη βελτίωση και την εποπτεία της απόδοσης, όπου εδώ εντάσσονται και οι στρατηγικές marketing και εμπέδωσης και απόδοσης του brand. Τα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι οι αγοραστές, τόσο B2C όσο και B2B, πιστεύουν ότι οι εταιρείες πρέπει να έχουν ισχυρή κοινωνική συνείδηση (περιβαλλοντική, Diversion, Inclusion). Παρατηρούμε μια πληθωριστική τάση, μια διάθεση υπερβολής. Σας το ζητούν οι πελάτες ή εσείς κρίνετε ότι είναι απολύτως αναγκαίο; Ελένη Σουράνη: Ο όρος κοινωνική συνείδηση ίσως είναι το απόλυτο trend στο χώρο της επικοινωνίας και προφανώς οι πελάτες ζητούν υπηρεσίες που ακουμπούν πάνω σε αυτό. Αυτό που δίνει την επιπλέον δυναμική σε αυτό το trend, ώστε να μπορούμε υπό συνθήκες να το χαρακτηρίσουμε υπερβολικό ή πληθωρισμένο, είναι το γεγονός των διαφορετικών κινήτρων εκ μέρους των πελατών. Το παραδοσιακό κίνητρο που επιβάλλει «να κάνω καλό εκεί που μπορώ» συμπληρώνεται από την ανάγκη των οργανισμών να μετρήσουν το καλό που κάνουν, να εναρμονιστούν με νέες νομοθεσίες και
9 BCS PR AGENCIES να παρουσιάσουν αποτελέσματα σε stakeholders και κοινό. Αυτό μετατρέπει την ηθική υποχρέωση που προέρχεται από προσωπικές αξίες ή ακόμα και από την ίδια την εξέλιξη του κόσμου μας, σε υποχρέωση που προκύπτει από την ανάγκη βελτίωσης του bottom line ενός ισολογισμού. Αυτή είναι μια λογική που διαπνέει και τη δική μας λειτουργία ως εταιρεία. Αυτό που αποκαλούμε “intellemo” από τη σύνθεση των λέξεων intelligent + emotional. Διότι πιστεύουμε ότι μία επικοινωνιακή στρατηγική ή τακτική δεν μπορεί πλέον να μην είναι data based science driven, αλλά ταυτόχρονα να μην επιδεικνύει απόλυτη ενσυναίσθηση. Είναι μια προσέγγιση που πέρα από την πρακτική της εφαρμογή, την παρουσιάζουμε και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο της στρατηγικής μας συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου στην Κύπρο. Υπάρχει μια πολύ σοφιστικέ τάση στο PR να απευθύνονται οι πελάτες σε συγκεκριμένες εταιρείες δημοσίων σχέσεων προκειμένου να προσεγγίσουν πολύ ιδιαίτερα κοινά (Millennials, Gen Z, Alpha κ.λπ.). Στην Ελλάδα υπάρχει σχετικό segmentation ή δεν έχουμε φθάσει ακόμη εκεί; Δημήτρης Ρούλιας: Αναφέρεστε σε τάσεις «σοφιστικέ» και μου δίνετε την ευκαιρία να επισημάνω ότι οι εταιρείες είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο sophistication, όσον αφορά σε δεξιότητες, τεχνικές, και συγκρότηση στελεχών. Όποιος ασχολείται με projects που έχουν διεθνή διάσταση ή αλληλεπιδρά με συναδέλφους και agencies από τις προηγμένες αγορές, το διαπιστώνει εύκολα. Σαφώς, λοιπόν, μας απασχολούν οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις γενιές και ασφαλώς προσαρμόζουμε τις προσεγγίσεις μας αναλόγως, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα αναλυτικά και ερευνητικά εργαλεία. Πολύ συχνά αυτή η προσπάθεια έχει και διαστάσεις «δοκιμής και πλάνης», αλλά μόνο έτσι μπορούμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σ’ ένα πολύπλοκο και ταχύτατα μεταβαλλόμενο επικοινωνιακό περιβάλλον. Στο εξωτερικό οι πελάτες εταιρειών PR από τον κλάδο του B2B ζητούν από τους συμβούλους τους να συνεργαστούν κεντρικά και στενά με το marketing. Στην Ελλάδα διαφαίνεται αυτή η τάση; Γιώργος Λιμπέρης: Η στενή συνεργασία των τμημάτων Μarketing με τους συμβούλους PR είναι μια διεθνής πρακτική που έχει εφαρμογή τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας. Η δημιουργία μικρών ομάδων εργασίας που αποτελούνται από στελέχη του τμήματος Marketing των εταιρειών, αλλά και των ανθρώπων που διαχειρίζονται την επικοινωνία τους, αποτελεί έναν ιδανικό τρόπο για να σχεδιάζονται σύγχρονες και αποτελεσματικές στρατηγικές επικοινωνίας, λαμβάνοντας υπόψιν τα insights του κλάδου, της κάθε επιχείρησης, του οράματος και των στόχων της. Οι καλύτεροι κοινωνοί των μηνυμάτων που θέλει η επιχείρηση να μεταφέρει στα επιμέρους κοινά της είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που τα συλλαμβάνουν κι εκείνοι που φροντίζουν η εταιρεία να ανταποκρίνεται σ’ αυτά. Η ευθυγράμμιση των στόχων του Marketing και της Επικοινωνίας είναι πράγματι μια ιδανική συνθήκη, ώστε να εξοικονομείται χρόνος, ενέργεια αλλά και να προβάλλονται όλα όσα χρειάζονται με τον τρόπο που πρέπει. Υπάρχει περιθώριο για στενότερη συνεργασία των εταιρειών PR με το ελληνικό Δημόσιο και τους κυβερνητικούς φορείς; Υπάρχουν ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιηθούν και εμπόδια που καλό θα ήταν να υπερπηδηθούν; Γιώργος Σιάφης: Δυστυχώς η απάντηση στην ερώτησή σας είναι ότι τα περιθώρια είναι στενά. Ο λόγος είναι η διαχρονική νοοτροπία της ελληνικής αγοράς, όπου πολιτική και επικοινωνία λειτουργούν κατά το δοκούν. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση έκανε ένα πρώτο βήμα στη θεσμική καθιέρωση του lobbying που ακόμη σέρνεται. Η γενική εικόνα που παρατηρείται μεταξύ Πολιτείας και Δ.Σ. είναι μουντή, εμπόδια όπως η θεσμοθέτηση της δουλειάς μας και η υψηλή φορολόγηση είναι θέματα που αιωρούνται. Τα οικονομικά του κλάδου -σε γενικές γραμμές- έχουν ανακτήσει τις δυνάμεις τους; Σε ποιο πεδίο θα λέγατε ότι είστε περισσότερο χρήσιμοι και αποδοτικοί; Ελένη Σουράνη: Για πολλές επιχειρήσεις οι δαπάνες για επικοινωνία και δημόσιες σχέσεις θεωρούνται ελαστικές, υπό την έννοια ότι είναι από τις πρώτες στη σειρά των περικοπών στην περίπτωση που παρουσιάζεται ανάγκη. Έτσι σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή της Covid ή της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με πιέσεις σε σχέση με τα οικονομικά. Παρ’ όλα αυτά είναι στο χέρι καθενός από εμάς να προσδώσει τέτοια αξία στις υπηρεσίες που παρέχει, ώστε να γίνουν αναγκαίες και συνεπώς οι δαπάνες που προέρχονται από αυτές να βιώνονται και να είναι ανελαστικές.
10 Η Έλενα Λαγκαδινού και η Ντόρα Κάππου, Corporate Communications Directors της αία relate, μας μίλησαν για την εξέλιξη του κλάδου και για όλα εκείνα που κάνουν την εταιρεία να ξεχωρίζει. Πώς προσεγγίζει η αία relate την επικοινωνία στην εποχή μας, που οι κρίσεις τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα; Γιατί μια εταιρεία να επενδύσει στην επικοινωνία της; Ε.Λ.: Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, νέες έρευνες δείχνουν πως μετά την υγειονομική κρίση η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε ραγδαία, αγγίζοντας το 45%. Βλέπουμε, λοιπόν, πως έχει δημιουργηθεί ένα μοναδικό momentum. Μια εμπιστοσύνη από τους καταναλωτές, στην οποία οφείλουμε να σταθούμε αντάξιοι. Και εδώ έρχεται ο δικός μας ρόλος ως σύμβουλοι επικοινωνίας. Οφείλουμε να εμπνεύσουμε τους συνεργάτες και τους πελάτες μας να λειτουργούν συντονισμένοι με όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Με στρατηγική επικοινωνίας, η οποία εκτός από 360ο οφείλει να είναι και δυναμική, να δίνει λύσεις σε όσα απασχολούν. Γιατί για εμάς στην αία relate η επικοινωνία είναι κυρίως ενσυναίσθηση και καθημερινά εργαζόμαστε με γνώμονα καθετί που κάνουμε να δημιουργεί αξία για τους πελάτες μας, αφήνοντας ένα θετικό αποτύπωμα στην κοινωνία. Έλενα Λαγκαδινού - Ντόρα Κάππου Χτίζοντας αξιοπιστία στην εποχή της παραπληροφόρησης
11 BCS PR AGENCIES Ν.Κ.: Μας αρέσει να κάνουμε τα πράγματα αλλιώς. Να βγαίνουμε έξω από στεγανά, να σκεφτόμαστε χωρίς περιορισμούς. Κινούμαστε με ευελιξία και βρίσκουμε λύσεις. Agility, όχι απλά ως ένα ακόμα buzzword που περιγράφει τον τρόπο που λειτουργούν σήμερα οι επιχειρήσεις. Agility που στηρίζεται σε γνώσεις, εξειδίκευση, διαρκή έρευνα, στρατηγική σκέψη, σχέσεις ουσίας, αλλά και απόλυτη κατανόηση της ρευστότητας του τοπίου. Αυτό προστάζει και η επικοινωνία ως κλάδος άλλωστε. Συνεχή ανανέωση, εγρήγορση, διαρκή αναζήτηση του «γιατί» και φυσικά σφαιρική άποψη. Η εταιρική επικοινωνία σε μια άκρως ψηφιακή εποχή γρήγορης ενημέρωσης, τι προστιθέμενη αξία μπορεί να δώσει σε έναν πελάτη; N.K.: Η άνθηση των ψηφιακών μέσων και των social media έχουν οδηγήσει σε μια υπέροχη πολυφωνία αλλά παράλληλα και σε μια έκρηξη παραπληροφόρησης. Ο τεράστιος όγκος πληροφοριών και η έλλειψη παιδείας σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης καθιστούν συχνά τα γεγονότα δυσδιάκριτα από τη μυθοπλασία. Και εδώ είναι που πρέπει η εταιρική επικοινωνία και το σύγχρονο πρόσωπο του PR να διαχωρίσουν τη θέση τους. Στην αία relate πρεσβεύουμε απόλυτα τον καταλυτικό ρόλο που οι επαγγελματίες Δημοσίων Σχέσεων οφείλουν να διαδραματίσουν στον αγώνα εναντίον των fake news. Ε.Λ.: Σ’ αυτήν τη νέα πραγματικότητα της παραπληροφόρησης, διαμορφώνουμε για τους πελάτες μας εταιρική φήμη και εικόνα που βασίζεται σε αυθεντικό αφήγημα, μηνυματολογία που προάγει ουσιαστικές συνδέσεις με τους παραλήπτες και πράξεις με μακροχρόνια δέσμευση και ενσυναίσθηση. Και για να συμβεί αυτό πρέπει να χτίζουμε μια ισχυρή σχέση με τον κάθε πελάτη. Μια σχέση που οδηγεί σε στρατηγική ποιοτικής επικοινωνίας που εμπνέει. Μόνο έτσι χτίζεται η αξιοπιστία - και για τους πελάτες μας, αλλά και για εμάς τους ίδιους ως επαγγελματίες στον κλάδο της επικοινωνίας. Αν μπορούσατε να δώσετε μόνο μία συμβουλή στους πελάτες σας, ποια θα ήταν αυτή; N.K.: Το χτίσιμο μιας αυθεντικής εταιρικής εικόνας οφείλει να ξεκινάει εκ των έσω. Σε παγκόσμιο επίπεδο, βιώνουμε τον απόηχο της «Μεγάλης Παραίτησης» και είναι πιο ξεκάθαρο από ποτέ ότι ο πιο σημαντικός stakeholder για κάθε επιχείρηση είναι ο ίδιος ο εργαζόμενος. Σε μια εποχή που το πιο εύκολο πράγμα είναι να «ακυρώσεις» την κάθε επιχείρηση ή μάρκα, αποδεικνύεται ότι ακόμη και η εταιρική κουλτούρα μπαίνει στο μικροσκόπιο και συνδέεται άμεσα με τη δημόσια εικόνα και την εταιρική φήμη, αναδεικνύοντας την αξία της στρατηγικής εσωτερικής επικοινωνίας. Ε.Λ.: Θα προσθέσω σε αυτό τη στρατηγική επικοινωνίας βιωσιμότητας, η οποία για πολλούς έως τώρα ήταν good to have, ενώ πλέον καθίσταται ως must have. Κι εμείς στην αία relate πιστεύουμε βαθιά στη σημασία της βιωσιμότητας. Αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα και για την ανάπτυξη των εταιρειών αλλά και για τη σχέση τους με τους stakeholder τους. Οι εταιρείες πλέον δεσμεύονται και πράττουν με βάση τη λειτουργία τους και τον κόσμο γύρω τους. Ένας νέος επαγγελματίας που κάνει τα πρώτα του βήματα στο χώρο, γιατί να επιλέξει την αία relate; Ε.Λ.: Στην αία relate λειτουργούμε ως μια ομάδα που δίνει έμφαση στην ανάπτυξη στρατηγικής επικοινωνίας, όπου όλες οι πόρτες είναι «ανοιχτές», καμία πληροφορία δεν είναι κρυφή, κανένας πελάτης απρόσιτος και οι δυνατότητες προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης -καθέτως και οριζοντίως- είναι ανοιχτές. Προσεγγίζουμε ταλέντα χωρίς περιορισμούς σε τυπικά πτυχία. Θέλουμε στελέχη με πάθος για την επικοινωνία, όρεξη για εξέλιξη και δίψα για νέες - καθημερινές προκλήσεις. Είμαστε μια δεμένη ομάδα που ο καθένας θα βάλει «πλάτη» όταν ο συνάδελφος χρειαστεί βοήθεια. Ν.Κ.: Στην αία κάθε γνώμη μετράει και κάθε άποψη έχει τη βαρύτητά της. Ο κάθε συνάδελφος είναι εν δυνάμει μέντορας του άλλου, ασχέτως ηλικίας ή εμπειρίας. Οι άνθρωποι της αία relate προέρχονται από διαφορετικά background, διαφορετικές γενιές, αλλά όλοι έχουμε ένα κοινό σημείο: το πάθος γι’ αυτό που κάνουμε. CONTACT DETAILS ΟΝΟΜΑ αία relate ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ακαδημίας 4, Αθήνα 10671 ΤΗΛΕΦΩΝΟ 210 7418900 E-MAIL aea@aea.gr URL www.aea.gr ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Αλεξία Κυρζίδη, Administrative Manager
direction.grRkJQdWJsaXNoZXIy ODAxNzc=